Η ψηφιακή ολιγαρχία και η επέλαση του νέου ολοκληρωτισμού

Με τον Τράμπ ξεμπέρδεψαν οι Αμερικανοί. Αλλά το ρωγμώδες κάταγμα που έχει επιφέρει ο Τραμπισμός στην αμερικάνικη κοινωνία δεν είναι βέβαιο οτι θα αναταχθεί σύντομα. Βαθύς ο διχασμός, συσσωρευμένη η οργή ένθεν και ένθεν. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και πρόβα εμφυλίου η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί.

Όμως στη σκιά της φαιάς επιδρομής στο Καπιτώλιο και της παραπομπής του  Τράμπ, έλαβε χώρα ένα γεγονός ολοκληρωτικού χαρακτήρα που αφορά ολόκληρο τον πλανήτη κι όχι μονάχα τις ΗΠΑ: ο αποκλεισμός του Τράμπ από τα σόσιαλ μήντια.

Φρικώδες και αποτρόπαιο γεγονός. Πιο ανατριχιαστικό και  από την εισβολή των αφηνιασμένων στο Καπιτώλιο. Μια εξέλιξη που ανοίγει τις πύλες του ζόφου και προϊδεάζει για έναν νέου τύπου ολοκληρωτισμό που όμοιό του δεν έχει ξαναζήσει ο πλανήτης.

Κινδυνολογικές υπερβολές; Δυστυχώς, όχι. Πρόκειται για μιά  «καταστροφή εν εξελίξει, στολισμένη με τα φτερά της αρετής». Μιάς αρετής παγιδευτικής που φαίνεται αυτονόητη και ηθικά  νομιμοποιημένη, καθώς εδράζεται σε συγκεκριμένους κανόνες συμπεριφοράς και  δεοντολογίας που θέτουν ιδιώτες. Αν  δεν τους  τηρείς τίθεσαι εκποδών. Σε διώχνουν.

Ποιός όμως θέτει τους κανόνες; Τι είδους κανόνες είναι αυτοί; Ποιός αποφασίζει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται; Ποιός έχει το δικαίωμα να κρίνει ποιές πληροφορίες και ποιές απόψεις πρέπει να διακινούνται στο διαδίκτυο;

Φεύ! Ιδιωτικές εταιρείες, στις οποίες ανήκουν οι  ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης έχουν το δικαίωμα αυτό. Δικαίωμα «ζωής και θανάτου» για ιδέες και απόψεις. Σήμερα, με θύμα έναν φανφαρόνο εξτρεμιστή, τον Τράμπ. Αύριο, τον καθένα. Και, φυσικά, Προέδρους χωρών, πρωθυπουργούς, πολιτικούς αρχηγούς. Ολους.

Παράδειγμα υποθετικό: Εκρηκτική κατάσταση, με πιθανότητες εμφυλίου, σε μια χώρα της Λατινικής Αμερικής. Η αριστερή κυβέρνηση αμύνεται, προσπαθώντας να αποτρέψει κατάληψη του Κοινοβουλίου από συντεταγμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης.

Ενας Ευρωπαίος αριστερός ηγέτης παίρνει θέση υπέρ των κυβερνώντων. Και τότε διαπιστώνει με έκπληξη ότι έχει αποκλειστεί από τα σόσιαλ  μήντια. Με το αιτιολογικό ότι η θέση του ενισχύει τους υπεύθυνους για την καθεστωτική βία, δηλαδή τούς κυβερνώντες.

Το ίδιο με την Κούβα, τώρα που χαρακτηρίστηκε από τον Τράμπ χώρα-τρομοκράτης. Υποστηρίζεις το κουβανικό καθεστώς; Εξωση από τα σόσιαλ μήντια. Αλήθεια, ποιός μπορεί να αποκλείσει το  ενδεχόμενο αυτό, όταν τους κανόνες θέτει κατά το δοκούν μια δράκα ιδιωτών χωρίς καμμία θεσμική νομιμοποίηση;

Τώρα κατάλαβαν…

Αν ληφθεί υπόψιν η τρομακτική επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τίθεται ευλόγως το ερώτημα: Πως είναι δυνατόν εξωθεσμικοί  οργανισμοί, με καταλυτική παρέμβαση στις παγκόσμιες εξελίξεις (πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές κλπ) να έχουν αναχθεί σε παίχτες παγκόσμιας ισχύος και ρυθμιστές στην διακίνηση ιδεών και απόψεων;

Το ερώτημα έμεινε να αιωρείται επι χρόνια. Και μόλις τώρα, μετά το κρούσμα με τον Τράμπ, άρχισε να απασχολεί εκείνους που όφειλαν να είχαν δώσει εγκαίρως απάντηση. Ένα θεσμικό  πλαίσιο, δηλαδή, που θα αναχαίτιζε ή θα περιόριζε την αυθαιρεσία από τους φορείς του νέου ολοκληρωτισμού.

Υπαρκτό το κενό, ειλικρινής η παραδοχή από τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς της Ενωσης, Τιερί Μπρετόν: «Δεν επιβεβαιώνεται μόνο η δύναμη των μέσων αυτών, αλλά και οι βαθιές αδυναμίες του τρόπου με τον οποίο  οργανώνονται οι κοινωνίες μας στον ψηφιακό  κόσμο»( Ιστοσελίδα Politico/ «Καθημερινή»).

Ταυτόσημες οι αντιδράσεις από οψίμως ανησυχούντες όπως η Μέρκελ, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο Μπρουνό Λεμέρ(υπουργός οικονομικών της Γαλλίας), ο Μελανσόν, η Λεπέν κ.α. Πάντως ο Τζό Μπάϊντεν είχε μιλήσει κατά το παρελθόν για την «τρομακτική αλαζονεία» των εταιρειών τεχνολογίας, όπως την αποτυπώνουν κορυφαίοι εκπρόσωποί τους.

Σάλος και προβληματισμοί

Μέγα θέμα  και πλούσιος προβληματισμός στα ΜΜΕ της Γερμανίας. Ενδεικτικώς, η Suddeutsche Zeitung σημειώνει: «Αυτές οι πλατφόρμες είναι ισχυρότερες από ότι πολλές κυβερνήσεις. Κολοσσοί ελέγχουν την πρόσβαση στην πληροφορία και θέτουν όρια τη ελευθερίας του λόγου».

Πάντως, η εφημερίδα κάπως αντιφατικά σημειώνει ότι «κατ΄ουσίαν οι αποφάσεις είναι σωστές», διαφωνώντας μονάχα με την διαδικασία. Διότι-όπως λέει- «γίνεται προφανές ότι λίγοι άνθρωποι ελέγχουν την πιο σημαντική δομή επικοινωνίας στον κόσμο».

Ξεκάθαρη η θέση  της Die Welt: «Ο ρόλος τους (σ.σ. αναφέρεται στο  Twitter και στο Faceboook) δεν μπορεί να είναι η ενεργός επίδραση στη διαμόρφωση της πολιτικής γνώμης με το  να αποφασίζουν ποιός επιτρέπεται να μιλά  και ποιός όχι.

Οι επιχειρηματίες τεχνολογικών κολοσσών δεν μπορούν να αποφασίζουν ποιόν πολιτικό θα καταδικάσουν σε αφωνία, σαν να κατείχαν έναν διακόπτη On/Off, που να άνοιγε και να έκλεινε για τους ασκούντες εξουσία».

Εδώ, χειμέρια τα πράγματα

Στη χώρα μας, ελάχιστοι από  τον χώρο των ΜΜΕ-τουλάχιστον από όσα μπορέσαμε  να δούμε-ασχολήθηκαν με το μέγα αυτό θέμα(ξεχώρισε η «Καθημερινή»). Όμως η μεγάλη, δυσάρεστη έκπληξη προέρχεται από τα κόμματα. Τίποτε! Κανένα! Ούτε λέξη.

Παγερή σιωπή που προδίδει ότι συμφωνούν με την απόφαση για έξωση του Τράμπ; Σταλινική λογική, όπως εκείνη που  νομιμοποίησε την λογοκριτική πτυχή του περιώνυμου αντιρατσιστικού νόμου; Αυτοπαγίδευση στον  ιστό του κεκοσμημένου αυταρχισμού, δηλαδή στην αρετή των (αυθαίρετων) κανόνων ή στιγμιαία αδράνεια; Ας ελπίσουμε ότι συμβαίνει το τελευταίο.

Οσο για εκείνους που δεν σιώπησαν απλώς αλλά  χειροκρότησαν την απόφαση για αποκλεισμό του Τράμπ, όπως έπραξε μια Γερμανίδα Ευρωβουλευτίνα της «Αριστεράς», η Ορόρ Λαλίκ, θα το βρούν μπροστά τους. Σήμερα ο  Τράμπ, αύριο αυτοί. Σήμερα ένας επικίνδυνος τσαρλατάνος, αύριο πλείστοι όσοι εξεγερμένοι, απεργοί, διαδηλωτές, διανοητές και δημοσιολόγοι με «επίφοβες απόψεις».

Ο Ασκός του Αιόλου έχει ανοίξει…

Υ.Γ. Οι Ευρωπαίοι που σωστά εξανέστησαν με την απόφαση, ξεχνούν ότι οι περισσότερες χώρες της πολύφημης Ευρώπης έχουν εγκαταστήσει ένα άθλιο καθεστώς λογοκρισίας και απαγορεύσεων, με συγκεκριμένους νόμους. Περί αυτών, προσεχώς. Με σημείο αναφοράς μια  πάγια θέση: Ο λόγος, ακόμη και ο φτηνός, ο απεχθής, ο μισαλλόδοξος πρέπει να ακούγεται. Διότι η Δημοκρατία δεν προστατεύεται με απαγορεύσεις, αποκλεισμούς και ποινικοποίηση ιδεών. Αυτά είναι όπλα των εχθρών της.