Γιατί ο Τραμπ ό,τι και αν γίνει δεν θα είναι ηττημένος

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, το θρίλερ στις ΗΠΑ συνεχιζόταν, με τον Τζο Μπάιντεν να φαίνεται πιθανότερο να συγκέντρωνε οριακά περισσότερους εκλέκτορες από το Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ζητά να σταματήσει η καταμέτρηση της επιστολικής ψήφου.

Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα όμως, ο Τραμπ επί της ουσίας δεν θα έχει ηττηθεί. Και όχι μόνο διότι απειλεί να πάει το ζήτημα της επιστολικής ψήφου στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο ο ίδιος ελέγχει. Κυρίως διότι αποδεικνύεται πως δεν είναι μία εξαίρεση, μία παροδική ανωμαλία, ένας “τρελός” που έτυχε σε μία περίεργη συγκυρία της Ιστορίας, να πάρει το τιμόνι της υπερδύναμης της Δύσης. Αποτελεί πια έκφραση ενός συστημικού προβλήματος και ζητήματος στις ΗΠΑ. Και ο εύκολος στόχος των κωμικών δεν αποτελεί πια μία καρτουνίστικη καρικατούρα, αλλά πολιτικό ρεύμα που εξαπλώνεται στον πλανήτη.

Οι αναλυτές που προέβλεπαν άνετη νίκη Μπάιντεν, έχουν ούτως ή άλλως διαψευσθεί, ακριβώς διότι δεν μπορούσαν ή δεν θέλησαν να δουν το πραγματικό ζήτημα. Όταν μετά από τέσσερα χρόνια τόσοι πολλοί ψηφοφόροι στις ΗΠΑ επιλέγουν και πάλι Τραμπ, παρά τον κορονοϊό, παρά τις αντιδημοκρατικές και αντιθεσμικές συμπεριφορές, παρά την οσμή σκανδάλων, υπάρχει ένα ζήτημα. Και αυτό έχει να κάνει με την ανικανότητα ή απροθυμία των Δημοκρατικών να μιλήσουν για τις οικονομικές ανισότητες και την τάση τους αντί αυτού να μιλάνε για την “ψυχή του έθνους”.

Ο Μπάιντεν ούτως ή άλλως το πολύ να έβαζε ένα προοδευτικό τσιρότο στις πληγές των δομικών ανισοτήτων στις ΗΠΑ. Αλλά οι πληγές είναι βαθιές. Και ο φυλετικός προοδευτισμός, που επελέγη στις ΗΠΑ και αλλού ως η ανώδυνη αντιμετώπιση ενός βαθιά συστημικού ρατσισμού, δεν μπορεί πια να πάει μακριά.

Στις ΗΠΑ (όπως και αλλού) η θεωρία περί ανωτερότητας της λευκής φυλής υιοθετήθηκε αφενός για να αιτιολογήσει τη δουλεία και αφετέρου για να χαλιναγωγήσει τους λευκούς φτωχούς εργάτες που έμεναν χωρίς μεροκάματα λόγω της τσάμπα εργασίας των μαύρων δούλων.

Έτσι οι πρόγονοι των σημερινών white trash τα έβαζαν με τους μαύρους σκλάβους και όχι με τα αφεντικά τους. Όποτε επιχείρησαν λευκοί και μαύροι να κινηθούν ταυτόχρονα κατά του συστήματος, εφαρμόστηκαν πιο αυστηροί νόμοι φυλετικού διαχωρισμού. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος δεν ξέσπασε για να λευτερώσουν οι αντιρατσιστές Βόρειοι τους δούλους των ρατσιστών Νότιων, αλλά γιατί ακριβώς ο Νότος είχε ένα αθέμιτο οικονομικό πλεονέκτημα λόγω της τσάμπα εργασίας των σκλάβων. Η δουλεία επισήμως καταργήθηκε – με την εξαίρεση της υποχρεωτικής εργασίας των φυλακισμένων, που “τυχαίνει” να είναι κυρίως μαύροι- αλλά επί της συστημικής ουσίας τίποτε δεν άλλαξε, ακόμη και όταν καταργήθηκαν, με αίμα και αγώνες, οι ρατσιστικοί νόμοι. Οι μαύροι παρέμειναν φτωχοί στην πλειοψηφία τους και οι λευκοί φτωχοί παρέμειναν επίσης φτωχοί. Αλλά δεν επιτρεπόταν πια να πούνε τη λέξη από “Ν”. Ο ρατσισμός ήταν καταδικαστέος για ηθικούς λόγους, όχι γιατί ήταν μία έκφραση ενός γενικότερου συστήματος αδικίας.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι αντίπαλοι του Τραμπ απλώς βρίζουν τον ίδιο και τους ψηφοφόρους του ως ρατσιστές βλάκες. Κανένας ρατσιστής όμως δεν πρόκειται να παραδεχθεί ποτέ έτσι απλά ότι είναι ρατσιστής. Επίσης στους ανθρώπους δεν αρέσει να παραδέχονται ότι έκαναν λάθος.

Τους ψηφοφόρους του Τραμπ, δεν τους ενδιαφέρει αν ο Πρόεδρος είναι ρατσιστής. Τους αρέσει κιόλας γιατί “καταπιέζονται” από την “πολιτική ορθότητα” οι δυστυχείς: Δεν μπορούν να βρίζουν ελεύθερα πιο αδύναμους ανθρώπους… Αλλά κυρίως δεν τους ενδιαφέρει αν είναι ηθικά κακός ο ρατσισμός. Τους ενδιαφέρει η τσέπη τους. Το παράδοξο είναι βέβαια ότι με εξαίρεση τους έχοντες και κατέχοντες, η θέση των υπολοίπων δεν βελτιώθηκε επί Τραμπ. Αλλά εκείνος μίλησε πάλι για την οικονομία, έταξε δουλειές, τα έβαλε με την Κίνα και την παγκοσμιοποίηση- Όχι βέβαια επειδή είναι αντισυστημικός όπως νομίζουν οι ψηφοφόροι του, αλλά επειδή ακριβώς είναι η έκφραση ενός συστήματος που δεν το βολεύει πλέον η παγκοσμιοποίηση επειδή οι Κινέζοι παίζουν πια σε αυτό το γήπεδο καλύτερα από τους δυτικούς.

Σε μία κοινωνία όπου η λέξη αλληλεγγύη έχει δαιμονοποιηθεί ως κάτι “κομμουνιστικό”, ο Τραμπ απλώς εκπροσωπεί ευθαρσώς όσους λένε “ας ψοφήσουν όλοι οι άλλοι, αρκεί εγώ να έχω να πληρώσω το νοίκι μου”. Σε μία κοινωνία που έχει γαλουχηθεί με το ψέμα του “αμερικανικού ονείρου”, σε σημείο που να μη βλέπει πέρα από τη μύτη της, τάζει μεγαλεία εθνικά γενικώς και αορίστως και την ελπίδα ότι μπορεί κάποια μέρα και αυτοί να γίνουν πλούσιοι και να καταπιέζουν τους άλλους. Σε μία κοινωνία που αρνείται να συζητήσει σοβαρά και ταξικά για την οικονομία, προσφέρει όχι ουσιαστικές λύσεις, αλλά μία ανέξοδη ταυτότητα μέσω του μίσους. Και όποιο και να είναι τελικά το αποτέλεσμα, το ζήτημα είναι πως ήδη έχει καταφέρει να επιφέρει ρωγμές στους θεσμούς και να διχάσει τη χώρα σε επίπεδο εμφυλίου. Με συνέπειες μέσω ενός πολιτικού ντόμινο σε όλο τον πλανήτη, όπως έχει δείξει ήδη το Brexit.