Γιατί στηρίζω το Ποτάμι

Πριν από περίπου δεκατέσσερις μήνες ξεκινήσαμε μαζί με φίλους και συναδέλφους την Πρωτοβουλία για το Νέο Κόμμα. Σκοπός μας ήταν η δημιουργία ενός δημοκρατικού, αξιοκρατικού κόμματος που δεν θα δίσταζε να συγκρουστεί με το πελατειακό κράτος, θα μιλούσε ανοικτά για την ανισότητα, την διαφθορά και την φτώχεια στην ελληνική κοινωνία και θα έκανε συγκεκριμένες και ρεαλιστικές προτάσεις για έξοδο από την κρίση. Δεν βλέπαμε τότε άλλη διέξοδο για τις προοδευτικές και μεταρρυθμιστικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Θέλαμε να δώσουμε στις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις του τόπου μια αξιόπιστη και δυναμική πολιτική έκφραση αφήνοντας πίσω τις απαράδεκτες μεθόδους του ΠαΣοΚ και την αρτηριοσκληρωτική φιλοσοφία της ΔημΑρ. Η πρακτική του 4-2-1 που συμφώνησαν τα κόμματα αυτά μαζί με την Νέα Δημοκρατία ήταν η απόδειξη ότι το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης ήταν αδύνατον να αλλάξει από μέσα. 

Η αρχική μας σκέψη ήταν να βοηθήσουμε στην συνένωση ήδη υπαρκτών μεταρρυθμιστικών ομάδων. Προτείναμε καθαρούς κανόνες για μια Ιδρυτική Συνδιάσκεψη. Αφού συναντήσαμε όλες ή σχεδόν όλες τις σχετικές ομάδες αλλά και μεμονωμένες προσωπικότητες του χώρου διαπιστώσαμε ότι οι περισσότερες ομάδες ήταν απρόθυμες ή δεν πίστευαν ότι νέα πρόσωπα θα μπορούσαν να κάνουν την διαφορά. Η Επιτροπή μας αποφάσισε τότε να ξεκινήσει την προετοιμασία του Νέου Κόμματος, θεωρώντας ότι μια κρίσιμη μάζα και μια σωστή προετοιμασία θα έφερνε κοντά της και πολλούς άλλους.

Η ομάδα εργάστηκε μεθοδικά και  κατάρτισε Καταστατικό, Ιδρυτική Διακήρυξη και Πλαίσιο Αρχών. Σχεδίασε την οργάνωση του νέου κόμματος με βάση τοπικούς ομίλους που θα λειτουργούσαν ως κοινωνικά δίκτυα επικοινωνίας και αλληλεγγύης. Συμφωνήσαμε στην προσωρινή ονομασία  ‘Νέο Κόμμα’ και ορίσαμε ότι θα ξεκινήσει με προσωρινή ηγεσία.  Ανακοινώσαμε την πρότασή μας στις 15 Ιανουαρίου. Προγραμματίσαμε την Ιδρυτική μας Συνδιάσκεψη για τις 8 Μαρτίου.

Τηρήσαμε με ακρίβεια το καταστατικό και το χρονοδιάγραμμα. Όπως προγραμματίσαμε, έτσι κι έγινε. Όλα τα μέλη προσκλήθηκαν. Κάθε μέλος είχε δικαίωμα λόγου και ψήφου. Δώσαμε το δικαίωμα στα μέλη να συμμετάσχουν με τηλεδιάσκεψη ακόμα και αν δεν ήταν στην Αθήνα. Στην Συνδιάσκεψη εγκρίναμε το Καταστατικό και συζητήσαμε το Πλαίσιο Αρχών.  Η ηγεσία του Νέου Κόμματος εξελέγη με άρτιες, ήπιες και συναινετικές διαδικασίες είτε με κάλπη  είτε με το ηλεκτρονικό σύστημα «Ζεύς», στις οποίες συμμετείχαν εκατοντάδες πολίτες από όλη τη χώρα. Με αυτές τις άψογες διαδικασίες εξελέγη πρόεδρος ο Νίκος Λαάρης και 15μελής Εκτελεστική Επιτροπή, μέλος της οποίας είχα την τιμή να είμαι και εγώ. Και όμως, παρά την επιτυχημένη αυτή πορεία, πριν από λίγες ημέρες αποχώρησα από το Νέο Κόμμα.

Τα δεδομένα τα έχει αλλάξει εντελώς τις τελευταίες εβδομάδες το Ποτάμι. Έχει ήδη δώσει στην δημοσιότητα δύο δέσμες θέσεων, μια για την εθνική πολιτική και μια για την εξωτερική πολιτική. Οι θέσεις του είναι σοβαρές και κατά την γνώμη μου σωστές. Η ταυτότητα απόψεων του Νέου Κόμματος και του Ποταμιού είναι σχεδόν απόλυτη.

Οι θέσεις που έχει δημοσιεύσει το Ποτάμι απορρίπτουν τον λαϊκισμό, και δείχνουν σοβαρότητα, συναίνεση και μετριοπάθεια. Ο Σταύρος Θεοδωράκης  περιστοιχίζεται από σημαντικές προσωπικότητες την δουλειά πολλών εκ των οποίων γνωρίζω και θαυμάζω. Το Ποτάμι δηλώνει αποφασισμένο για τη σύγκρουσή του με το παλιό κομματικό σύστημα, αφοσιωμένο στην ανανέωση, ταγμένο στην αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης και του πολιτικού συστήματος. Στηρίζει επίσης το κοινωνικό κράτος και προτείνει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και την δημόσια πρόσβαση στην  υγεία. Επιδιώκει να δει την Ελλάδα να γίνεται μια ανταγωνιστική οικονομία μέσα στο ευρώ με ισότητα ευκαιριών, δίκαιο ανταγωνισμό και αξιοκρατία.

Η απήχησή που συνάντησε ήταν πέραν πάσης προσδοκίας. Η προσωπικότητα του Θεοδωράκη, η αναγνωρισιμότητά του και η διάχυτη αποδοχή του έδωσαν στο Ποτάμι ανέλπιστο ρεύμα υποστήριξης. Σήμερα το Ποτάμι έχει φτάσει δημοσκοπικά εκεί που κάθε άλλη νέα προσπάθεια θα έπαιρνε χρόνια σκληρής δουλειάς για να φτάσει. Προσελκύει ήδη το έντονο ενδιαφέρον των κοινωνικών ομάδων που πρέπει να μπουν ενεργά στην πολιτική εάν πρόκειται να αλλάξει η Ελλάδα, δηλαδή των νέων, των ανέργων, των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, των νέων οικογενειών, όσων δηλαδή αγνοούνται σήμερα συστηματικά από το πελατειακό σύστημα.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Το Ποτάμι ξεκινά με την εκστρατεία του ιδρυτή του αλλά δίνει την εξής διαβεβαίωση: «Το κίνημά μας θέλουμε να μεγαλώσει από κάτω προς τα πάνω, και όχι όπως εξελίχθηκαν τα παραδοσιακά κόμματα όπου ένα κονκλάβιο αποφάσιζε και τα μέλη εκτελούσαν. Σύντομα αυτό θα το αποδείξουμε». Η δέσμευση είναι ρητή ότι το Ποτάμι δεν ιδρύεται ως ένα όχημα του ιδρυτή του. Μετά τις ευρωεκλογές θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες οργάνωσης ενός δημοκρατικού και ανοικτού κόμματος, προφανώς  με εκλογή ηγεσίας και σοβαρή περιφερειακή οργάνωση. Ήδη έχει δώσει πολύ θετικά δείγματα οργάνωσης στη βάση ενός πολύ σωστού καταστατικού.

Για όλους αυτούς τους λόγους σήμερα δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι οφείλω να στηρίξω το Ποτάμι. Αν είμαστε εξοργισμένοι με το χρεοκοπημένο κομματικό σύστημα της διαφθοράς, αν μας ενδιαφέρει η πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη και  ισότητα, αν θέλουμε να δούμε την Ελλάδα ισότιμο εταίρο στην Ευρωπαϊκή πρέπει τώρα να βοηθήσουμε το Ποτάμι να πετύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές. Όσο πιο καλά πάει το Ποτάμι στις ευρωεκλογές, τόσο περισσότεροι συμπολίτες μας θα ακούσουν το αισιόδοξο μήνυμα της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας μας ως μια ανοικτής και δυναμικής κοινωνίας.

Πολύ σύντομα θα έλθουν οι εθνικές εκλογές, που θα αποφασίσουν αν η προοδευτική μεταρρύθμιση θα εκπροσωπηθεί δυναμικά στη βουλή και την κυβέρνηση ή αν θα επικρατήσουν για άλλη μια φορά τα πελατειακά κόμματα και οι δυνάμεις του λαϊκισμού. Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο. Αν θέλουμε νέα πρόσωπα, νέες ιδέες και νέους θεσμούς στην πολιτική ζωή, η ελπίδα βρίσκεται σήμερα στο ‘Ποτάμι’.

* Ο Παύλος Ελευθεριάδης είναι δικηγόρος στην Αγγλία και αναπληρωτής καθηγητής νομικής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης