Γυναικοκτονία και εγκληματικές παραλείψεις

Οι παραλείψεις που αναφέρονται στον τίτλο θα μπορούσαν κάλλιστα να αφορούν τη στάση της Αστυνομίας ή τη γενικότερη κατάσταση της αστυνόμευσης υπό καθεστώς νεοδημοκρατικού κράτους (αν)ασφάλειας. Το οποίο, έχει φανεί περίτρανα πόσο αποτελεσματικό είναι σε ένα πρόγραμμα ευθυγράμμισης: Όσο αυξάνει τις ποινές καταφέρνει να αυξάνεται παράλληλα η σοβαρή εγκληματικότητα. Ευθύγραμμα, συνεπειοκρατικά ή συνειρμικά, και αδυσώπητα.

Πόσο αυστηρό αλήθεια είναι αυτό το συγκεκριμένο «κράτος ασφάλειας» απέναντι σε φοιτητές με αμφίβολα πλημμελήματα, τους οποίους με κάθε ωμότητα δένει πισθάγκωνα, τη στιγμή που παραδίπλα το οργανωμένο έγκλημα, οι γυναικοκτονίες, το έγκλημα λευκού κολλάρου γενικά, σαρώνουν ψυχές και αξίες!

Ο λόγος της αναποτελεσματικότητας είναι απλός και πασίγνωστος, και το παράδειγμα της γυναικοκτονίας ανήκει στα κορυφαία ανάμεσά τους. Πρόκειται για έγκλημα με ανθρωπολογικές και ιστορικές διαστάσεις που εξαπλώνεται σε όλες τις ηπείρους και τους πληθυσμούς, ανεπτυγμένους ή «τριτοκοσμικούς». Χαρακτηριστικό ότι ποτέ και πουθενά η ποινή, αναγκαίο αλλά όχι επαρκές εργαλείο, δεν κατόρθωσε να την ξεριζώσει ή να μειώσει αισθητά τα κρούσματα. Και όχι μόνο αυτό: Η υπερβολή στην καταστολή, η υπέρβαση δηλαδή του αναγκαίου μέτρου δικαιότητας και αναλογίας, έχει καταστροφικές επιπτώσεις. Οι έχοντες ηλικία θυμούνται: Όταν η μοιχεία ήταν ποινικοποιημένη, οι «φόνοι της άπιστης», επ’ αυτοφώρω ή εν ψυχρώ, ήταν business as usual. Την εφόνευε διότι την ηγάπα! Κι όσο πιο πολύ την «ηγάπα», τόσο περισσότερο βαριά έπαιρνε την προδοσία της.

Καιρός όμως να εστιάσουμε στο θέμα «γυναικοκτονία και εγκληματική παράλειψη». Δεν αναφέρομαι βέβαια σε κάποια παράλειψη επιβάρυνσης της ποινής για τις γυναικοκτονίες, οι οποίες ήδη τιμωρούνται με ισόβια κάθειρξη, αλλά σε δυο άλλες συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Αυτές θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο δραστικές, σε αντίθεση με τις ιστορικά χρεωκοπημένες επιβαρύνσεις των ήδη αυστηρών απειλούμενων τιμωριών…

Πρώτη πρόταση: Επείγει η ειδική νομοθετική καθιέρωση ενός ιδιαίτερου καθήκοντος όλων των δημόσιων λειτουργών να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο προστασίας όταν καταγγέλλονται κακοποιήσεις ή απειλές σε βάρος ευάλωτων ή αδύναμων προσώπων. Θα σκεφθούν ίσως μερικοί, να μια ακόμη μεγαλόστομη δεοντολογία, ή μια ακόμη πρόβλεψη ελαφριάς παράβασης καθήκοντος! Αλλά θα κάνουν πανηγυρικό λάθος, αυτοί οι μερικοί! Η ποινική νομοθεσία (άρθρο 15 Ποινικού Κώδικα) ενώπιον άδικων αποτελεσμάτων εξομοιώνει κάποτε πλήρως ευθύνες για ενέργειες και για παραλείψεις. Πότε; Ακριβώς όταν αυτοί που παρέλειψαν βαρύνονταν με ένα ιδιαίτερο καθήκον ενεργειών. Ίδιες ευθύνες, ίδιες ποινές, ακόμη και ισόβια! Η θέσπιση ενός ιδιαίτερου καθήκοντος δράσης στις περιπτώσεις αυτές είναι πρόσφορη να θυμίζει και να κινητοποιεί τους αρμόδιους λειτουργούς, καθώς οι τελευταίοι (όχι μόνο αστυνομικοί) συνήθως είναι με την καλή την έννοια ευθυνόφοβοι. Με την εκτέλεση (αντί της παράλειψης) των ιδιαίτερων καθηκόντων προστασίας οπωσδήποτε θα σώζονται ζωές.

Δεύτερο, κάθε αστυνομικός να διδάσκεται ότι σε κάθε εξουσιαστικό έγκλημα, ενδοοικογενειακό ή πάντως σε βάρος αδυνάτων, οι διωκτικές ενέργειες είναι πια αυτεπάγγελτες και δεν εξαρτώνται από μηνύσεις εγκλήσεις κλπ. Η νομοθεσία μας έχει εκσυγχρονιστεί στο θέμα αυτό, μένουν κάποια κενά για κάλυψη. Η απαίτηση να υποβάλουν μήνυση άνθρωποι απειλούμενοι και φοβισμένοι, που γνωρίζουν πως και πόσο οι διώκτες εξαγριώνονται με ανάλογες αντιδράσεις, στην καλύτερη περίπτωση αποτελεί αναλγησία στη χειρότερη συνθήκη – φυτίλι για νέα έκρηξη στο σπίτι.

Θα μου πείτε αυτά δεν αρκούν. Σωστά, χρειάζονται κι άλλα πολλά ενώπιον της βαρβαρότητας των γυναικοκτονιών, ιδίως κοινωνικά και επικοινωνιακά μέτρα. Αλλά πάντως πρόκειται για παρεμβάσεις πρακτικές και πολύ πιο πρόσφορες από τους συνήθεις λεονταρισμούς του ποινικού λαϊκισμού.