Η ενημέρωση το 2020: ”Άριστα” η κυβέρνηση – Κάτω από τη βάση τα ΜΜΕ…

Δύο πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης μου είχαν πει: «Ξεκινάω τη μέρα μου με δύο εφημερίδες, μια δική μας και μια της αντιπολίτευσης. Τη δική μας την ξεπετάω, την άλλη την ξεψαχνίζω». Δύο άλλοι πολιτικοί (υπουργοί της ΝΔ παλιότερα), που έδιναν αμέσως μόλις τους ζητούσαμε συνεντεύξεις στην σφόδρα αντιπολιτευόμενη «Ελευθεροτυπία», έλεγαν: «Στις δικές μας εφημερίδες λέμε τα τετριμμένα. Σε σας μπορεί να ερωτηθώ και να πω κάτι περισσότερο, πιο ενδιαφέρον, πιο αιρετικό, που θα προκαλέσει και λίγο ντόρο».

Αντί γενικού απολογισμού (βαρετός θα ήταν, τα έχουμε γράψει όλα για την πανδημία, τα εμβόλια κτλ), επιλέγω να δούμε το 2020 από τη σκοπιά τη δική μας, των μέσων ενημέρωσης. Πώς τα πήγαμε; Τι είπαμε, τι γράψαμε και τι όχι, πώς τα βλέπει η άλλη πλευρά του λόφου, οι(απέναντι-υποτίθεται-σε εμάς) πολιτικοί;

Δεν γνωρίζω πώς ξεκινάει τη μέρα του ο Μητσοτάκης, τι και πώς διαβάζει. Του πάνε έτοιμα, επιλεγμένα, κείμενα από διάφορα ΜΜΕ ή το κάνει ο ίδιος, δηλαδή ξεφυλλίζει εφημερίδες, ανοίγει ιστοσελίδες, χαζεύει κάποια πρωϊνάδικα ή βλέπει δελτία ειδήσεων; Ξέρω ότι ως αρχηγός της αντιπολίτευσης διάβαζε (και) κείμενα που ασκούσαν και σε εκείνον κριτική, ειδικά όταν άρχισε να φαίνεται ότι θα κέρδιζε τις εκλογές του Ιουλίου του 2019. Ό,τι κι αν κάνει ο νυν πρωθυπουργός θεωρώ ότι στον τομέα αυτόν, της επικοινωνίας ή προπαγάνδας, η κυβέρνησή του και ο ίδιος παίρνουν «λίαν καλώς», ίσως και «άριστα». Εχουν σχεδόν το 90% των μέσων ενημέρωσης μαζί τους.

Και με τέτοιο τρόπο που παρόμοιό του δεν θυμάμαι στα 46 χρόνια της Μεταπολίτευσης. Ακόμα και όταν κυβερνούσαν πανίσχυροι πρωθυπουργοί (ο παλιός Καραμανλής, ο Ανδρέας, ο Σημίτης), απέναντι στην ισχυρή μιντιακή υποστήριξη που είχαν οι κυβερνήσεις τους, υπήρχε μια εξίσου ισχυρή αντιπολιτευόμενη μερίδα μέσων ενημέρωσης. Υπήρχε, δηλαδή, μια ισορροπία, που λειτουργούσε προς όφελος του πολιτεύματος και αποτελούσε ανάχωμα στους όποιους πειρασμούς της εξουσίας. Μάλιστα, αρκετές φορές μερίδα του συμπολιτευόμενου Τύπου πρωτοστατούσε στην κριτική, γεγονός που «φρέναρε» αλαζονικές συμπεριφορές των κυβερνώντων (δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο σκύλιαζαν υπουργοί διαφόρων κυβερνήσεων όταν τους καταχεριάζαμε από την «Ελευθεροτυπία» και προσπαθούσαν να μας αποτρέψουν μέσω του ιδιοκτήτη ή των διευθυντών).

Τι συμβαίνει εδώ και ενάμισι χρόνο; Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, η κυβέρνηση απολαμβάνει μια πρωτοφανή ασυλία, η συντριπτική πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης συντονίζεται μαζί της. Δημοσιογράφοι εμφανίζονται κυβερνητικότεροι των κυβερνητικών και μητσοτακικότεροι του Μητσοτάκη. Μάλιστα, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο μέσα ενημέρωσης να υποστηρίζουν με πάθος εμφανώς άστοχες κυβερνητικές αποφάσεις και ενέργειες και, όταν ο πρωθυπουργός αναγκάζεται, κυρίως υπό την πίεση των κοινωνικών δικτύων, να τις αποσύρει, να καταπίνουν τη γλώσσα τους.

Έχω συγκρατήσει πρόχειρα ορισμένα τέτοια:

Πρώτον, όταν έσκασε η υπόθεση της τηλεκατάρτισης (που έμεινε γνωστή ως «σκόϊλ ελικικού»), η συντριπτική πλειονότητα των φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ είτε την αγνόησαν είτε (και) υποστήριξαν την επιλογή του αρμόδιου υπουργού. Θυμάμαι τηλεοπτικούς δημοσιογράφους να λένε «στον αέρα» των εκπομπών τους «μα, είναι θέμα αυτό;». Και όταν, υπό την πίεση και των κοινωνικών δικτύων, ο πρωθυπουργός υποχρεώθηκε να αποσύρει το πρόγραμμα, αδειάζοντας τον υπουργό του, οι περί ων ο λόγος απλώς ξεφτιλίστηκαν.

Δεύτερον, όταν ανέκυψε το θέμα με την ποδηλατάδα του πρωθυπουργού στην Πάρνηθα, τα περισσότερα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ απέκρυψαν την είδηση. Για δε τη φωτογραφία ούτε λόγος, «χάθηκε». Οταν δυο μέρες ο Μητσοτάκης παραδέχτηκε ότι έκανε λάθος, τα ίδια ΜΜΕ μετέδωσαν τη δήλωσή του, αλλά η πρωτογενής πληροφορία είχε αποκρυβεί και οι ακροατές και αναγνώστες τους μπορεί να αισθάνθηκαν σαν αυτούς που λέει ο στίχος του τραγουδιού: «Μπορεί κάποτε να μας πούνε και μαλάκες, μπορεί κάποτε να μας πούνε και χαζούς»!

Τρίτη περίπτωση και πιο πρόσφατη: τα ίδια μέσα, που μετέδιδαν και έγραφαν λίγο καιρό πριν, με πανηγυρικούς τόνους, ότι θα εμβολιάζονταν δύο εκατομμύρια πολίτες το μήνα, όταν ανακοινώθηκε ότι αυτό δεν ισχύει και τους δυο πρώτους μήνες (Δεκέμβριο και Ιανουάριο) θα έρθουν μόνο λίγες χιλιάδες εμβόλια, «ξέχασαν» να επισημάνουν την ανακολουθία λόγων και έργων. Και το ακόμα χειρότερο: όταν η παρέλαση επωνύμων (μετά φωτογραφιών, παρακαλώ) στα εμβολιαστικά κέντρα άρχισε να γίνεται εξοργιστική, οι φιλοκυβερνητικές ιστοσελίδες ποιούσαν την νήσσαν. «Ανακάλυψαν» το θέμα όταν παρενέβη ο πρωθυπουργός, πάλι υπό την πίεση των κοινωνικών δικτύων κι ελάχιστων ΜΜΕ με κριτικό λόγο και σταμάτησε αυτό το θέαμα.

Πολλές μπορεί να είναι οι αιτίες γι’ αυτήν την εικόνα. Για τα ΜΜΕ τα είπαμε, κάτω από τη βάση, πλην τιμητικών εξαιρέσεων. Όμως, αυτό το καθεστώς μπορεί να βολεύει την κυβέρνηση στην καθημερινή διαχείριση, αλλά δεν ξέρω αν την βοηθάει κιόλας επί της ουσίας. Δεν είναι μόνο ότι προσθέτει πολλά κιλά αλαζονείας σε μέλη της, γι’ αυτό και βλέπουμε συχνά να εξοργίζονται όταν τους ασκείται στοιχειώδης κριτική.

Δεν είναι μόνο ότι τους αποκοιμίζει, αφού (πιστεύουν πως) ό,τι κι αν κάνουν δεν θα έχουν πρόβλημα. Κάποια στιγμή μια κρίσιμη μάζα πολιτών θα καταλάβει το παιχνίδι που παίζεται, γιατί η προπαγάνδα θα αδυνατεί να τους κάνει να πιστέψουν ότι το μαύρο που βλέπουν είναι (το κάνουν τα ΜΜΕ) άσπρο. Θα καταλάβουν, δηλαδή, αυτό που έχει πει ο Όργουελ: «Όλη η προπαγάνδα είναι ψέματα, ακόμα κι όταν λέει την αλήθεια».

Καλή Χρονιά!