Η παγίδα της αυτοδικαίωσης

Στους πολιτικούς, όπως και σε όλους τους ανθρώπους, αρέσει να δικαιώνονται. Το θέμα είναι ότι στη ζωή γενικότερα και στην πολιτική ειδικότερα πρέπει να σε δικαιώνουν οι άλλοι.

Όταν ένας πολιτικός δεν μπορεί να κρύψει το διακαή του πόθο αυτοδικαίωσης, καταλήγει συχνά να χάνει το δίκιο του. Όπως και όταν χρησιμοποιεί πολύ συχνά τη λέξη “εγώ”. Από τα βασικά μαθήματα πολιτικής επικοινωνίας δια αρχαρίους είναι να αποφεύγει κανείς την εκτεταμένη χρήση αυτής της προσωπικής αντωνυμίας. Όπως και να αποφεύγει συλλογισμούς τύπου “σας τα λεγα εγώ”.

Συχνά στην παγίδα της αυτοδικαίωσης και του “εγώ” πέφτουν ακόμη και ευφυείς κατά κοινή ομολογία άνθρωποι όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος που έχει αφήσει τα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ και αναλύει με τις ομολογουμένως καλές οικονομικές του γνώσεις το ζήτημα του χρέους, με απώτερο στόχο την υπεράσπιση του επί των ημερών του PSI.

Έτσι και στη συνέντευξη του χθες στον Alpha, εστίασε στα ζητήματα αυτά. Το ερώτημα όμως που θα έπρεπε να θέσει ο ίδιος στον εαυτό του είναι κατά πόσον τον ακούει πλέον η κοινωνία και αν όχι, γιατί.

Δεν αρκεί στην πολιτική να έχεις δίκιο και να αισθάνεσαι δικαιωμένος, πρέπει να το πιστεύουν και οι άλλοι, δηλαδή οι πολίτες. Και ενώ οι ψηφοφόροι δεν κάνουν πάντα τις καλύτερες επιλογές (γεγονός που εξηγεί πολλές από τις λαμπρές υπάρξεις της εγχώριας και διεθνούς πολιτικής σκηνής), είναι μέγιστο σφάλμα για έναν πολιτικό να θεωρεί ότι ο “λαουτζίκος” δεν μπορεί να κρίνει. Κρίνει αν μη τι άλλο, έστω και με χρονοκαθυστέρηση, τα “εγώ”.

Η οργή πίσω από τη φράση “να μην ξαναγυρίσουν οι σαμαροβενιζέλοι” έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δεύτερη νίκη ΣΥΡΙΖΑ το Σεπτέμβριο του 2015 μετά από ένα (το τρίτο) μνημόνιο. Προφανώς το πόσο “κακοί” ήταν οι προηγούμενοι, δε θα σώζει δια παντός τους νυν. Όμως και ο Βενιζέλος και ο Αντώνης Σαμαράς είχαν παγιδευτεί στην επιμονή της αυτοδικαίωσης, επιφέροντας έτσι και κόστος στα κόμματα τους.

Ο πρώην πρωθυπουργός έμοιαζε μετά το Γενάρη του 2015 να περιμένει πότε οι ψηφοφόροι θα παραδεχθούν το λάθος τους και θα του ζητήσουν να γυρίσει πίσω. Κάποιοι λένε ότι ακόμη το περιμένει, παρά την “επίσημη” στήριξη στον Κυριάκο Μητσοτάκη, που είναι πλέον ο πρόεδρος της ΝΔ και εν δυνάμει πρωθυπουργός.

Στη ΝΔ τον υπερασπίζονται (ενίοτε έκοντες άκοντες, αφού η προοπτική ανάκτησης της εξουσίας δεν αφήνει περιθώριο για εσωκομματικές αντιπαραθέσεις), επικαλούμενοι εξάλλου στοιχεία δημοσκοπήσεων που δείχνουν τους πολίτες να θεωρούν συγκριτικά πιο επιτυχημένη από τις μνημονιακές κυβερνήσεις την κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου (και αρχικά και Κουβέλη).

Στην πολιτική όμως δεν έχει σημασία μόνο πόσοι “δικοί σου” σε υπερασπίζονται, αλλά και πόσες αντισυσπειρώσεις δημιουργείς “απέναντι”. Και σε κάθε περίπτωση οι πρώην πρωθυπουργοί και πρώην πρόεδροι κομμάτων δικαιώνονται όχι όταν μιλούν για τα όσα έκαναν (συνήθως χωρίς πολύ αυτοκριτική για όσα δεν έκαναν) αλλά όταν τους δικαιώνουν οι πολίτες, ακόμη και εάν δεν μιλούν.

Αν τους δικαιώσει η Ιστορία έχει καλώς. Αλλά δε θα τους δικαιώσει ο εαυτός τους. 

*Η Βίκυ Σαμαρά είναι αρχισυντάκτρια του Πολιτικού Τμήματος του NEWS 247.