Η Τουρκία “ασφαλής τρίτη χώρα”. Η Ελλάδα ανασφαλής δεύτερη;

«Η Τουρκία επανέρχεται στον κατάλογο των ασφαλών χωρών. Αν δεν υφίσταται αυτός ο χαρακτηρισμός, δεν μπορούμε να απορρίπτουμε μαζικά τα αιτήματα ασύλου όσων έρχονται από την Τουρκία – οφείλουμε να τα εξετάζουμε εξατομικευμένα, γεγονός που καθυστερεί τη διαδικασία και επιβαρύνει το σύστημα». Μ. Βορίδης (14/4/2025)

Είναι ωραίο στην πολιτική, στη ζωή γενικώς δηλαδή, να μην ακούμε ανοησίες. Και φυσικά δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Η ανοησία, η κοινοτοπία, το ψέμα και η υποκρισία είναι δυστυχώς ιδιότητες που κυριαρχούν στην δημόσια σφαίρα των κοινών. Για το λόγο αυτόν και μόνο, θα ξεκινήσω με μια καλή κουβέντα για τον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, κύριο Βορίδη, στον οποίον πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για το ζήτημα της Τουρκίας ως «ασφαλούς τρίτης χώρας» δεν λέει ανοησίες, ούτε υποκρίνεται. Λέει τα πράγματα με το όνομά τους.

Με την Τουρκία «ασφαλή τρίτη χώρα», η Ελλάδα δεν εξετάζει τα αιτήματα ασύλου των ανθρώπων που έρχονται από εκεί. Καθαρές κουβέντες. Φαντάζομαι ότι σε δεύτερη φάση, ο υπουργός θα πει ότι η Ελλάδα σέβεται το διεθνές δίκαιο, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα του ανθρώπου και διάφορα τέτοια, οπότε θα χρειαστεί να ανακαλέσουμε την φιλοφρόνηση καθώς ο κύριος Βορίδης θα έχει ήδη διαβεί προς τον αστερισμό της ανοησίας, του ψέματος και της υποκρισίας. Αλλά αυτό δεν είναι σπάνιο για πολιτικό στην Ελλάδα, οπότε δεν έχει μεγάλη σημασία να το επισημάνουμε.

Να μείνουμε λοιπόν στα γεγονότα: το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε προ ημερών την Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία η Τουρκία χαρακτηρίζονταν «ασφαλής τρίτη χώρα». Για τους μη γνώστες, ο όρος αυτός επινοήθηκε από τα δυτικά κράτη προκειμένου να μπορούν να απορρίπτουν αιτήματα ασύλου ανθρώπων που εισέρχονται στο έδαφός τους όχι απευθείας από τις πατρίδες τους, αλλά από άλλες χώρες που μεσολαβούν. Σου λέει, «αφού δεν σφάζουν πρόσφυγες στην Τουρκία γιατί να έρθουν εδώ; Να μείνουν εκεί. Ζωή απόλαυση. Άπαξ ξέμειναν εκεί και τρεις μήνες έχουν ενσωματωθεί κιόλας. Γιατί να φύγουν;». Δυστυχώς κυριολεκτώ. Αυτό σημαίνει «ασφαλής τρίτη χώρα».

Έτσι η ιδιότητα του πρόσφυγα, δηλαδή του ανθρώπου που ζητάει καταφύγιο από τη βία, ουσιαστικά παύει όταν αυτός απλώς διαβεί τα σύνορα της πατρίδας από την οποία διώκεται. Έτσι και βρεθεί στην «ασφαλή» Τουρκία, όλα καλά. Να μείνει εκεί, ασφαλής μακριά μας. «Ο μόνος καλός πρόσφυγας είναι αυτός που δεν έρχεται», όπως είχε πει ο επίσης ειλικρινής Ούγγρος πρωθυπουργός Όρμπαν. Τα ίδια και χειρότερα ο Τραμπ. Ο κύριος Βορίδης πρέπει να χαίρεται. Δεν είναι μόνος του.

Κάπως έτσι έχει αρχίσει να εκφυλίζεται το διεθνές προσφυγικό δίκαιο τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την υιοθέτηση της περιβόητης Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας το Μάρτιο του 2016, την οποία η Ελλάδα με άφρονα τρόπο συνομολόγησε. Με τη συμφωνία αυτήν φτιάχτηκαν δύο παρκινγκ ανθρώπων: ένα μεγάλο, η Τουρκία, και ένα μικρότερο, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, για όσους περάσουν.

Ωστόσο, κανένα κράτος δεν θέλει να γίνεται σταθμός στάθμευσης φτωχών προσφύγων. Έτσι η προσπάθεια που καταβάλλουν είναι να κάνουν όσο γίνεται χειρότερες τις συνθήκες ζωής ή κράτησης των ανθρώπων αυτών. Έτσι και αυτοί παίρνουν το μήνυμα να μην έρχονται, αλλά και οι χώρες του τελικού προορισμού τους (η Βόρεια Ευρώπη δηλαδή) θα εξαναγκαστεί να μην επιστρέφει ανθρώπους σε μη ασφαλείς για εκείνους χώρες.

Έτσι λοιπόν μπαίνουμε σε ένα σπιράλ αφόρητου κυνισμού που υπαγορεύει πως «όσο χειρότερα, τόσο καλύτερα». Όσο χειρότερα είναι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, τόσο καλύτερα για εμάς διότι τα δικαστήρια της Βόρειας Ευρώπης δεν θα επικυρώνουν επιστροφές των ανθρώπων στη χώρα μας.

Έτσι, το διαβόητο «Δουβλίνο» στην πράξη ακυρώνεται. Όσοι περάσουν από την Ελλάδα για Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο ή Σουηδία, θα μείνουν εκεί.

Η Ελλάδα το κατάφερε αυτό ήδη από το (όχι πολύ) μακρινό 2011 με την περίφημη απόφαση MSS εναντίον Ελλάδας και Βελγίου. Με την απόφαση αυτή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε τη χώρα μας για τις άθλιες συνθήκες κράτησης των αιτούντων άσυλο (γεγονός μάλλον αναμενόμενο) αλλά και το Βέλγιο διότι δυνάμει του Δουβλίνου επέστρεψε στην Αθήνα έναν φουκαρά Αφγανό αιτούντα. Οι Βρυξέλλες όφειλαν να γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να επιστρέφουν ανθρώπους σε χώρες που αντιμετωπίζουν βασανιστήρια, όπως η πατρίδα μας. Αυτό είπε το Δικαστήριο… Η Ελλάδα πάλι στον ρόλο που είχε ως το 1974, εποχή ως την οποία η ίδια έστελνε πρόσφυγες στον ευρωπαϊκό βορρά, διωγμένη από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Κάπως έτσι λοιπόν, η χώρα «κέρδισε» με το σπαθί της τον θλιβερό ρόλο της ανασφαλούς δεύτερης χώρας, την ίδια στιγμή που κάνει ό,τι μπορεί – ακόμη και παραβιάζοντας αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας της – να καθιερώσει την Τουρκία στο ρόλο της «ασφαλούς τρίτης»…

Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι για το Συμβούλιο της Ευρώπης, η υπόθεση ΜSS εναντίον Ελλάδας και όλες οι παρόμοιες περί συνθηκών κράτησης των αιτούντων άσυλο θεωρούνται ότι δεν έχουν εκτελεστεί από την Ελλάδα. Δηλαδή η μη συμμόρφωση της χώρας με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι μια στρατηγική επιλογή και όχι συγκυριακή. Η Ελλάδα δηλαδή, συστημικά παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Σύνταγμά της και φυσικά την απόφαση του ΣτΕ. Αφενός υπό το φόβο μήπως θεωρηθεί «ασφαλής χώρα» και τα κράτη της Βόρειας Ευρώπης ξεκινήσουν επιστροφές προσφύγων προς την Αθήνα. Αφετέρου, καθιερώνοντας τη μόνη χώρα από την οποία επικρέμαται απειλή πολέμου προς την δικιά μας ως «ασφαλή τρίτη».

Η χώρα ενώπιον της οποίας κατεξοχήν νιώθουμε ανασφάλεια – (εμείς με το σύνολο των αντιφρονούντων εκεί αλλά και άλλων λαών στα πέριξ) – βαπτίζεται ασφαλής μόνο και μόνο για να μην δεχόμαστε αιτήματα ασύλου των ανθρώπων που έρχονται από κει. Και μάλιστα οι διάφοροι επαγγελματίες τουρκοφάγοι Έλληνες δημοσιολογούντες δεν έχουν βρει μια κουβέντα να πούνε γι’αυτό. Διότι η Τουρκία είναι καλή γι’αυτούς όταν βαστάει πρόσφυγες. Κατά τα λοιπά, απειλή…

Να κλείσω, πάρα ταύτα, με έναν λόγο χριστιανικό, μέρες που’ναι: «Οι γραφές μάς λέγουν ότι η χριστιανική αγάπη προέρχεται από την αγνή καρδιά (Προς Τιμόθεον Α΄ 1:5)».

Καλή Ανάσταση με χριστιανική αγάπη και αγνή καρδιά κύριοι Μητσοτάκη και Βορίδη.