Η χώρα που έμαθε να ζει με σκάνδαλα

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου υπάρχει πάντα ένα σκάνδαλο που κρέμεται στα μανταλάκια και περιφέρεται, δια της συζήτησης, πάνω από τη χωριάτικη στις ταβέρνες.

Το πρώτο που ανακαλώ, έστω συγκεχυμένα, είναι εκείνο με τον επικεφαλής της ΔΕΗ που κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση μισού δισεκατομμυρίου δραχμών από τα ταμεία της εταιρείας. Αυτό έμεινε στην ιστορία λόγω της κυνικής ατάκας του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος είπε το περίφημο «είπαμε να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του, αλλά όχι και 500 εκατομμύρια». Όπως αντιλαμβάνεστε, οι νεότεροι, ήταν η εποχή που το να βάλεις μία «νόμιμη» προμήθεια στην τσέπη ήταν ουσιαστικά αποδεκτό. Και κάπως έτσι, ως λαός, αποκτήσαμε γερό στομάχι που μας επιτρέπει να καταπίνουμε σκάνδαλα και ελέφαντες.

Μετά ήρθε ο Κοσκωτάς, το σκάνδαλο με την πώληση της ΑΓΕΤ Ηρακλής, οι υποκλοπές επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το Χρηματιστήριο, η Siemens, το Βατοπέδι, τα δομημένα ομόλογα, ο Ζαχόπουλος και το DVD, η Novartis, ύστερα πάλι οι υποκλοπές. Υπάρχουν και άλλες υποθέσεις με σκανδαλώδη διάσταση, αλλά μικρότερη εμβέλεια όπως, για παράδειγμα, κάτι αμυντικές προμήθειες που μυρίζουν από μακριά. Φυσικά υπάρχουν και οι τραγωδίες στις οποίες αποδόθηκε εγκληματική και σκανδαλώδης υφή. Το ναυάγιο του «Σάμινα», το Μάτι, τα Τέμπη.

Όλες αυτές οι υποθέσεις έχουν δημιουργήσει στην κοινή γνώμη ένα μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης προς θεσμούς και αξιώματα. Όποια υπόθεση και αν εξετάσετε, από τις προαναφερόμενες, θα διαπιστώσετε ότι η όψη τους αλλάζει ανάλογα με την πολιτική γωνία από την οποία την παρατηρείτε. Άλλωστε έχουν υπάρξει και «σκάνδαλα» όπου το μόνο σκανδαλώδες ήταν η κατασκευή τους.

Και ερχόμαστε στα Τέμπη λίγο πριν η Δικαιοσύνη απλώσει όλα τα στοιχεία στο τραπέζι. Περιμένουμε τα τελευταία πορίσματα και την έναρξη της δίκης. Έχετε καμία αμφιβολία για την υποδοχή που θα έχουν τα πορίσματα από την κοινή γνώμη; Αν, για παράδειγμα, το Πολυτεχνείο συμφωνήσει με το Πανεπιστήμιο της Γάνδης στην ύπαρξη τεσσάρων τόνων εύφλεκτης ύλης, θα εμφανιστούν κάποιοι που θα θεωρήσουν το πόρισμα χαλκευμένο, καθώς δεν υπηρετεί το αφήγημα των πολλών τόνων στα βαγόνια που εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς. Αν πάλι συμβεί το αντίθετο και το πόρισμα αναφέρεται σε πολλούς τόνους, τότε και αυτό θα αμφισβητηθεί. Αλλωστε αν ρίξετε μια ματιά στα social, θα βρεθείτε μπροστά σε μία παγιωμένη άποψη που φέρει την αμαξοστοιχία να μεταφέρει βρόμικο φορτίο υπέρ συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων. Αν αυτό δεν αποδειχθεί από την έρευνα, δεν σημαίνει ότι θα υποκατασταθεί από την αλήθεια. Για πολλούς πίσω από την τραγωδία θα κρύβεται πάντα ένα μεγάλο όνομα.

Θα μπορούσα να σας δώσω και άλλα παραδείγματα, αλλά θα μπλέξουμε. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οποιαδήποτε κατάληξη και αν δοθεί στην υπόθεση, πάντα θα σέρνεται η αμφιβολία για μια αλήθεια που έμεινε κρυφή.

Φταίει η κοινή γνώμη για αυτό; Όχι, βέβαια. O μέσος πολίτης έχει μάθει να μην εμπιστεύεται κανέναν και τίποτα. Όλα όσα συμβαίνουν και ακούγονται τώρα για τα Τέμπη είναι απότοκα αυτής της συνθήκης και η ευθύνη βαραίνει την κυβέρνηση. Ας δεχθούμε ότι καμία από τις κατηγορίες που απευθύνονται προς την κυβέρνηση δεν ισχύει. Η κυβέρνηση είναι διάφανη όσο ένα ποτήρι νερό.

Όμως οι χειρισμοί της απέκτησαν, εν τέλει, ενοχικά χαρακτηριστικά. Και ας μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας παραπέμποντας το θέμα, στο σύνολο του, στη Δικαιοσύνη. Ο Οργανισμός για τη διερεύνηση των ατυχημάτων συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2024. Επρεπε να είχε συσταθεί την επομένη της τραγωδίας. Εν ανάγκη με τη συμμετοχή ξένων ειδικών. Η κυβέρνηση όφειλε να πρωτοστατήσει στη διερεύνηση των στοιχείων της τραγωδίας. Αντ’ αυτού επέλεξε να δείχνει τον σταθμάρχη και να εκφράζεται με τόση βεβαιότητα που σήμερα δείχνει ύποπτη.

Και κάπως έτσι, η χώρα που έμαθε να καταπίνει σκάνδαλα, τώρα αισθάνεται ότι κάτι της κάθισε στο λαιμό. Ναι, η Δικαιοσύνη αποτελεί την τελευταία καταφυγή, κρατάει τη λυχνία που θα ρίξει φως. Αλλά μετά σκέφτεσαι ότι κάτι τέτοιο περίμενες και για τις υποκλοπές. Και μένεις να κοιτάς απορημένος, γεμάτος αμφιβολίες και το δείκτη εμπιστοσύνης να κατεβαίνει προς το μηδέν.