ΗΠΑ: Στη δίνη του πολιτικού εξτρεμισμού

Λίγα μόλις λεπτά μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ στην Πενσυλβάνια, οι θεωρίες συνωμοσίας, όπως ήταν ίσως αναμενόμενο, άρχισαν να κατακλύζουν το Διαδίκτυο, τροφοδοτώντας ψευδείς ισχυρισμούς και ατεκμηρίωτες πραγματικότητες σχετικά με το συμβάν που κόστισε μια ανθρώπινη ζωή και δύο βαριά τραυματίες. Παρότι βρισκόμαστε στην προτελευταία στροφή της προεδρικής κούρσας στις ΗΠΑ, εκτιμώ ότι, ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, τα επακόλουθα της επίθεσης στον “πατριάρχη” του πολιτικού εξτρεμισμού θα γράψουν ιστορία και θα αποτελέσουν μελέτη περίπτωσης στις Σχολές Πολιτικών Επιστημών.

Ο λόγος δεν αφορά τόσο την ταχύτητα και το εύρος διάδοσης του ιού της συνωμοσιολογίας σε ένα ήδη πολωμένο σκηνικό, αλλά την πολιτική προέλευση των θεωριών συνωμοσίας. Το hashtag #staged (σημ: σκηνοθετημένο) που διοχετεύθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από κύκλους των Δημοκρατικών, αν και βραχύβιο στο διαδικτυακό κυκεώνα, άρει ίσως για πρώτη φορά, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, τη δελεαστική πεποίθηση της άκρας Δεξιάς ως αποκλειστικού κατασκευαστή και εξαγωγέα θεωριών συνομωσίας.

Πρόσφατη έρευνα σε 26 χώρες έδειξε ότι η πίστη στις θεωρίες συνωμοσίας δεν περιορίζεται σε μία πλευρά του πολιτικού φάσματος. Αντίθετα, υπάρχει μια σχέση σε σχήμα U: οι άνθρωποι και στα δύο άκρα είναι πιο πιθανό να ασπάζονται θεωρίες συνωμοσίας από εκείνους στο κέντρο. Τόσο αυτοί στα άκρα της Δεξιάς όσο και εκείνοι στα άκρα της Αριστεράς τείνουν να υιοθετούν μανιχαϊστικές προσεγγίσεις περί καλών-κακών, πατριωτών-προδοτών, κτλ. Το μόνο που διαφέρει είναι το υποκείμενο της ευθύνης για τα δεινά. Αναγνωρίσιμες “κακές” ομάδες παίρνουν εξέχοντα ρόλο στη ρητορική τόσο των ακροδεξιών κομμάτων (π.χ., Μουσουλμάνοι, αλλοδαποί) όσο και των ακροαριστερών κομμάτων (π.χ., τραπεζίτες, διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων).

Οι πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ φαίνεται να μην συμφωνούν με τα παραπάνω αποτελέσματα, εκτός και αν κατατάξουμε τους Δημοκρατικούς στο αριστερό άκρο του πολιτικού φάσματος.

Σε κάθε περίπτωση, η αυτοανάδειξη του Τραμπ ως “ζωντανού μάρτυρα” λίγες μέρες μετά το συμβάν στην Πενσυλβάνια δίνει, συμβολικά μιλώντας, εντολή να πέσει ακόμα περισσότερη καυστική ύλη στο προεκλογικό καμίνι. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, αφορά τη στρατηγική απόφαση των Δημοκρατικών να “παίξουν” ή όχι το παιχνίδι Καλού-Κακού που προτάσσει ο αντίπαλος.

Η συνωμοσιολογικής αύρας αντίδραση έστω και μερίδας των Δημοκρατικών στα κοινωνικά δίκτυα περί σκηνοθετημένης απόπειρας δολοφονίας καταδεικνύει τη βαθιά δίνη του πολιτικού εξτρεμισμού στην οποία έχουν περιέλθει οι ΗΠΑ εν όψει των προεδρικών εκλογών. Το ελάχιστο που, ίσως, θα μπορούσαν να κάνουν οι Δημοκρατικοί για να αποδομήσουν τον “ιερομάρτυρα” Τραμπ είναι να υπενθυμίζουν σε κάθε ευκαιρία  τo βίωμα του Ρώσου νομπελίστα λογοτέχνη Αλεξάντρ Σολζενίτσινχ που μας βοηθά να δούμε ότι το κακό ναι μεν δεν μπορεί να εξαλειφθεί αλλά, όπως είπε ο ίδιος ο Σολζενίτσινχ, “είναι εφικτό να το περιορίσουμε στην καρδιά κάθε ανθρώπου”, ακόμα και του Ντόναλντ Τραμπ.