Ήταν μια φορά ένας Έλληνας, ένας Άγγλος και ένας Έλληνας που ζει στην Αγγλία…

Λέει η Κ. «Αν μείνεις και δουλέψεις στο Λονδίνο, καταλαβαίνεις πως είσαι ένα τίποτα. Όλα όσα ήξερες στην Ελλάδα, δεν ισχύουν». Και έχει απόλυτο δίκιο. Δεν χρειάζεται καν να ζήσεις εκεί για να το καταλάβεις. Το αισθάνεσαι μόλις προσγειωθείς.

Ας πάρουμε το κουβάρι από την αρχή. Προφανώς δεν ανακάλυψα την Αμερική, έχω ξαναταξιδέψει στη ζωή μου, έχω μείνει στη Ρώμη πχ. πολλάκις και για καιρό λόγω συγγενών. Όμως, χρόνια τώρα, έχω κάνει ελάχιστα ταξίδια γιατί δεν έμπαινα στο αεροπλάνο. Αυτό είναι ένα άλλο θέμα συζήτησης και… συγγραφής, που θα εκτυλιχθεί σε άλλο κείμενο.

Έτσι, ένα ταξίδι 21 ημερών, σχεδόν μήνα δηλαδή, σε μία πόλη που είχα να επισκεφθώ 30 χρόνια και που έχει αλλάξει τόσο πολύ, αποτέλεσε, όπως θα έλεγε η σημερινή γλώσσα, μία ολιστική εμπειρία.

Μεγάλη σημασία σε όσα ένιωσα παίζει η ηλικία μου -55, η φάση μου -με άνδρα και παιδί μικρό 5 ½, το γεγονός ότι μέναμε σε σπίτι φίλου και μάλιστα όχι στο κέντρο αλλά 50 λεπτά με το μετρό (tube αγγλιστί) και ασφαλώς ότι μετά από τόσο χρόνια ρουφούσα τα πάντα σαν σφουγγάρι, και ώριμο μάλιστα. Μεγάλο ρόλο, σε όσα άκουσα, έμαθα, συνειδητοποίησα έπαιζε πάντα και η Brexit συνθήκη.

Η πρώτη αίσθηση ήταν ότι οι Άγγλοι δεν είναι αυτό που έχω στο μυαλό μου, αλλά με μια γλύκα και ένα χαμόγελο πιο οικείο. Όχι μεσογειακό ασφαλώς, αλλά όχι και παγωμένο λόγω καιρού. Ίσως γιατί το σπίτι του φίλου που μας φιλοξενούσε, ήταν στο Walthamstow, μια φανταστική γειτονιά, τύπου hipsteroκατάσταση με νέα ζευγάρια με μωρά διαφήμισης, έναν κεντρικό ήσυχο πεζόδρομο με απίθανα μαγαζιά, το σούπερ μάρκετ το μικρό, με όλα μέσα – ως καφέ με φρέσκα κρουασάν και παστέλ ντε νάτα (άμα δεν έχεις φάει αυτό το γλυκάκι, το εθνικό γλυκό της Πορτογαλίας, ψάξτο – συγκλονιστικό: σαν γαλακτομπούρεκο χωρίς σιρόπι, μπουκίτσα στρογγυλή με τραγανό φύλλο), με 2-3 pub με εξαιρετικό φαγητό και κανονικές τιμές για Λονδίνο, με το θρυλικό χώρο-μουσείο “Gods Own Junkyard” του Chris Bracey που εδώ και 40 χρόνια κατασκευάζει νέον πινακίδες και έργα για το Χόλιγουντ, για τον David Lachapelle κλπ. και την εκκλησία St Mary όπου πήγαμε για κάλαντα Χριστουγέννων και ζήσαμε μια ιδιαίτερη αγγλικανική*** εμπειρία και ανάψαμε τα Christingles***.

H δεύτερη αίσθηση και κυριότερη, γιατί αυτή ορίζει τη ζωή στο Λονδίνο, είναι αυτή η συγκεκριμένη ευγένεια τρόπων (τα περίφημα manners) που τους χαρακτηρίζει και αφορά όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Είναι αυτό που λέμε μεταξύ μας «επίπλαστη ευγένεια».

Να σου κάτι; Την προτιμώ χίλιες φορές από την αγένεια της ελληνικής καθημερινότητας. Είναι δε κάτι στο οποίο συνηθίζεις άμεσα – δεν μπορείς να κάνεις και αλλιώς. Τόσο το συνηθίζεις, που όταν επιστρέψαμε και προσπαθούσα να βγω από ένα μαγαζί κρατώντας σακούλες πίστευα πως θα περίμεναν όλοι να βγω πρώτη όταν άνοιξαν οι αυτόματες πόρτες, αλλά όχι. Και είπα «να μην βγω πρώτα για να μπείτε;» και με κοίταξαν σαν ούφο. Αυτό, εκεί, δεν θα συμβεί ποτέ σε οποιαδήποτε συνοικία, χώρο και με οιουδήποτε τύπου ανθρώπους.

Όταν το συζητούσαμε με τον Δημήτρη (συνοδοιπόρο σε όλα και δημοσιογράφο – το λέω γιατί έχει σημασία κάτω από ποιο πρίσμα αναλύει τα πράγματα) μου είπε «Μα αν δεν σεβαστείς τους κανόνες αυστηρά, δεν μπορείς να ζήσεις σε μία μητρόπολη τέτοια σαν το Λονδίνο. Αν δεν ακολουθείς τους νόμους, θα γίνει ζούγκλα».

Εμείς είμαστε Ελληνες λοιπόν, σαν Ελληνες πήγαμε και σαν Ελληνες που έζησαν εκεί γυρίσαμε. Εκπαιδευμένοι, θα πω, χωρίς υπερβολές και κανένα αίσθημα κατωτερότητας. Αλλά εκπαιδευμένοι – και το παιδί κυρίως (ένας μήνας Λονδινάκι είναι σαν ένας χρόνος μαθήματα αγωγής στο σχολείο εδώ).
Και συγχρωτιστήκαμε με διαφορετικούς «άλλους Ελληνες» εκεί. Τους τρίτους του «ανέκδοτου» του τίτλου. Που ζουν εκεί και βασιλεύουν.

Ο καθένας από το πόστο του, τη θέση του, με τις δυσκολίες και τα εμπόδιά του και με την πίστη όμως της σωστής επιλογής του. Είναι ο Π.Κ. που έφθασε στην Αγγλία, όχι στο Λονδίνο αρχικά για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Της μαγειρικής το όνειρο. Και τώρα, μετά από περίπου πέντε χρόνια δουλεύει σε εστιατόριο Michelinάτο και μπορεί να πάει σε ένα καλύτερο και άλλαξε σπίτι με το κορίτσι του, μικρό αλλά ζουν καλά οι δυο τους. Και εκείνη που, για του έρωτα τα μάτια τον ακολούθησε, αρχαιολόγος τελείωσε και εκεί είναι manager barista.

Δεν κάνει προφανώς το όνειρό της, αλλά κάνει πλάνα, θα δοκιμάσει, θα δει, αλλά καλά περνάει και λεφτά βγάζει για να είναι ήσυχη. Και να έρθουμε στους άλλους τον Θ. και τη Ν. (που είναι Βρεττανίδα) και τους φίλους μας, τη Στέλλα και τον Αλέξανδρο (γιατρός φανταστικός που, με κόπο, διανύει καταπληκτική καριέρα). Ολοι μια χαρά ζουν, δυσκολεύτηκαν στην προσαρμογή, αλλά ξέρουν πως αν είσαι ικανός πολύ γρήγορα θα λάβεις αυτό που σου αξίζει.

Και θα ανέβεις και θα προκόψεις που λέμε εδώ, χωρίς δεύτερες σκέψεις και άγχη που αφορούν τον «ποιον ξέρεις». Αυτό είναι κυρίως το πρόβλημα εδώ: πως ό,τι και αν κάνεις, η αναξιοκρατία θα σε αναχαιτίζει διαρκώς. Και άλλοι είναι, μην κουράζω, που μεταμορφώνουν σε αυτή τη μητρόπολη, όχι τον εαυτό τους, αλλά τις συνήθειές τους για να το πάρουν πίσω.

Όμως, το Λονδίνο είναι και μια σκληρή πόλη. Και πολύ ακριβή. Και αν δεν έχεις τον νου σου και δεν προσπαθείς συνεχώς με τους όρους του, δεν θα τη βγάλεις καθαρή. Είναι θέμα επιλογών λοιπόν. Το αντέχεις αυτό; Αντέχεις να γίνεις στρατιώτης της ζωής; Να κοιμάσαι νωρίς γιατί τα βράδια ξεκινούν νωρίς χωρίς ήλιο να σου παίρνει τα μυαλά; Αντέχεις το tube, να σε παίρνει ο ύπνος;

Μην κοιτάς που εμείς πήγαμε για τουρισμό. Όταν τα βλέπεις όλα από την απέξω, τα εξωραΐζεις. Άλλωστε, όλοι οι uber ταξιτζήδες (όχι Άγγλοι) μας είπαν πως το μισούν το Λονδίνο στην μεταBrexit εποχή. Μα και όλοι όσοι μιλήσαμε, μισούν το Brexit τόσο που αναρωτιέσαι ποιος το ψήφισε το ρημάδι. Γιατί ακρίβυνε η ζωή και τους κάνει να νιώθουν «εκτός». Όσο Άγγλος και αν είσαι, θέλεις να νιώθεις και κομμάτι μια ευρύτερης κοινωνικής αγκαλιάς. Και όσο Έλληνας και αν είσαι, θέλεις πια να μην μάχεσαι για τα αυτονόητα στην καθημερινότητα. Τα αυτονόητα του σεβασμού στον συνάνθρωπο.
Nαι. Δεν μπορείς να τα έχεις όλα σε αυτή τη ζωή.

ΥΓ. True story, Περήφανη ως Έλλην: Είμαι στο tube, κάθομαι δίπλα σε έναν κύριο που βλέπει ταινία στο τάμπλετ. Η σκηνή δείχνει κάποιον να πατάει έναν άνθρωπο με το αυτοκίνητό του δυο φορές. Συγκλονίζομαι. Κοιτάζω πιο ψηλά και βλέπω τον τίτλο “Kinds of Kindness”. Βλέπει Λάνθιμο στο μετρό. Μου περνάει το σοκ και χαμογελάω.

*** Αγγλικανική εκκλησία

Η Αγγλικανική Εκκλησία θεωρεί τον εαυτό της κομμάτι της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής εκκλησίας και ότι είναι ταυτόχρονα καθολική και μεταρρυθμισμένη. Για μερικούς Αγγλικανούς εκπροσωπεί μια μορφή ρωμαιοκαθολικισμού χωρίς τον Πάπα, για άλλους μια μορφή Προτεσταντισμού και για άλλους έναν συνδυασμό των δύο.

*** Christinlge, ο συμβολισμός του

Το πορτοκάλι συμβολίζει τον κόσμο. Η κόκκινη κορδέλα συμβολίζει την αγάπη και το αίμα του Χριστού που περιβάλλει τον κόσμο.

Τα τέσσερα ξυλάκια αντιπροσωπεύουν τις τέσσερις γωνιές της γης (ή τις τέσσερις εποχές). Τα γλυκά και τα αποξηραμένα φρούτα συμβολίζουν όλες τις δημιουργίες του Θεού και τις ευλογίες Του.

Το αναμμένο κερί αντιπροσωπεύει τον Ιησού ως το φως του κόσμου, που φέρνει ελπίδα στους ανθρώπους που ζουν στο σκοτάδι. Είναι παράδοση στις τελετές Christingle να προσφέρουν δώρα για τα παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη.