Κάποιοι θα χάσουν τα σπίτια τους

Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να δηλώσει άγνοια για την κατάσταση με τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα. Εδώ και τέσσερα χρόνια, η Blackrock σε συνεργασία με την Ernst & Young είχε συστηματικά καταγράψει το πρόβλημα. Όσο για τις λύσεις που προτάθηκαν;

Δεν μπορεί να είναι κανείς πολύ δημιουργικός. Όποιος δεν μπορεί να πληρώσει δεν θα πληρώσει. Προκύπτουν όμως τρία ερωτήματα. Τι θα συμβεί με τις περιουσίες όσων δεν μπορούν να πληρώσουν, ποιοι είναι αυτοί που δεν μπορούν να πληρώσουν και κυρίως ποιος θα φορτωθεί τα χρήματα του απλήρωτου δανείου; Τέσσερα χρόνια μετά, συζητάμε ξανά το ίδιο θέμα. Η BlackRock είναι πάλι εδώ για να καταγράψει το πρόβλημα και ο Γιώργος Σταθάκης ψάχνει να βρει τρόπο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα…

Στην Ελλάδα ξεκινούμε πάντα απ’ το τέλος. Ουδείς ασχολείται με τη διευθέτηση του θέματος. Αυτό που ενδιαφέρει είναι το αποτέλεσμα και στην προκειμένη περίπτωση προέχει η δημιουργία ελπίδας ότι θα χαριστούν τα ποσά και οι κόκκινοι δανειολήπτες θα κρατήσουν τα σπίτια τους. 

Υπάρχουν διάφορες απόψεις επ’ αυτού. Κυρίαρχη είναι να μην πληγεί η πρώτη κατοικία. Οι πολιτικοί τρομοκρατούσαν για χρόνια τους πολίτες ότι οι τράπεζες και ξένα funds-κοράκια θα πάρουν τα σπίτια τους και ψήφιζαν νόμους για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Χωρίς να εξετάζουν τι σημαίνει πρώτη κατοικία για τον καθέναν.

Οι τράπεζες, θα αντιμετωπίσουν ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα αν αρχίσουν τους πλειστηριασμούς. Τα ακίνητα που έχουν ήδη στην κατοχή τους, είναι αποτιμημένα στα βιβλία τους με τιμές εξωπραγματικές σε σχέση με το τι συμβαίνει τώρα. Αν αυξηθεί η προσφορά ακινήτων, θα πέσουν οι τιμές και τότε θα είναι αναγκασμένες να τα εγγράψουν στα βιβλία τους με τιμές πολύ χαμηλότερες. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες τους θα αυξηθούν. Άλλωστε οι ίδιες έχουν προχωρήσει σε δεκάδες ρυθμίσεις, όταν αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει έδαφος. Υπάρχει ακόμη και σχετική οδηγία από την ΕΚΤ.

Ο Υπουργός Οικονομίας, δήλωνε τον Φεβρουάριο ότι θα υπάρξει ένας ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης για τα κόκκινα δάνεια όσων είναι φτωχοί ή σχεδόν φτωχοί (Έθνος 15 Φεβρουαρίου). Τι θα κάνει δηλαδή διαφορετικό από ότι κάνει μια τράπεζα ή ένα fund; Δεν θα προσπαθήσει να πάρει πίσω τουλάχιστον ένα ποσό από το κεφάλαιο που δάνεισε;

Αν όχι, πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα ποιος θα πληρώσει το πόσο. Η κοινωνία βεβαίως πρέπει να είναι αλληλέγγυα. Τι χρωστά όμως ένας μισθοσυντήρητος πολίτης που ζει στο ενοίκιο να καλύψει την ανάγκη ενός επίσης μισθοσυντήρητου συμπολίτη του που πήρε το ρίσκο να αγοράσει σπίτι;

Μια άλλη λύση που συζητάται αφορά στο «πάγωμα» του μισού δανείου. κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βελτιώσει το πρόβλημα. Κάποιοι θα μπορούσαν (και θα ήθελαν) να ανταπεξέλθουν στις πληρωμές. Θα δημιουργούσε βέβαια και πάλι μια τεράστια τρύπα στις τράπεζες που θα απαιτούσε ανακεφαλαιοποίηση. Πολλοί όμως αδυνατούν να καλύψουν έστω και το ήμισυ της δόσης, είτε γιατί έχασαν τη δουλειά τους είτε γιατί δεν υπολόγισαν καλά. Πολλά από τα κόκκινα δάνεια που ρυθμίστηκαν, ξανακοκκίνισαν. Ουδέποτε φυσικά υπήρξε απάντηση στο ερώτημα ποιος έφταιγε που δόθηκαν δάνεια για ποσά μεγαλύτερα της αξίας του σπιτιού. Ακόμη και τότε που η αγορά ήταν φούσκα. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζονται δύο για το τανγκό.

Οι πολιτικοί προτίμησαν πριν το δάνειο, να παγώσουν την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα για να μην έρθουν αντιμέτωποι με το πρόβλημα. O περιβόητος νόμος Κατσέλη, απλώς μετέθεσε το πρόβλημα αλλά κανείς δεν προτείνει μια ουσιαστική λύση. Είναι ένα θέμα που δεν αντιμετωπίζεται από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται σχεδιασμό και χρόνο. Χρόνο που δεν πάει χαμένος όμως όπως πήγαν τα τελευταία 5 χρόνια.

Μαγικές λύσεις άλλωστε δεν υπάρχουν. Γνωρίζοντας ουσιαστικά και κατά περίπτωση ποιος μπορεί και ποιος όχι να πληρώσει και τι ποσό, θα πρέπει να αποφασίσουμε σαν κοινωνία να φανούμε αλληλέγγυοι απέναντι σε όσους έχουν πραγματικό πρόβλημα και ρεαλιστικές απαιτήσεις.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαστε σκληροί απέναντι σε κάποιους άλλους που παριστάνουν τους πτωχούς (ακόμη και πρώην βουλευτής το έκανε) και έχουν παράλογες απαιτήσεις. Κάποιοι θα χάσουν τα σπίτια τους. Δεν είναι το ίδιο κάποιος που πλήρωνε 10 χρόνια με κάποιον που πλήρωσε 5 δόσεις. Διαιωνίζοντας το πρόβλημα, δεν βγάζουμε άκρη και κρατούμε όχι μόνο το real estate αλλά και τις τράπεζες σε ομηρία, σφίγγοντας ακόμη περισσότερο τον κλοιό για την ελληνική οικονομία. Πολύ περισσότερο κρατούμε τους πολίτες σε ομηρία, δημιουργώντας τους ανυπόστατες ελπίδες…

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA