Με σεβασμό και λογισμό μπροστά στο προγονικό κλέος και στην Επανάσταση του 1821

Όταν καταπιάνεσαι με την Ιστορία, είναι σα να μπαίνεις σε βαρκάκι για να διασχίσεις τον ωκεανό. Θα κινδυνεύσεις να πνιγείς. Γιατί ο ασκός του Αιόλου αποδεσμεύει τους δυνατούς βοριάδες της επίσημης Ιστορίας που είναι γεμάτη μύθους, αποκρύψεις, αποσιωπήσεις, αλλά και τον μανιασμένο άνεμο ορισμένου αντιλόγου, που πάσχει επίσης, όντας εξίσου μερικός και μονόφθαλμος.

Οσο πιο πολύ διαβάζεις, τόσο περισσότερο βυθίζεσαι στον λαβύρινθο της απορίας. Τι έχει συμβεί; Πως έχουν αποδοθεί-και γιατί- τα γεγονότα; Που κείται η βολική ερμηνεία και που προβάλλει ολόγυμνη η ιστορική αλήθεια για πρόσωπα και συμβάντα;

Η Επανάσταση του 1821, βαρυσήμαντο γεγονός για την πορεία του Ελληνισμού, αλλά και γεγονός με παγκόσμια απήχηση, δεν αποτελεί εξαίρεση.

Απέναντι στην συμπαγή, επίσημη Ιστορία, που κρατεί παιδευτικώς τα σκήπτρα-εκπαίδευση με πολλά κενά-, αντιτάσσεται το φιλέρευνον ορισμένων ιστορικών που δεν συμμερίζονται την κρατούσα ιστορική αφήγηση.

Καλά κάνουν. Κανέναν και τίποτε δεν βλάπτει ο αντίλογος, ο οποίος σε αρκετά τελεί εν δικαίω. Ομως η κριτική αυτή, συχνά γίνεται σφοδρή αλλά και χλευαστική για όσους δεν την συμμερίζονται. Κι έτσι δεν υπηρετεί τον στόχο που θέτει. Την γόνιμη αναθεώρηση μέσω του επιστημονικού διαλόγου και της καλής προαίρεσης.

Επετειακώς πώς, οι κριτικές αιτιάσεις επικεντρώνονται στους μύθους της επίσημης Ιστορίας (Αγία Λαύρα/25η Μαρτίου, Κρυφό Σχολειό κ.α.), στην αποσιώπηση γεγονότων ή στην υποβάθμιση κάποιας πτυχής τους (Σφαγή κατά την άλωση της Τρίπολης, Αλβανοί και Αρβανίτες ήρωες που δεν μιλούσαν ελληνικά), στις συναλλαγές οπλαρχηγών με τους Οθωμανούς(καπάκια), στον ρόλο της Εκκλησίας κλπ.

Οι ενστάσεις αυτές, ανεξάρτητα από το επιμέρους δίκιο ή άδικο, μοιάζουν ρυάκια που καταλήγουν σ΄ ένα μεγάλο ποτάμι. Που λέει με τη βουή του, ειδικά τα τελευταία χρόνια, ότι δεν υπήρχε κάποια «εθνική ιδέα», ούτε έθνος ελληνικό, ως κινητήρια δύναμη της Επανάστασης. Επομένως, ούτε «Συνέχεια του Ελληνισμού» υπάρχει. Ετσι λένε…

Για να μη χαθούμε στο πέλαγος των γεγονότων και των ερμηνειών, ας δούμε-όσο μας επιτρέπει η προσωπική σκευή- ορισμένα επίμαχα θέματα και πεδία.

*Μύθοι: Ασφαλώς και υπάρχουν στην δική μας, επίσημη Ιστορία. Αλλά, μια στιγμή. Υπάρχει κράτος στον κόσμο που δεν έχει ενθέσει μύθους στην Ιστορία του;

Και μόνο ο μύθος της Βαστίλλης, που μνημονεύεται υμνητικά παγκοσμίως κι ας πρόκειται για θηριώδη κατασκευή, είναι αρκετός να καταδείξει την εγκόλπωση μύθων στην Ιστορία των κρατών.

Λειτουργούν παραμυθητικά οι μύθοι. Κάτι σαν οξυγόνο και βάλσαμο μαζί. Συνήθως αγγίζουν λίγο ή ελάχιστα την αλήθεια, αλλά πλήν εξαιρέσεων, δεν επινοούνται εξ ολοκλήρου. Κάπου «πατάνε». Για παράδειγμα:

Όντως, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα, αλλά στην Πάτρα, όπου ευλόγησε τα όπλα των εξεγερμένων. Εξάλλου, ο ίδιος στα απομνημονεύματά του δεν αναφέρει την Αγία Λαύρα. Τον μύθο έπλασε ο Γάλλος περιηγητής και φιλέλληνας Φρανσουά Πουκεβίλ!

Οσο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου, ως εναρκτήριας ημέρας της εξέγερσης, δεν αληθεύει. Είχαν προηγηθεί η πολιορκία των Καλαβρύτων(21η Μαρτίου) και η κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου.

Την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής με τον συγκεκριμένο συμβολισμό, καθιέρωσε ο Οθωνας το 1838, για να συνδέσει την αφετηρία της Επανάστασης με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Πάντως η σύνδεση αυτή αποτελούσε και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, για τον ίδιο λόγο.

. Στην επικράτεια του μύθου κινείται εν πολλοίς και το Κρυφό Σχολειό. Όμως δεν πρόκειται για καθ΄ολοκληρίαν κατασκευή, καθώς κάποιοι μοναχοί δίδασκαν κρυφίως τα γράμματα σε ελληνόπαιδες.

Το ίδιο ισχύει για ορισμένες αφηγήσεις σχετικές με κατορθώματα και ηρωϊσμούς. Όμως, οι μύθοι αυτοί δεν αποπροσανατολίζουν δραστικά ούτε ψεύδονται ολοκληρωτικά.

Και, πάντως, δεν χάλασε ο κόσμος αν αφετηρία ήταν η 25η Μαρτίου ή προγενέστερες ημερομηνίες. Ούτε αν συντηρήθηκαν από το Κρυφό Σχολειό η γλώσσα και η συνείδηση του έθνους. Υπάρχουν άλλα γεγονότα που τα αποδεικνύουν αυτά.

*Εκκλησία: Ναι, κατ΄αρχάς εναντιώθηκε στην ιδέα της Επανάστασης. Αφορίστηκε ο Υψηλάντης, υβριζόταν ο Παπαφλέσσας από τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε΄ και το Πατριαρχείο επιθυμούσε να μην διαταραχτεί το οθωμανικό status. Ωσπου…

Ωσπου, ο Σουλτάνος διαπίστωσε ότι κάτι δεν πάει καλά με τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του Πατριαρχείου. Και άρχισε το κυνηγητό και τις ωμότητες. Απαγχονίστηκε ο Γρηγόριος ο Ε΄, ενώ απαγχονίστηκαν επίσης 2 Πατριάρχες, 2 Αρχιεπίσκοποι,, 4 Επίσκοποι και 15 Μητροπολίτες.

Είναι χαρακτηριστική η αμηχανία του Αδαμαντίου Κοραή, δεινού επικριτή της Εκκλησίας, όταν έμαθε για τον απαγχονισμό του Γρηγορίου του Ε΄: Μπά, τον εξόντωσε ο φίλος του; Κάπως έτσι το είπε…

Αλλά και μιας μνημονεύουμε συχνά τον Διονύσιο Σολωμό, υπενθυμίζουμε ότι ο «Υμνος εις την Ελευθερίαν» γέμει απο υμνητικές αναφορές στην θρησκεία, στον σταυρό και στις εκκλησιές.

Κι ας θυμηθούμε τι λέει σε μια στροφή για τον Γρηγόριο τον Ε΄:

«Ολοι κλαύστε. Αποθαμένος

Ο αρχηγός της Εκκλησιάς

Κλαύστε, κλαύστε κρεμασμένος

Ωσάν να ΄τανε φονιάς».

Εν πάση περιπτώσει, η εναντίωση της επίσημης Εκκλησίας στην Επανάσταση, αλλά και η στροφή της, επ΄ ουδενί επιτρέπουν απόλυτες κρίσεις. Ειδικά όταν μηδενίζεται η προσφορά της, τη στιγμή που, πέρα από τη στροφή της, στον τιτάνιο αγώνα μετέσχε ικανός αριθμός ιερωμένων.

*Αποσιωπήσεις: Εδώ, τι να πρωτοπείς; Για τα «καπάκια», δηλαδή τις συμφωνίες οπλαρχηγών με του Οθωμανούς; Για τις βίαιες συγκρούσεις με αφορμή τον διαμοιρασμό της «λείας» ή την χρήση το πρώτου δανείου;

Για το τι ακριβώς ήσαν οι «κλέφτες» και πως λειτουργούσαν; Και, βέβαια, για το ότι πολλοί ήρωες του ΄21 δεν μιλούσαν ελληνικά; Σχεδόν τίποτε για αυτά-και για πολλά άλλα- δεν υπάρχει στην επίσημη Ιστορία μας.

Οσο για τον περιώνυμο διχασμό των Ελλήνων, ας μην ξεχνάμε ότι το διχαστικό πνεύμα κα οι εμφύλιες συγκρούσεις είναι χαρακτηριστικά στοιχεία όλων των επαναστάσεων παγκοσμίως.

*Η Τριπολιτσά: Οντως, σφαγή μεγάλη. Το παραδέχονται ως και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές, αλλά και ιστορικοί που οικοδόμησαν την επίσημη αφήγηση, όπως ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο οποίος σημειώνει:

«Η ανωφελής και ανηλεής σφαγή πολλών χιλιάδων Οθωμανών ημπορεί ίσως να εξηγηθεί εκ του προαιωνίου μίσους μεταξύ δύο φυλών και θρησκειών πάθους, αλλά να δικαιολογηθεί δεν επιτρέπεται».

Όμως ο Φωτάκος (Φώτιος Χρυσανθόπουλος), υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, παραδίδει ερμηνευτικώς άλλη εξήγηση:

«Δεν τους εσκότωσαν λοιπόν από ωμότητα οι Ελληνες τους Τούρκους, καθώς η πολιτισμένη Ευρώπη μας εκατηγόρησεν, ούτε δια κανένα άλλο σκοπό, καθώς είδαμεν, αλλά από δικαία εκδίκηση, την οποία έτρεφαν εναντίον τους. Ενώ τους καλούς Τούρκους, όσοι πρότερον δεν τους εκακομεταχειρίζοντο, τους επήραν μαζίτους και τους επεριποιήθησαν όσον καλλίτερα ημπορούσαν, τους είχαν ομοτράπεζους των, τους έσωσαν και τους έστειλαν όπου ήθελαν».

Οσοι, λοιπόν, ανατριχιάζουν για την σφαγή στην Τριπολιτσάς και ντρέπονται, καλά θα κάνουν να ξαναδούν την συνθήκη της εποχής εκείνης.

Και όσοι ιστορικοί μιλούν για βαρβαρότητες των Ελλήνων, «δεν μπορεί να είναι ιστορικοί», λέει ο ιστορικός Βασίλης Κρεμμυδάς. Και σημειώνει:

«Δεν μπορούμε να κρίνουμε γεγονότα και συμπεριφορές των αρχών του 19ου αιώνα με τις σημερινές ευαισθησίες γι΄αυτές».

*Εθνος-Συνέχεια του Ελληνισμού: Αν πιστέψουμε κάποιους ιστορικούς, καμμία εθνική ιδέα δεν συνήρπασε τους εξεγερμένους του ΄21. Ποιος έθνος, δηλαδή, και ποια Συνέχεια του Γένους.

Όμως αντιλέγει σθεναρά, ο σπουδαίος εκείνος ιστορικός, ο αριστερός Νίκος Σβορώνος. Ας τον ακούσουμε:

«Η προοδευτική ανάπτυξη της εθνικής ιδέας που δημιουργήθηκε στη διάρκεια των τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου και συγκροτήθηκε, σε όλες τις μορφές της, μέσα στην αντίσταση εναντίον της κατάκτησης, αποτελεί την ιδέα-δύναμη που διέπει τη μακρά περίοδο της ξένης κυριαρχίας».

Και συνεχίζει ο Σβορώνος:

«Ο Ελληνισμός δεν κατορθώνει μόνο να διαφυλάξει την ύπαρξή του, αλλ΄ακόμα να ξανασυγκεντρώσει τα συστατικά του στοιχεία, διασκορπισμένα μέσα στο χώρο και στον χρόνο, ν΄αφομοιώσει την πολιτιστική εισφορά της Δύσης και να ενσωματώσει τα ξένα εθνολογικά στοιχεία( Σλάβους, Βλάχους και Αλβανούς), που είχαν με το πέρασμα των αιώνων εισχωρήσει στις εθνικά ελληνικές περιοχές».

Κάποιοι ιστορικοί, πολέμιοι της Συνέχειας του Ελληνισμού, στέκονται αμήχανοι μπροστά στην άποψη αυτή του Σβορώνου. Κάποιοι άθλιοι, βέβαια, έφτασαν να υπαινιχθούν ότι δεν ήταν και τόσο στα καλά του όταν τα έγραψε αυτά.

Πρόκειται για λυσσασμένους που ανήκουν στην χορεία εκείνων που θεωρούν εθνικιστές τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Γκάτσο, τον Μίκη και πολλούς άλλους.

Πέραν, όμως, των επιχειρημάτων του Νίκου Σβορώνου, υπάρχει πλήθος γεγονότων και στοιχείων που συνηγορούν υπέρ της Συνέχειας του Ελληνισμού.

Γεγονότα, όπως οι προεπαναστατικές εξεγέρσεις. Και στοιχεία που αφορούν τη γλώσσα και τον πολιτισμό, όπως τα υπέροχα δημοτικά τραγούδια που συγκέντρωσε και εξέδωσε ο Κλώντ Φοριέλ, το 1824 και 1825, και έδωσαν νέα πνοή στον φιλελληνισμό.

Επειδή καιροφυλακτούν οι συκοφάντες και οι ανόητοι, η Συνέχεια δεν έχει καμία σχέση με το αίμα και τις ιλαρότητες του φυλετισμού.

Φυλετικά κριτήρια, εξόχως ρατσιστικά, επιστράτευσε ο επιφανής πολέμιος της Συνέχειας του Ελληνισμού, ο Φαλμεράιερ.

Που είπε ότι στους σημερινούς Ελληνες δεν υπάρχει ούτε σταγόνα αίμα από το αίμα των Αρχαίων Ελλήνων( στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γάλλος συγγραφέας της μετα-Ναπολεόντειας περιόδου,Edmond About).

Ας κλείσουμε, όμως, με την άποψη του φιλέλληνα George Finlay, ο οποίος χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα για ορισμένους προύχοντες και οπλαρχηγούς της Επανάστασης, αλλά είδε το μείζον και το ανέδειξε. Ιδού:

«Οι Ελληνες σε όλη τη διάρκεια της υποταγής τους στον ζυγό ενός ξένου έθνους και μιας εχθρικής θρησκείας, ποτέ δεν ελησμόνησαν ότι η χώρα που κατοικούσαν ήταν η χώρα των προγόνων τους»…

Μά μήπως το λησμόνησαν οι ήρωες του ΄21; Μήπως το λησμόνησε ο Διονύσιος Σολωμός, που «φώναζε» γράφοντας τον Υμνο του, «Ω, τρακόσιοι σηκωθείτε και ξανάλθετε σε μάς»;

…Κόκκος άμμου τα προεκτεθέντα. Τι να πρωτοπείς και τι να πρωτογράψεις για το ΄21. Για όλες τις πτυχές του…Ευχής έργο θα ήταν να αναθεωρηθούν βαθμηδόν κάποια στοιχεία της επίσημης Ιστορίας μας και να συναντηθεί η γόνιμη έρευνα με το αμέριστο ενδιαφέρον όλων, ώστε να ενισχυθεί η εθνική αυτογνωσία.

Όχι με κραυγές και επιθετική διάθεση. Όχι με την αυταρέσκεια και την ανελαστικότητα της επίσημης Ιστορίας ούτε με τον αποδομητικό οίστρο ορισμένων εθνομηδενιστών που ακούνε τις λέξεις πατρίδα και έθνος, και παθαίνουν υστερία.

Είθε τα 200 χρόνια από την μεγαλειώδη Επανάσταση να συμβάλουν έστω κατ΄ ελάχιστον σε μια μυσταγωγική τελετουργία, εσωτερικής φύσεως. Μυσταγωγία γνώσης, με σεβασμό και λογισμό για το προγονικό κλέος.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις