Μνημόνιο Τροία

Οι εταίροι μας στην Ευρώπη άργησαν αρκετά να καταλάβουν ότι εδώ και έξι μήνες στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ “παίζει” χωρίς σοβαρό αντίπαλο. Δεν είχαν αντιληφθεί τον Φεβρουάριο ότι ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι μαζί, αθροίζουν ένα 32-35%, αν κατέβουν σε ενιαίο ευρωπαϊκό κόμμα στις εκλογές.

Σταδιακά όμως, ο Γιούνκερ και οι “σύμμαχοι” του είδαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει περισσότερο εκ των έσω και ποντάρισαν εκεί. Κάπως έτσι, και με το Μαξίμου να αντιδρά σταθερά στα προτεινόμενα μέτρα, είδαμε να διαμορφώνονται δύο τάσεις. Η “ήπια τάση” των Ευρωπαίων που ήθελαν την Ελλάδα στο ευρώ αλλά με όρους μνημονιακούς και η “σκληρή τάση” του Βερολίνου που μας ετοίμαζε για έξοδο με δηλώσεις στα media.

Οι δύο παραπάνω τάσεις συγκεράστηκαν την τελευταία στιγμή κάτω από ένα κοινό “άρμα”, ή αλλιώς υπό τον “Δούρειο Ίππο” της συμφωνίας. Ή το έκαναν να φανεί έτσι.

Το σχέδιο προέβλεπε ολοένα και πιο σκληρά μέτρα για να φτάσουμε στο συν πέντε, εκτός προγράμματος και χρηματοδότησης και με τις τράπεζες κλειστές, για να ζυμωθεί η εσωτερική πτέρυγα αντιφρονούντων του ΣΥΡΙΖΑ και με το που θα έπεφταν οι “τζίφρες”, αυτή η πτέρυγα να βγει από το παράθυρο.

Όπως και έγινε με τον ανασχηματισμό.

Η Αριστερή Πλατφόρμα ήταν λογικό να αντιδράσει και να ζητήσει την απόσυρση της συμφωνίας και αυτό οι εταίροι το ήξεραν. Στόχευαν εν μέρει στο να δημιουργηθεί ένας ισχυρός εσωκομματικός πόλος ο οποίος θα οδηγήσει σταδιακά σε εκλογές έτσι ώστε να προκύψει μετά από αυτές, ένας αρκετά πιο “φιλομνημονιακός” ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα πιο κοντά στο παλαιό ΠΑΣΟΚ.

Δεν είναι τυχαίο πως Γερμανοί αξιωματούχοι με τους οποίους συνομίλησα λίγες εβδομάδες νωρίτερα και πριν το δημοψήφισμα σε Βόννη και Βερολίνο, ρωτούσαν από τότε να μάθουν περί δυναμικής της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ και τι ποσοστό θα έπαιρνε ένα ενδεχόμενο “κόμμα Λαφαζάνη” αν αποφάσιζε να αποχωρήσει από την ηγεσία και την κυβέρνηση.

Αυτό δεν σημαίνει πως υπήρχε οργανωμένο σχέδιο, υπήρχε όμως στρατηγική που κρυβόταν πίσω από μια “μπλόφα”. Οι Γερμανοί δεν νοιάζονταν ιδιαιτέρως για ένα Grexit, λένε πολλοί. Διαφωνώ. Προσωπική μου εκτίμηση είναι πως χρησιμοποίησαν μια σοκαριστική ρητορική για να κατευνάσουν το εσωτερικό κοινό των Χριστιανοδημοκρατών αφενός και αφετέρου για να αποκλείσουν κάθε ενδεχόμενο κούρεμα χρέους απαντώντας στο ΔΝΤ, που ήθελε κάτι τέτοιο, βγάζοντας βέβαια την “ουρά” του απ’ έξω.

Την Κυριακή με νέα συνέντευξη της η Καγκελάριος είπε σε σχεδόν πανηγυρικό τόνο, πως το “κούρεμα” δεν προβλέπεται εντός ευρωζώνης, αν είχαμε βγει όμως από το ευρώ, θα μπορούσε νόμιμα να διεκδικηθεί κάτι τέτοιο. Κατόπιν εορτής μεν, τα λόγια της όμως έδειχναν μια ανακούφιση μετά το deal που επιβλήθηκε υπό στυγνό εκβιασμό.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας κατάλαβαν επίσης τον Μάιο, οριστικά και αμετάκλητα, πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει εναλλακτικό πλάνο. Ή για να να είμαστε ακριβείς, δεν έχει επίσημο εναλλακτικό πλάνο το οποίο θα έπεφτε στο τραπέζι και θα μπορούσε να συζητηθεί σαν προοπτική με ανθρωπιστική στήριξη, ή έστω θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν σοβαρό αντεπιχείρημα που θα έφερνε την Ευρώπη προ των ευθυνών της και των οικονομικών συνεπειών μιας αποχώρησης.

Ο Αλέξης Τσίπρας έβγαλε από την ατζέντα την κουβέντα περί Grexit, πήρε την ψήφο εμπιστοσύνης του δημοψηφίσματος και εγκλωβίστηκε σε μια αδιέξοδη κατάσταση που είχε έναν και μόνο νικητή. Τον ενιαίο γαλλο-γερμανικό άξονα, που μπορεί να είχε κάποιες εσωτερικές κόντρες, ωστόσο αυτές έγιναν περισσότερο για τα φλας και τις κάμερες.

Η γραμμή ήταν κοινή.

Η Ελλάδα στο ευρώ, με σκληρό μνημόνιο που θα αναγκάσει τους αριστερούς αντιφρονούντες να φύγουν και να λειτουργήσουν πλέον σαν αντιπολίτευση.

Win-win situation για τους Ευρωπαίους

Ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στην παγίδα.

Αναγκάζεται να κυβερνά με την ανοχή της Πλατφόρμας και με τις ψήφους των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού. Διαφορετικά δεν μπορεί να περνάει μέτρα. Αργά ή γρήγορα θα πάμε σε εκλογές. Πιστεύω πως και πάλι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ψηφιστεί σαν κυβέρνηση μιας και τα κόμματα του παλαιού φάσματος έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία εντός Ελλάδας και ο ψηφοφόρος δεν πιστεύει πως μπορούν να κάνουν ισχυρές μεταρρυθμίσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ξαναγίνει κυβέρνηση με ψήφους των κεντρώων, των κεντροαριστερών και των κεντροδεξιών.

Ο δρόμος της σύμπνοιας και της εξεύρεσης λύσεων εκ των έσω ή το “καθάρισμα” του σκηνικού

Δεν προεξοφλώ την αποχώρηση του μπλοκ Λαφαζάνη, δεν μπορώ όμως να φανταστώ μια αρμονική συνύπαρξη. Εκτός αν υπάρχει στόχος να γίνει “σαμποτάζ” στα μέτρα, κάτι που δεν εκτιμώ πως έχει λογική βάση.

Η προοπτική να μείνουν στο κόμμα οι αντιφρονούντες και να ψηφίζουν κατά το δοκούν, χωρίς όμως ποτέ να υπάρξουν απώλειες που θα είναι πάνω από 41-42 που θα οδηγούσαν σε αριθμό κάτω του “ψυχολογικού” ορίου των 120 της συγκυβέρνησης, είναι μάλλον ουτοπική. Όπως ουτοπικό είναι να υπερψηφίσει η Πλατφόρμα και οι προερχόμενοι από τα αριστερά ρεύματα συνιστωσών, τις διατάξεις περί πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, αν τελικά κατατεθούν την Τετάρτη.

Όπως και να’χει, το μεγαλύτερο λάθος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα. Δεν προετοιμάστηκε ποτέ σοβαρά, για κανένα από τα δύο ενδεχόμενα. Δεν ετοιμάστηκε συγκροτημένα σαν κόμμα για Grexit καθώς αυτό θεωρήθηκε ταμπού εντός Ελλάδας (χωρίς να θεωρείται όμως ταμπού στα υπόλοιπα 18 κράτη), αλλά ούτε για μνημόνιο μιας και στο καταστατικό του προβλέπεται “μάχη κατά των μνημονίων”.

Ήταν έτοιμος ο ΣΥΡΙΖΑ να γίνει κυβέρνηση; Όχι, δεν ήταν. Έγινε όμως και πρέπει να κυβερνήσει. Πώς;

Χτυπώντας το κατεστημένο, βρίσκοντας ισοδύναμα μέτρα από εδώ και στο εξής που ενδεχομένως θα αντικαταστήσουν κάποια από όσα θα μας βγάλουν στους δρόμους και συγκροτώντας πλάνα σοβαρά, κοστολογημένα, ουσιαστικά, για παν ενδεχόμενο, μιας και η ευρωζώνη ούτως ή άλλως από μόνη της “τρίζει”.

Για όλα τα παραπάνω χρειάζεται εντός και η Αριστερή Πλατφόρμα, και ο Γ. Βαρουφάκης ακόμα κι αν έχει μεγάλη ευθύνη για όσα έγιναν, αλλά και η Ζωή Κωνσταντοπούλου που έχει έτοιμο πόρισμα για το χρέος και τη βιωσιμότητα του. Όπως έγραψα παραπάνω όμως, αυτή η συνύπαρξη δεν θα γίνει με πολύ “υγιή” τρόπο και η κυβέρνηση ως έχει, θα είναι έρμαιο των ορέξεων των υπολοίπων κομμάτων που ανά πάσα στιγμή θα μπορούν να “ρίξουν” τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκτιμώ πως δεν θα επιχειρήσουν κάτι τέτοιο άμεσα γιατί ξέρουν πως δεν μπορούν να κερδίσουν.

Ήρθε η ώρα των αποφάσεων

Εκλογές μέσα στο επόμενο δίμηνο θα γίνουν λοιπόν μόνο αν ο Αλέξης Τσίπρας θελήσει να “καθαρίσει” από τώρα το σκληρό αριστερό μέτωπο της Κουμουνδούρου και να προχωρήσει με δυνάμεις που θα εξυπηρετήσουν τα μνημονιακά προαπαιτούμενα του “Δούρειου Ίππου”. Κάτι που θα του εξασφάλιζε σταθερότητα, θα γδύσει όμως το κόμμα του μια για πάντα, από τον αριστερό του “μανδύα”. Αυτόν τον τρύπιο μανδύα που τέλος πάντων έχει απομείνει.

Όλα θα κριθούν στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ που λογικά θα συγκληθεί το επόμενο Σαββατοκύριακο. Να ξεκαθαρίσουμε πως επί της ουσίας, τίποτα δεν έχει τελειώσει. Η Αριστερά της κυβέρνησης μέσα από όλα αυτά πληγώθηκε, μπορεί όμως να βρει τον τρόπο να ενδυναμωθεί μένοντας ενιαία, με πλάνο ρεαλιστικό τώρα που συνειδητοποίησε με τρόμο, πως “άλλος” δρόμος εντός ευρωζώνης, δεν υπάρχει. Στο χέρι της είναι ακόμα να βρει τα ισοδύναμα, να χτυπήσει τη διαφθορά και να κερδίσει εκ νέου την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που την εξέλεξαν και είδαν το “όχι” τους να γίνεται “σίγουρα ναι”. Και να κερδίσει κυρίως την εμπιστοσύνη και των ανέργων που δυστυχώς, παραμένουν άνεργοι ακόμα, βλέποντας την ελπίδα τους να ροκανίζεται.

Μόνο προαπαιτούμενο για το παραπάνω, η απόλυτη ειλικρίνεια, η ανάληψη ευθυνών από όλους, η παραδοχή της ήττας και η συστράτευση των δυνάμεων του χώρου για το κοινό καλό εδώ που ήρθαν τα πράγματα. Ανοιχτά χαρτιά και συνεννόηση.

Η μέχρι τώρα τάση τέλος, δείχνει πως δεν επιδιώκεται διάσπαση στο κόμμα αλλά εξεύρεση τρόπου για να συνεχιστεί η συμφωνία αλλά με εναλλακτικές εφαρμογές. Για την ώρα, δεν έχει τεθεί θέμα ηγεσίας ενώ από το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ δεν προβλέπονται διαγραφές, παρά μόνο παραιτήσεις για “ηθικούς λόγους”. Η Τετάρτη όμως είναι κοντά. Ας κάνουμε λίγη (ακόμα) υπομονή.

Φωτογραφία: Christophoros Katsadiotis

*Ο Χρήστος Δεμέτης είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και ολοκλήρωσε το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, “Πολιτισμικές Σπουδές και Ανθρώπινη Επικοινωνία”. Εργάστηκε στον Όμιλο του Πηγάσου. Από τον Μάιο του 2012 βρίσκεται στην 24 Media και αρθρογραφεί στο NEWS247.