Νομοθεσία και αερολογίες

Στη λογική βάση των δυο νομοθετημάτων που προωθεί η κυβέρνηση (για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και στην Ποινική Δικονομία) συναντούμε μια δομική ομοιότητα: Αντί οι ιθύνοντες να στηρίζονται στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης με τον πολίτη, στην τεκμηρίωση και στη συνεννόηση με εργαλεία τη γλώσσα και τα κοινώς αποδεκτά νοήματα του νόμου, αποφεύγουν τη γνώμη των ειδικών και αερολογούν.

Η πρώην Αντιπρόεδρος του ΣτΕ κ. Μ. Καραμανώφ σε πρόσφατη ομιλία της*, αναφερόμενη στο νομοθέτημα που επιχειρεί σήμερα να εισαγάγει παρά το Σύνταγμα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ήταν εύστοχη και σαφής: «Απαγορεύω» σημαίνει «απαγορεύω» και «αποκλειστικά» σημαίνει «αποκλειστικά». «Νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου» δεν μπορεί να σημαίνει ούτε κρατικό ούτε ιδιωτικό νομικό πρόσωπο, και στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορεί να σημαίνει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Θυμήθηκε και τον Ηράκλειτο: Καθαρά και ξάστερα (κι ας τον έλεγαν σκοτεινό) βεβαίωνε ο φιλόσοφος, πως «τα πάντα ρει» σημαίνει «ουδέν μένει», όχι τίποτε δεν κινείται. Πάντως η λέξη «ποτάμι» δεν μπορεί να σημαίνει ούτε θάλασσα ούτε βουνό, τόνισε η κ. πρώην Αντιπρόεδρος. Ακριβώς τα ανάλογα υποστηρίζουν για το άρθρο 16 του Συντάγματος σε κείμενό τους 8 Έλληνες συνταγματολόγοι, καθώς και εκατοντάδες (προς το παρόν) καθηγητές πανεπιστημίου σε λιτή δήλωσή τους.

«Ισόβια σημαίνει ισόβια», έλεγε προ 50ετίας περίπου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ρήση που δεν απέκλειε εξαιρέσεις, αλλά οπωσδήποτε απέκρουε κάθε γενική διαστρέβλωση του όρου. Τι προσπαθούν να πείσουν σήμερα ο Κ. Μητσοτάκης, ο Κ. Πιερακάκης και οι περί αυτούς; Ότι δημόσιο (πανεπιστήμιο) σημαίνει ιδιωτικό! Χωρίς όμως στοιχειώδη σεβασμό στη γλώσσα και με αδιαφορία για κάθε συνεννόηση ή ευρυθμία, τα πάντα μπορούν να υποστηριχθούν: Πχ ότι Σύνταγμα σημαίνει Υπουργική Απόφαση, ή ότι άσπρο σημαίνει μαύρο..

Ίδια είναι η κατάσταση με τις αλλαγές στην ποινική νομοθεσία που προωθούνται και συζητούνται στη Βουλή στις μέρες μας. Ο Υπουργός απέφυγε να συστήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή, φαίνεται είχε προεξοφλήσει την καθολική αντίθεση των επιστημόνων και τους απέκλεισε. Όμως η γενική αντίδραση ακολούθησε, με ημερίδες, κείμενα δικαστικών λειτουργών**, δικηγόρων, καθηγητών***.

Μόλις χθες δημοσιεύθηκε η αναλυτική και προσεκτική έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων****, με οξεία κατ’ άρθρο κριτική και με συγκεκριμένες προτάσεις για αποκατάσταση της θεσμικής ομαλότητας.

Λογική κι αναμενόμενη η πάνδημη αυτή αντίδραση. Η ίδια η βασική φιλοσοφία του νομοθετήματος αποτελεί μια αερολογία. Πού αλήθεια τεκμηριώνονται αποδεικτικά, οι κραυγές για αυξημένη εγκληματικότητα πριν το 2019*****, ή ο λαϊκίστικος αφορισμός ότι η αύξηση των απειλούμενων ποινών περιορίζει το έγκλημα; Το ίδιο το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν τηρεί στατιστικά στοιχεία, ενώ τα στατιστικά της Αστυνομίας σταθερά διαψεύδουν την αποτελεσματικότητα του τιμωρητισμού, ο οποίος αναπτύσσεται σταθερά από το 2019. Ποια βάση έχει η ανεπίσημη αλλά αναπαραγόμενη διαρκώς αντιδικαστική ατάκα «εμείς τους πιάνουμε εσείς τους αφήνετε;» Αλήθεια δεν έχουν καταλάβει, ότι έργο της δικαιοσύνης είναι να φιλτράρει τις αστυνομικές προσαγωγές και συλλήψεις αναζητώντας αποδείξεις, κι ότι σε όλο τον κόσμο ο κύκλος των αστυνομικά ελεγχόμενων είναι και οφείλει να είναι κατά πολύ ευρύτερος από τον κύκλο του δικαστικού ελέγχου; Αερολογία ολοφάνερη επίσης αποτελεί το κλισέ «να μπουν στη φυλακή να σωφρονιστούν». Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι η φυλακή αποκόπτοντας από οικογένεια και επάγγελμα αντί για σωφρονισμό παράγει μισαλλοδοξία.

Δεν προλαβαίνω εδώ να αναφερθώ στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου, στις προσβολές του κράτους δικαίου που θα προστεθούν σε όσες είναι ήδη διεθνώς πασίγνωστες, στις αντισυνταγματικότητες (όπως δυσαναλογίες, ή δημεύσεις εκτός συνταγματικών ορίων), στη βεβαιότητα της μελλοντικής συμφόρησης των φυλακών, στις απειλούμενες νέες καταδίκες από το Συμβούλιο της Ευρώπης κλπ. Στη διάθεση των αναγνωστών βρίσκονται άλλες τεκμηριωμένες αναλύσεις, όπως αυτές που προανέφερα και υποσημειώνω.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

*Βλ. εφημ. Τα Νέα, 12/2/2024.

** Βλ. πχ Π. Μπρακουμάτσου, Σκέψεις στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης περί επιτάχυνσης και ποιοτικής αναβάθμισης της ποινικής δίκης μέσω παρεμβάσεων στον ΠΚ και στον ΚΠΔ, εφημ. Αντιμωλία, 28/12/2023, Χ. Σεβαστίδη, Ποινικοί Κώδικες: επιστροφή στο πνεύμα του 1950, εφημ. efsyn 14/01/24.

**** Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων, 13/2/2024, Παρατηρήσεις στο σ/ν του υπουργείου δικαιοσύνης «Παρεμβάσεις στον ποινικό κώδικα και τον κώδικα ποινικής δικονομίας».

***** Πρόσφατα ο κ. Φλωρίδης δήλωσε (Athens voice, 24/1/2024) «Δεν λέω ότι ο κ Παρακευόπουλος είναι εγκληματίας, αλλά έχουν μια λάθος αντίληψη καθώς το μυαλό τους είναι στην προστασία των εγκληματιών». Ανταποδίδω τη φιλοφρόνηση: Δεν λέω ότι ο κ. Φλωρίδης είναι εγκληματίας, αλλά με την πολιτική τους θα πολλαπλασιάσουν την εγκληματικότητα φθείροντας και κάθε έννοια κράτους δικαίου.