Ο αδελφός του βασιλιά

«Ἀπαίσιοι πραγματικῶς εἶναι οἱ ἐδῶ Ἕλληνες, ἐκτὸς ἐλαχίστων. Ἐπικρατεῖ Βενιζελισμὸς ὀγκώδης καὶ κατὰ τὴν 15ην Δεκεμβρίου εἶχον κλείσει σχεδὸν ὅλα τὰ καταστήματα. Θὰ ἤξιζε πράγματι νὰ παραδώσωμεν τὴν Σμύρνην εἰς τὸν Κεμὰλ διὰ νὰ τοὺς πετσοκόψῃ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀχρείους, οἱ ὁποῖοι φέρονται οὕτω κατόπιν τοῦ φοβεροῦ αἵματος ὅπερ ἐχύσαμεν ἐδῶ….».

Το έγραψε ο πρίγκιπας Ανδρέας γιος του Γεωργίου του Α΄ και μπαμπάς του Φίλιππου της Αγγλίας, στην επιστολή που έστειλε στον Ιωάννη Μεταξά στις 19 Δεκεμβρίου 1921.

Για τους Μικρασιάτες το έγραψε αυτό, ο αδελφός του Βασιλιά.

Αυτό το “να παραδώσουμε τη Σμύρνη στον Κεμάλ”.

Αυτό το ‘δια να πετσοκόψει τους αχρείους».

Οι Μικρασιάτες είναι οι αχρείοι.

Περσινά ξινά σταφύλια θα πεις.

Παλιές ιστορίες, θα πεις, τι θες και τα θυμάσαι.

Με αφορμή τον θάνατο του τέως και τα εθνικιστικά παραληρήματα των ακροδεξιών για την προσφορά των βασιλιάδων στην Ελλάδα της καρδιάς τους, γράφονται αυτές οι γραμμές. Γιατί η Ιστορία ενός τόπου δεν είναι “παλιές ιστορίες” που δεν αφορούν κανέναν. Η ιστορία ενός τόπου είναι η Μνήμη του λαού του.

Σε μια τέτοια “παλιά ιστορία” ανατρέχουμε σήμερα. Ξεχασμένη, θαμμένη στις πίσω σελίδες, χαρακτηριστική ωστόσο της νοοτροπίας μιας ‘παρακατιανής’ βασιλικής οικογένειας που οι πρωτοκλασάτοι γαλαζοαίματοι έστειλαν για να κυβερνήσει μια μικρή και ασήμαντη βαλκανική χώρα.

Ο μπαμπάς του Φίλιππου, που λες – γνωστά τα μισελληνικά αισθήματα του συζύγου της Ελισάβετ – ήταν ο αδελφός του βασιλιά Γεωργίου του Α’.

Έτσι έκανε καριέρα: ως αδελφός του βασιλιά.

 Έτσι του δόθηκαν τιμές κι αξιώματα: ως αδελφού του βασιλιά.

Έτσι αργότερα θα γλίτωνε την εκτέλεση στην περίφημη Δίκη των Έξη. Ως αδελφός του βασιλιά.

Όλα ξεκίνησαν όταν η μοναρχική κυβερνηση που βγήκε από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, έκανε στον ‘αδελφό του βασιλιά’ δώρο για να παίζει τη διοίκηση του ενός από τα τρία σώματα στρατού που επιχείρησαν την περίφημη Καλοκαιρινή Επίθεση κατά του Κεμάλ. Το 1921 αυτό. Ένα χρόνο πριν την Καταστροφή της Σμύρνης.

Είχε σπουδάσει ο Ανδρέας στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και μάλιστα ήταν συμμαθητής του Θεόδωρου Πάγκαλου. Κι υπήρξε μεγάλη δυσαρέσκεια της βασιλικής οικογένειας όταν ο Πάγκαλος πήρε προαγωγή στο βαθμό του επιλοχία ενώ ο πρίγκιπας παραγκωνίστηκε.

Παραγκωνίστηκε ποιος; Ο αδελφός του βασιλιά.

Μαντάρα τα έκανε ο πρίγκηψ στη Μικρασία. Έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τις στρατιωτικές εντολές και γι’ αυτό θεωρήθηκε ένας από τους βασικούς υπαίτιους της της ήττας των Ελλήνων στο μικρασιάτικο μέτωπο.

Ο “Αρχιστράτηγος της Μικρασιατικής Καταστροφής” Αναστάσιος Παπούλας διέταξε το Β’ Σώμα να συνεχίσει την επέλαση.

Αλλά ο Ανδρέας ήταν ο “αδελφός του βασιλιά”.

Κι ένας αδελφός του βασιλιά κάνει ό,τι γουστάρει. Καταπατάει τις εντολές της στρατιωτικής ηγεσίας και διατάζει το στράτευμά του να παραμείνει στάσιμο δώδεκα ολόκληρες μέρες.

Η στρατηγική του Παπούλα είναι συγκεκριμένη και στοχεύει στον αιφνιδιασμό του Κεμάλ. Το γεγονός όμως ότι ο Ανδρέας αντί να ακολουθήσει την εντολή, μετακινεί το δικό του Β’ Σώμα πίσω από το Γ’ Σώμα, αφήνοντας έτσι εντελώς ακάλυπτο το Α’’ Σώμα του οποίου οι στρατιώτες οδηγούνται στη σφαγή.

Τον έδιωξαν τελικά τον αδελφό του βασιλιά.

Άρον άρον τον αντικατέστησαν με τον αντιστράτηγο Νικόλαο Τρικούπη, αλλά πλέον τίποτα δεν μπορούσε να σωθεί.

Και τίποτα δεν σώθηκε.

Έλληνες στρατιώτες του χρέωσαν την καταστροφή ολόκληρων τούρκικων χωριών αν και ο ίδιος το διέψευσε στα απομνημονεύματά του.

Η απείθεια του στις στρατιωτικές εντολές και η συμβολή του στην Μικρασιατική Καταστροφή οδήγησε τον αδελφό του βασιλιά στο Έκτακτο Στρατοδικείο, όπου δικάστηκε μόνος αμέσως μετά την περίφημη Δίκη των Έξη όπου και καταδικάστηκε σε θάνατο.

«Προσταχθείς την 27η Αυγούστου 1921 δια της υπ’ αριθ. 10531-6239/3/26-8-21 (ώρα 21.40) διαταγής της Στρατιάς Μικράς Ασίας απεποιήθη να υπακούση εις δοθείσα εις εαυτόν ενώπιον του εχθρού εντολήν, αρνηθείς ρητώς δια της υπ’ αριθ. 1491/27-8-21 (ώρα 07.30) αναφοράς του προς την Στρατιάν να εκτελέση ταύτην διατάξας την μετακίνησιν του Σώματος Στρατού προς άλλην κατεύθυνσιν».

“Θάνατος στους προδότες”, ήταν το σύνθημα που αντηχούσε τότε σε όλη την Ελλάδα. Τα αίμα των νεκρών στρατιωτών ζητούσε δικαίωση και  αρκετοί απαιτούσαν να τουφεκιστούν οι υπαίτιοι με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς δίκη.

Ο πρίγκηπας Ανδρέας καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά δεν εκτελέστηκε τελικά: παρενέβη η Αγγλία και του έσωσε τη ζωή. Τα κουκούλωσε κι ο παλιός συμμαθητής του ο Πάγκαλος και του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της «τέλειας απειρίας περί την διοίκησιν ανωτέρων μονάδων». Τον εξορίσανε και πήγε στο Παρίσι.

Ήταν αδελφός του βασιλιά, βλέπετε.

Τα υπόλοιπα χρόνια του τα πέρασε στη Γαλλία. Προς το τέλος ο βαριάς μορφής αλκοολισμός του τον οδήγησε στην πρώιμη αρτηριοσκλήρωση. Πέθανε στο Μόντε Κάρλο το 1944.

Είναι θαμμένος στο Τατόι.

Εκεί που είναι θαμμένοι οι βασιλιάδες. Και οι αδελφοί των βασιλιάδων. Και οι γονείς, οι κόρες, οι γιοι, οι συγγενείς των βασιλιάδων.

Εκεί που οι “παλιές ιστορίες”, τα λάθη και τα εγκλήματα της δυναστείας των Γλύξμπουργκ παραμένουν βαθιά θαμμένοι στην Αττική Γη.

Εκεί που θα ταφεί και ο τέως.

Ελαφρύ το χώμα.

Για την Ιστορία.

«Η Μικρασία είναι μια γάγγραινα».

Ο τρόπος που η μοναρχία στην Ελλάδα αντιμετώπισε τους «απαισίους και αχρείους» Μικρασιάτες, είναι εμφανής σε ένα μικρό απόσπασμα από τα πρακτικά της Δίκης των Έξη και την κατάθεση του του  βενιζελικού ταγματάρχη  και μετέπειτα στρατηγού Λεωνίδα Σπαή που αναφέρεται στην κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στον στρατό μετά την τουρκική επίθεση.

Πρόεδρος: Γνωρίζετε, αν οι στρατιώται μετά την ενέργειαν της  επιθέσεως επίστευον ότι είνε αποφασισμένον να φύγουν από την Μ. Ασίαν και αν αυτό συνετέλεσεν εις το να διαλυθή ο στρατός;

Σπαής: Το επίστευον διότι ωρισμέναι εφημερίδες από τινος χρόνου , ιδίως από την αποτυχίαν του Σαγγαρίου καταλλήλως έλεγον , ότι ο αγών μας εν Μ. Ασία είναι άδικος, ότι η Μ. Ασία είναι μία γάγγραινα μία πυορροούσα πληγή και ότι πρέπει ν’ απερχόμεθα το ταχύτερον εξ αυτής.

Πρόεδρος: Σεις το επιστεύατε ακραδάντως;

Σπαής: Επίστευον , ότι οι τότε κυβερνώντες , διά να μη θυσιάσουν τον εκθρονισθέντα Βασιλέα είχον την απόφασιν να εκκενώσουν την Μ. Ασίαν…

Πρόεδρος: Ώστε πιστεύετε ότι ήτο προσχεδιασμένη η κατάρρευσις.

Σπαής: Πάντως ήθελον να κρατήσουν και τα προσχήματα.