Ο Μητσοτάκης δικαιώνει τον… Κατρούγκαλο

Το θετικό με τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία είναι ότι φέρνουν ψήφους και οδηγούν στις εκλογικές νίκες. Από την άλλη, το μειονέκτημά τους είναι ότι όταν φτάνει η ώρα της αλήθειας (και κάποια στιγμή φτάνει αυτή η ώρα…), μπορεί οι ψηφοφόροι να αισθανθούν εξαπατημένοι και να εξοργιστούν με εκείνους που τους εξαπάτησαν.

Οι αυτοαπασχολούμενοι

Όταν βρισκόταν στην αντιπολίτευση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε κάνει «σημαία» του την υπεράσπιση των αυτοαπασχολούμενων. Ήταν η περίοδος που η κοινωνία σήκωνε τα βάρη του επαχθούς τρίτου Μνημονίου. Ο νόμος Κατρούγκαλου, που εφάρμοζε το μνημονιακό προαπαιτούμενο για δραστική περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης, έγινε συνώνυμο της άδικης και δυσανάλογης επιβάρυνσης των ελευθέρων επαγγελματιών. Ο συγκεκριμένος νόμος προκάλεσε τεράστια ζημιά στον ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο στις εκλογές του 2019 αλλά και σε αυτές του 2023, λόγω της γνωστής απρόσεχτης δήλωσης του κ. Κατρούγκαλου λίγα εικοσιτετράωρα πριν τις κάλπες.

Όντως ο νόμος Κατρούγκαλου ήταν άδικος και ανάλγητος, όπως κάθε νόμος που περικόπτει τις συντάξεις, Ωστόσο, μέσα στο κλίμα που είχε δημιουργηθεί σχετικά με τις ασφαλιστικές και φορολογικές επιβαρύνσεις των ελεύθερων επαγγελματιών (οι οποίες κάκιστα αντιμετωπίζονται ενιαία), αποσιωπήθηκε τεχνηέντως η αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι διαχρονικά οι αυτοαπασχολούμενοι χαίρουν ευνοϊκότερου φορολογικού και ασφαλιστικού καθεστώτος συγκριτικά με τους μισθωτούς.

Ο Μητσοτάκης τότε…

Εννοείται ότι η Νέα Δημοκρατία ως αξιωματική αντιπολίτευση έλεγε μόνο όσα θα μπορούσαν να τις φέρουν ψήφους από τους αγανακτισμένους αυτοαπασχολούμενους. Ενδεικτικά, σε ομιλία του τον Μάιο του 2017 ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατηγορούσε την κυβέρνηση Τσίπρα ότι οδηγούσε τη μεσαία τάξη της Ελλάδας σε κατάσταση φτωχοποίησης. Απευθυνόμενος σε ένα κοινό αυτοαπασχολούμενων, ο αρχηγός της ΝΔ υποστήριζε ότι η τότε κυβέρνηση «δεν σας θεωρεί εκλογικούς πελάτες. Κατά συνέπεια, θεωρεί ότι μπορεί να σας ξεζουμίζει και να εισπράττει από εσάς πολύ περισσότερα από αυτά τα οποία μπορείτε να δώσετε». Ακολούθησαν οι αναμενόμενες υποσχέσεις για παροχές, με πρώτη και κύρια την κατάργηση του φόρου επιτηδεύματος. Εννοείται ότι εκείνη την εποχή ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέφευγε τις αναφορές στα έσοδα που δήλωναν οι αυτοαπασχολούμενοι στην εφορία.

…και ο Μητσοτάκης τώρα

Στη χτεσινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Μητσοτάκης είπε όσα… παρέλειπε όταν ήταν στην αντιπολίτευση. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι «δεν γίνεται 7 στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες να δηλώνουν ετήσια εισοδήματα μικρότερα και από τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή ο εργοδότης να εμφανίζεται να εισπράττει λιγότερα χρήματα από τον εργαζόμενο». Στη συνέχεια ανακοίνωσε τη… λυπητερή: Από το 2024 το τεκμαρτό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών δεν μπορεί να είναι κατώτερο του βασικού μισθού. Ανέφερε επίσης, ότι όσοι εμφανίζουν κέρδη πάνω από το κατώτατο τεκμαρτό θα απαλλάσσονται από το 50% του τέλους επιτηδεύματος από το 2024 (του οποίου την κατάργηση είχε υποσχεθεί το… 2107), ενώ οι υπόλοιποι κατά 25%.

Είναι προφανής η ανακολουθία όσων ανακοίνωσε χτες ο πρωθυπουργός σε σχέση με όσα υποσχόταν όταν βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Αντί για ελαφρύνσεις, η κυβέρνηση φέρνει στους αυτοαπασχολούμενους επιβαρύνσεις και μάλιστα οριζόντιες. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός έκανε ένα δημαγωγικό τρικ, ταυτίζοντας τους ελεύθερους επαγγελματίες με τους εργοδότες. Στην Ελλάδα το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων είναι το πιο υψηλό στην Ευρώπη, κάτι που σημαίνει ότι ούτε όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι εργοδότες ούτε τα οικονομικά τους είναι κατ’ ανάγκη ανθηρά.

Με βάση τη χτεσινή τοποθέτησή στο Υπουργικό Συμβούλιο, δεν θα ήταν άστοχος ο ισχυρισμός ότι ο Μητσοτάκης δικαιώνει αναδρομικά τον… Κατρούγκαλο.

Οι ευκολίες

Η εύκολη αντιπολίτευση στη χτεσινή πρωθυπουργική ομιλία είναι να μιλήσει κανείς μόνο για χαράτσια και αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων, υποσχόμενος ελαφρύνσεις, όταν έρθει στα πράματα. Αυτό δηλαδή που έκανε ο Νίκος Παππάς στη δήλωσή του, μιμούμενος τον Μητσοτάκη της αντιπολίτευσης.

Προσωπικά, θα προτιμούσα μια άλλη τοποθέτηση, η οποία θα επισήμαινε μεν τη δημαγωγία και την ανακολουθία της Νέας Δημοκρατίας, αλλά δεν θα έμενε σε αυτές. Θα προσέθετε δηλαδή ότι από τις φορολογικές δηλώσεις εύλογα προκύπτει εκτεταμένη φοροδιαφυγή στους ελεύθερους επαγγελματίες -αυτό πιστοποιεί επίσης η κοινή εμπειρία. Ωστόσο, σε ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα η φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπίζεται με τους οριζόντιους κεφαλικούς φόρους στη βάση του «τεκμαρτού εισοδήματος». Σε ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα ο καθένας και η καθεμιά φορολογούνται με βάση τα πραγματικά (και όχι τα «τεκμαρτά») εισοδήματά τους. Εισοδήματα τα οποία το κράτος έχει τη δυνατότητα να πιστοποιεί μέσα από ένα πλέγμα ελέγχων. Ο οριζόντιος φόρος βολεύει τις κυβερνήσεις, αλλά αποτελεί τον ορισμό του άδικου φόρου, γιατί επιβαρύνει αυθαίρετα δικαίους και αδίκους. Αλλά αυτά μοιάζουν ψιλά γράμματα για το πολιτικό σύστημα.

Εν έτει 2023 εξακολουθούμε να πορευόμαστε με προεκλογικές ελαφρύνσεις και μετεκλογικές οριζόντιες επιβαρύνσεις.