Ο Μητσοτάκης και τα πήλινα πόδια του “μεταρρυθμισμού”

Αν δεν υπήρχε ο Σταύρος Θεοδωράκης να αποδώσει… λαϊκίστικα όσα δηλώνει και κυρίως όσα σηματοδοτεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, οι περισσότεροι από αυτούς που άκουσαν ορισμένα έστω σημεία της παρθενικής ομιλίας του νέου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας ακόμα θα ψάχνονταν.

Γιατί η συνεχής θετική αναφορά σε κάποια απροσδιόριστη “δημιουργική Ελλάδα” που θέλει να εκφράσει ο νεοεκλεγείς αρχηγός, και η κατά αντιπαράθεση συνεχής επίθεση σε έναν επίσης μη προσδιοριζόμενο “λαϊκισμό”, δεν συνιστά “σχέδιο”, δεν εξηγεί πώς η πολιτική θα ξανααποκτήσει “πραγματικό νόημα”, και προφανώς δεν δείχνει πώς “θα βγει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα η πατρίδα μας από την κρίση”.

Με τη… μετάφραση Θεοδωράκη όμως -και με λίγη βοήθεια από τις αναφορές Σημίτη στο “Βήμα” της προηγούμενης Κυριακής- τα πράγματα γίνονται πιο σαφή. Το Ποτάμι λοιπόν, όπως το προσδιόρισε ο δημιουργός του, είναι ένα… μικρό “παντοπωλείο μεταρρυθμίσεων” σε ένα δρόμο χωρίς πολλή κίνηση. Προφανώς λοιπόν, αν και αυτό δεν το είπε, φυτοζωεί, τα βγάζει δύσκολα πέρα και δεν μπορεί να αποκλειστεί το λουκέτο. Έρχεται όμως ο Μητσοτάκης, “ανοίγει ένα πολύ μεγαλύτερο μαγαζί και φωτίζει το δρόμο” και η μεταρρυθμιστική πιάτσα, τουλάχιστον σύμφωνα με τις επιθυμίες Μητσοτάκη και Θεοδωράκη, παίρνει τα πάνω της.

Αυτή η εμφανώς απλοϊκή διατύπωση δείχνει και τα όρια του σημερινού στίγματος όσων δηλώνουν “μεταρρυθμιστές”, και τη δυσκολία τους να αντιπολιτευτούν την κυβέρνηση Τσίπρα και, πολύ περισσότερο, να τη διαδεχτούν στη διακυβέρνηση. Γιατί ο φραστικός πόλεμος στον… λαϊκισμό δεν αρκεί, ιδίως όταν δεν αντιπαραθέτεις -έστω και σε επίπεδο διακηρύξεων- τη δική σου πρόταση που απαντά στα πραγματικά λαϊκά αιτήματα.

Όλες όμως οι αναφορές Μητσοτάκη στα λαϊκά στρώματα είναι προσχηματικές, κούφιες φράσεις χωρίς προτάσεις για λύσεις. Με διατυπώσεις του είδους “επιδιώκουμε πραγματική ανάπτυξη” ή “προσήλωση στην αξιοκρατία και την αξιοσύνη”, δεν αρθρώνεται συγκεκριμένη τακτική και προφανώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν ζορίζεται.

Αυτές οι φράσεις κλισέ, μπορεί να αρέσουν στους κατ’ επάγγελμα “μεταρρυθμιστές”, καθώς τους επιτρέπουν να παρουσιάζονται περισπούδαστοι, παρά την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι τους, αλλά είναι σαφές ότι δεν αγγίζουν παρά μόνο όσους είναι ήδη πεισμένοι για την ορθότητα της νεοφιλελεύθερης “συνταγής”. Αυτοί όμως, είτε ως τμήμα της Νέας Δημοκρατίας, είτε ως “πολιτικά άστεγοι” που πείστηκαν να στηρίξουν τον Μητσοτάκη, δεν αρκούν, δεν συγκροτούν μια κρίσιμη μάζα “ανατροπής”.

Άλλωστε, αυτοί οι “πολιτικά άστεγοι” εκσυγχρονιστές προφανώς δεν απείχαν από τις πρόσφατες εκλογές! Συμμετείχαν, και στήριξαν απ΄ό,τι φαίνεται άλλοι τη ΝΔ, χωρίς να είναι μέλη της, άλλοι το Ποτάμι, κάποιοι το Πασόκ/Δημοκρατική Συμπαράταξη και κάποιοι τους Τζήμερους. Υπό αυτήν την έννοια, η δυναμική αυτής της στήριξης στον Μητσοτάκη έχει προϋπολογιστεί και προεξοφληθεί. Το ερώτημα είναι εάν αυτός ο χώρος μπορεί να παράγει πολιτική διεξόδου.

Τα μέχρι τώρα δείγματα γραφής του όμως, είτε κυβερνητικά, το σημιτικό “εκσυγχρονιστικό” μπλοκ, είτε αντιπολιτευτικά, το Ποτάμι και οι πέριξ αυτού, είναι απογοητευτικά. Με άλλα λόγια, η εξάρτηση από το γνωστό ευρωπαϊκό κέντρο, οι εκθέσεις “ιδεών” που βαφτίζονται πρόγραμμα, και οι μετακινήσεις από κόμμα σε κόμμα, δεν είναι αρκετές για να “χτιστεί κυβέρνηση”.

*Ο Βαγγέλης Δεληπέτρος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας