Ο Μητσοτάκης χαμένος στην Ουκρανία

Πέρα από τη σκανδαλώδη παρουσία των μαχητών του Τάγματος Αζόφ, ένα από τα σημεία κριτικής που διατυπώθηκαν για την ομιλία Ζελένσκι στα κοινοβούλια της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν ότι δεν έκανε αναφορά στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αν και σε ό,τι αφορά το Αζόφ κρίνω απολύτως δικαιολογημένο το σάλο που ξεσηκώθηκε (από το πουθενά μας προέκυψε στη Βουλή «Χρυσή Αυγή» Ουκρανίας), εντούτοις, την κριτική για τη μη αναφορά στο Κυπριακό τη θεωρώ άτοπη.

Από τη σκοπιά των συμφερόντων της Ουκρανίας, ο Ζελένσκι ορθά δεν αναφέρθηκε στο Κυπριακό. Η χώρα του είναι σε κατάσταση αδυναμίας, δίνοντας άνισο αγώνα με έναν πολύ ισχυρότερο αντίπαλο, ο οποίος παρά τις δυσκολίες που συναντάει, φαίνεται αποφασισμένος να επιβάλει τη θέλησή του όση βία και αν χρειαστεί. Ο Ζελένσκι έχει απόλυτη ανάγκη να μη σπάσει καμιά διεθνή συμμαχία του, ιδιαίτερα με μια χώρα όπως η Τουρκία, που τον προμηθεύει με drone και, κυρίως, παίζει διαμεσολαβητικό ρόλο στη διαπραγμάτευση με τον Πούτιν. Η «παράλειψη» στις ομιλίες του Ουκρανού Προέδρου υπαγορεύτηκε από στοιχειώδη διπλωματική σωφροσύνη.

Δίνουν χωρίς να παίρνουν

Υπάρχει βέβαια ζήτημα. Αλλά το ζήτημα είναι της ελληνικής κυβέρνησης, όχι της ουκρανικής. Η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να έχει διασφαλίσει ότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν θα υπονοούσε δια της σιωπής του οι στρατιωτικές εισβολές που παραβιάζουν το διεθνές Δίκαιο, δεν πρέπει να κρίνονται με τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά. Αν δεν μπορούσε να το διασφαλίσει, δεν θα έπρεπε να τον είχε καλέσει να μιλήσει στη Βουλή. Βεβαίως, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι αυτά είναι ψιλά γράμματα, από τη στιγμή που συναίνεσε στις παρεμβάσεις του Αζόφ…

Η ομιλία Ζελένσκι αποτελεί την πιο χτυπητή, αλλά όχι μοναδική, αστοχία της ουκρανικής πολιτικής του πρωθυπουργού -λέω του πρωθυπουργού γιατί ο κ. Δένδιας δεν φαίνεται στο προσκήνιο. Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε να προχωρήσει σε μια βεβιασμένη αλλαγή του δόγματος της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Η κυβέρνηση τοποθετήθηκε στους σκληρούς της ΕΕ απέναντι στη Ρωσία και επέλεξε να αποστείλει όπλα στο Κίεβο. Έδωσε δηλαδή στη Δύση (στις ΗΠΑ για την ακρίβεια, γιατί η ΕΕ έχει δεύτερο ρόλο) ό,τι της ζητήθηκε, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν πήρε κάτι συγκεκριμένο ως αντάλλαγμα, πέρα από καλά λόγια και υποσχέσεις για το μέλλον. Την ίδια στιγμή η τουρκική διπλωματία μετατρέπει την ουκρανική κρίση σε όχημα μιας εντυπωσιακής γεωπολιτικής αναβάθμισης της γείτονος -η έγκριση των ΗΠΑ για την προμήθεια από την Άγκυρα των νέων F 16 συνιστά την πιο εντυπωσιακή έκφανση αυτής της αναβάθμισης.

Οι αξίες και η πολιτική

Απορρίπτω κατηγορηματικά την πολιτική χωρίς ηθικές αρχές, είτε αυτή αφορά τα εσωτερικά πράγματα είτε τις διεθνείς σχέσεις. Ιδιαίτερα δε για μια χώρα του μεγέθους και της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας, το «συμφέρον» της ταυτίζεται με τον απόλυτο σεβασμό του διεθνούς Δικαίου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Με βάση τις αξίες λοιπόν, η Ουκρανία πρέπει να υποστηριχτεί γιατί δέχεται μια απαράδεκτη και παράνομη εισβολή.

Η πολιτική όμως (ειδικά η διεθνής πολιτική) δεν είναι μόνο αξίες. Είναι επίσης συσχετισμοί δύναμης, κίνδυνοι και ευκαιρίες, συμφέροντα και απειλές. Κυρίως όμως είναι η πρόβλεψη του πώς η δική σου δράση θα επηρεάσει τις εξελίξεις σε ένα πολυπαραγοντικό περιβάλλον. Το να στηρίξεις την Ουκρανίας υπαγορεύεται από τον σεβασμό στο διεθνές Δίκαιο. Το ποια ακριβώς μορφή θα πάρει αυτή τη στήριξη εξαρτάται όμως από μια σειρά πολιτικών παραγόντων.

Το τίμημα

Τοποθετούμενη με τους σκληρούς της ΕΕ, η Ελλάδα διακινδυνεύει να αντιμετωπίσει τα διπλωματικά «αντίποινα» της Ρωσίας. Ο αυτοκρατορικός, αναθεωρητικός και τιμωρητικός τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται ο Πούτιν, οδηγεί στην εκτίμηση το ότι θα υπάρξει αντίδραση της Μόσχας. Η Ρωσία είναι μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο, λόγω της ναυτικής βάσης της Ταρσού της Συρίας. Επίσης, ασκεί σημαντικό επιρροή στη Λιβύη μέσω της μισθοφορικής εταιρίας Βάγκερ. Επιπλέον, είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων που καθόρισε την ένωση με την Ελλάδα των Δωδεκανήσων και το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης. Όπως είναι προφανές, από το τουρκολιβυκό σύμφωνο έως το Κυπριακό και το Αιγαίο, υπάρχουν πεδία στα οποία «εύκολα» η Ρωσία μπορεί να εκφράσει τη δυσαρέσκειά της απέναντι στην Αθήνα -κάνοντας ταυτόχρονα μια κίνηση προσέλκυσης της Άγκυρας.

Βεβαίως θα μπορούσε να αναληφθεί το ρίσκο της ρωσικής αντίδρασης αν υπήρχαν συγκεκριμένα ανταλλάγματα. Συγκεκριμένα ανταλλάγματα όμως δεν βλέπουμε, την ίδια ώρα που τα λαμβάνει η Τουρκία.

Απουσία σχεδίου

Ποιο είναι λοιπό το σχέδιο της ουκρανικής πολιτικής της κυβέρνησης; Δύσκολο να το διακρίνει κανείς. Το μόνο που θα μπορούσε να πει κανείς είναι ότι η το Μαξίμου επιλέγει τον ρόλο του «υπάκουου μαθητή» της Δύσης για να ανταμειφθεί αργότερα. Πρόκειται για κοντόθωρη λογική, αφού επανειλημμένα έχουμε δει ότι οι στις διεθνείς σχέσεις δεν ανταμείβονται οι «υπάκουοι». Μήπως όμως δεν ήταν κοντόθωρος ο τρόπος που την προηγούμενη περίοδο αντιμετωπίστηκαν τα ελληνοτουρκικά, μέσα από την τακτική της αδράνειας και την εγκατάλειψη κάθε πρωτοβουλίας για πραγματική διαπραγμάτευση στην κατεύθυνση της Χάγης;

Ο πρωθυπουργός μοιάζει χαμένος στην Ουκρανία, σε μια πολιτική που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους χωρίς να αποφέρει (έστω μικρά) κέρδη. Το πράγμα γίνεται χειρότερο από την προσπάθεια να μετατραπεί η Ουκρανία σε ζήτημα μέσα από το οποίο θα χαραχτούν διαχωριστικές γραμμές στην ελληνική κοινωνία. Διαχωριστικές γραμμές που θυμίζουν την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και του αντικομμουνισμού. Μέσα από έναν αχταρμά στο οποίο ρίχνονται όπως να ‘ναι ο Ζελένσκι, ο Μακρόν, ο αντιλαϊκισμός και το… εμβόλιο, επιχειρείται να αναταχθεί η απολεσθείσα συνοχή του κυβερνητικού στρατοπέδου. Το ότι το όλο σχήμα είναι τόσο εξωφρενικό που καταλήγει στην καρικατούρα, δεν το κάνει λιγότερο απαράδεκτο. Η δημαγωγία με την εξωτερική πολιτική έχει αποδειχτεί πολλές φορές ολέθρια, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με την έλλειψη σχεδίου και την πρόσδεση στο άρμα μεγάλων συμμάχων.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις