Ο Σημίτης δεν ήταν ΟΦΑ*, όπως μερικοί μεταλλαγμένοι υμνητές του…

Για τον πολιτικό Κώστα Σημίτη και το έργο του έχουν ειπωθεί και γραφτεί αυτές τις μέρες τα πάντα, θετικά και αρνητικά, ύμνοι και αναθέματα. Με αυτήν την έννοια, δεν απομένουν πολλά ακόμη να ειπωθούν.

Όμως, μια διάσταση της 60χρονης πολιτικής παρουσίας του αξίζει μια παραπάνω επισήμανση: ο εκλιπών είχε σταθερή πορεία στον αποκαλούμενο ευρύτερο προοδευτικό χώρο. Δεν άλλαζε κόμματα κυνηγώντας πόστα και καρέκλες, ακόμα και όταν το κόμμα του τον αδικούσε, ακόμα και όταν αναγκαζόταν να παραιτείται από τις κυβερνήσεις του.

Το 1964 ήταν συνιδρυτής του προοδευτικού Ομίλου Παπαναστασίου, μαζί με άλλους ανήσυχους νέους της εποχής του. Ήταν η αρχή της πολιτικής του πορείας.

Στη διάρκεια της δικτατορίας, παιδί ευκατάστατης αστικής οικογένειας, δεν έμεινε ουδέτερος. Δεν «έκατσε στα αβγά του». Πήρε χαμπάρι τι γινόταν και «δεν σπύδαζε», όπως είχε δικαιολογηθεί ο σχεδόν συνομήλικός του αρχιερέας, ο οποίος φωτογραφιζόταν με τους δικτάτορες και αργότερα πολέμησε τον, πρωθυπουργό πλέον, Σημίτη για τις ταυτότητες.

Στη Μεταπολίτευση, ώριμος πια, ο Σημίτης εντάχθηκε στο δημιούργημα του Ανδρέα Παπανδρέου, που έμελλε να κυριαρχήσει στον πολιτικό στίβο και με τον ίδιο τον Σημίτη επικεφαλής του.

Στην αρχή αυτής της νέας πορείας, στα πρώιμα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, όταν «πουλούσε» ο αντιευρωπαϊσμός, ο Σημίτης είχε ξεχωριστή πολιτική ταυτότητα. Την οποία δεν έβαλε στην άκρη για να είναι «μέσα στα πράγματα». Το 1979  έβγαλε μια φιλοευρωπαϊκή αφίσα με το σύνθημα «ναι στην Ευρώπη των πολιτών». Και υποχρεώθηκε να παραιτηθεί.

Το 1981, στην καλύτερη στιγμή του ΠΑΣΟΚ, «τιμωρήθηκε» με τον αποκλεισμό του από τα ψηφοδέλτια, δεν έγινε βουλευτής. Αλλά, πικραμένος, δεν έβαλε πλώρη για άλλα λιμάνια.

Το 1985 και το 1995 υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από υπουργικές θέσεις. Αλλά δεν μετακόμισε σε άλλα κόμματα.

Στα μετέπειτα «πέτρινα χρόνια» του ΠΑΣΟΚ, πρώην πια, δεν ήταν ποτέ απών. Ήταν πάντα δίπλα στους αρχηγούς του που αγκομαχούσαν, δεν τους υπονόμευσε, βοηθούσε όταν του το ζητούσαν. Δεν είπε ποτέ «δεν με εκφράζει το ΠΑΣΟΚ».

Περί τα μέσα αυτής της «πέτρινης» περιόδου, όταν πλήθος στελεχών του ΠΑΣΟΚ μετακόμιζαν σε άλλα κόμματα, είχα μια συνάντηση μαζί του. Και τον ρώτησα πώς βλέπει αυτές τις μετακομίσεις προσώπων που είχαν αναδειχθεί και ευεργετηθεί από το κόμμα τους- και από τον ίδιο. Χαμογέλασε και, με εκείνον το δικό του συγκαταβατικό τρόπο, είπε: «Οι άνθρωποι έχουν ανάγκες. Θέλουν καρέκλες και για να ζήσουν και για να έχουν προβολή. Ο καιροσκοπισμός είναι παλιά αρρώστια στην πολιτική».

Ο Σημίτης άσκησε  πολιτική με τα θετικά και τα αρνητικά της, τα οποία έχουν αναλυθεί επαρκώς. Αλλά σε όλη την πορεία του τήρησε ορισμένες αρχές, δεν ήταν καιροσκόπος, δεν κυνηγούσε μανιωδώς καρέκλες. Όταν χρειάστηκε, τις άφηνε  κιόλας. Περιέργως, τη πιο σωστή λέξη, που τον περιγράφει, χρησιμοποίησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης: «Δεν μεταλλάχθηκε», είπε.

Δεν μεταλλάχθηκε, όπως μερικοί πρώην υπουργοί του, που παρίσταναν τους σοσιαλιστές και με τη μεγαλύτερη ευκολία μεταπήδησαν στο αντίπαλο στρατόπεδο ή μπαινοβγαίνουν στο ΠΑΣΟΚ ανάλογα με τη συγκυρία.

Ο Σημίτης είχε σταθερές αρχές, δεν ήταν Όπου Φυσάει ο Άνεμος. Για τους άλλους, τους μεταλλαγμένους, ισχύει η ρήση του Αμερικανού κωμικού Γκράουτσο Μαρξ:  «Αυτές είναι οι αρχές μου. Και αν δεν σας αρέσουν, εντάξει, έχω κι άλλες»…

*Το αρτικόλεξο ΟΦΑ σημαίνει Όπου Φυσάει ο Άνεμος.