Οι φιλίες είναι θνητές τα συμφέροντα αθάνατα

Αναρωτιέται στο βιβλίο του «Με τα μάτια των Αρχαίων Ελλήνων» ο Mario Bonazzi, ότι όταν ξεσπούν συγκρούσεις ή εξεγέρσεις στη Λιβύη ή αλλού, σπεύδουμε να διακρίνουμε «καλούς» και «κακούς», παραβλέποντας τα συμφέροντα και τις σχέσεις εξουσίας που διακυβεύονται.

Ποιος όμως είναι ο ρόλος της πολιτικής; Μήπως να επιλέγει μεταξύ των δύο πλευρών ή μήπως να επιλύει τις συγκρούσεις; Ακούγοντας, βλέποντας και διαβάζοντας τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι η ενημέρωση έχει χαθεί στο συναίσθημα. Ο «καλός» Χαφτάρ και ο «κακός» Σάρατζ, οι γερμανοί που δεν μας «αγαπούν», οι ιταλοί που τα «γυρνάνε» και οι ευρωπαίοι που «αδιαφορούν».

Όλα αυτά προφανώς είναι σχετικά, όπως σχετικό είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις πράγματι υπάρχουν «καλοί» και «κακοί». Ακόμα, όμως, και σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν κερδίζουν πάντα οι «καλοί», ενώ ενδέχεται το εθνικό συμφέρον ενδέχεται να εξαρτάται από την επικράτηση των «κακών». Εν ολίγοις οι φιλίες μεταξύ κρατών είναι θνητές, αλλά τα συμφέροντα είναι αθάνατα( Ελ. Βενιζέλος).

Από αρχαιοτάτων χρόνων δεν κερδίζει πάντα αυτός που έχει το δίκιο με το μέρος του. Κυρίως στην πολιτική. Όπως επίσης από αρχαιοτάτων χρόνων η δύναμη και το συμφέρον είναι αυτά που κινούν τον τροχό της ιστορίας. Η μεγάλη παρεξήγηση σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κι αυτό αφορά και τις δύο πλευρές, είναι ότι οι έχοντες δημόσιο λόγο δεν συζητούν για το πως είναι τα πράγματα, αλλά για το πως θα ήθελαν να είναι τα πράγματα.

Για την Τουρκία η πραγματικότητα αποτελεί διαχρονικό άγχος το οποίο δυσκολεύεται να εκλογικεύσει. Η επιθετική ρητορική των τελευταίων μηνών με κορύφωση την υπογραφή του μνημονίου με την κυβέρνηση της Τρίπολης είναι δηλωτική της νευρικότητας που επικρατεί στα ηγετικά κλιμάκια της γείτονος. Είναι γνωστό τι θέλει, αλλά το διεκδικεί με λάθος τρόπο. Και επικίνδυνο συνάμα. Κι εμείς; Αντιδρούμε ως οφείλουμε αποφασιστικά σε κυβερνητικό επίπεδο και συναισθηματικά σε επίπεδο διαμορφωτών της κοινής γνώμης.

Οι «καλοί» και οι «κακοί» που λέγαμε, με αρκετές δόσεις… «προς πολέμου προπαρασκευή» ως μοναδικής οδού για τη διαρκή ειρήνη. Ασφαλώς οι στρατηγοί έχουν τα δικά τους εγχειρίδια, αλλά οι πολιτικοί οφείλουν να επιλύουν τα προβλήματα με τον διάλογο. Και αυτή την ευθύνη δεν πρέπει να την εκχωρούν ούτα στα ΜΜΕ ούτε στη κοινή γνώμη. Πολύ απλά η εξωτερική πολιτική δεν ασκείται μέσω των δελτίων ειδήσεων και των πρωτοσέλιδων.

Και κάτι που ίσως θα πρέπει να ξανασκεφθούμε σε σχέση με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Να ξανασκεφθούμε πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα εφόσον η Ευρώπη δεν έκλεινε την πόρτα στην Τουρκία ενώ την ίδια στιγμή της επιτρέπει να μπαινοβγαίνει από την πίσω πόρτα. Ας το έχουμε υπ’ όψιν μας γιατί οι σημερινοί σύμμαχοι μπορεί να είναι οι αυριανοί «ουδέτεροι». Και σε κάθε περίπτωση ας είμαστε επιφυλακτικοί με τις συγκυριακές συμμαχίες. Μια αναδρομή στην ιστορία αρκεί για να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα.