Όταν οι γυναίκες είχαν ουρά…

​Οι θρυλικές Αγγλίδες, οι τολμηρές σουφραζέτες που κήρυξαν τον πόλεμο στο αγγλικό αντρικό κατεστημένο. Σε όλες τις εποχές το αυτονόητο για τους άντρες ήταν το αδιανόητο για τις γυναίκες.

Όταν η κοινωνία χρειάστηκε πιότερα εργατικά χέρια η γυναίκα βγήκε από το σπίτι. Τότε ανέπνευσε καθαρό αέρα. Τον αέρα της ανεξαρτησίας. Κατάλαβε τι σημαίνει να στέκεσαι στα πόδια σου. Και μία από τις κατακτήσεις που έπρεπε να παλέψει ήταν και η κατάκτηση του δικαιώματος της ψήφου. Το κίνημα της ανεξαρτητοποίησης της γυναίκας, της απελευθέρωσης, της ελευθερίας και του δικαιώματος της ψήφου ξεκίνησε πρώτα από την Αμερική και την Ευρώπη.

Τον 18ο αιώνα, την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, κάνει την εμφάνισή του το κίνημα του φεμινισμού. Κυκλοφόρησαν τα πρώτα γυναικεία κείμενα για τη διακήρυξη των δικαιωμάτων των γυναικών, ιδρύθηκαν οι πρώτες γυναικείες λέσχες και δεν άργησε να φανεί το γυναικείο κίνημα. Παράλληλα με τη Γαλλία και στην Αγγλία δηλώνουν την παρουσία τους οι πρώτες διεκδικήσεις. Ήδη από το 1866 ο Βουλευτής Τζων Στούαρτ Μιλ διάβασε στο αγγλικό κοινοβούλιο κείμενο που υποστήριζε το δικαίωμα ψήφου των γυναικών. Πήρε φωτιά η Αγγλία, ιδρύονται φεμινιστικοί σύλλογοι σε πολλές πόλεις ενώ η Έμελιν Πάνκχερστ, το 1903 ιδρύει την οργάνωση Women’s Social and Political Union / WSPU. Τα μέλη αυτής της οργάνωσης ήταν οι Σουφραζέτες.

Οι Σουφραζέτες είναι οι γυναίκες που έγιναν το σύμβολο της γυναικείας πάλης για απελευθέρωση από τα πατριαρχικά πρότυπα. Φούντωσε το κίνημα του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. Στη διεκδίκηση αυτή έβλεπαν οι γυναίκες το πολύ σημαντικό βήμα για την ανεξαρτησία τους, τον ελεύθερο λόγο τους, το δικαίωμά τους στις δικές τους επιλογές. Οι άντρες εκείνης της εποχής, οι περισσότεροι τουλάχιστον, υποστήριζαν πως οι γυναίκες είναι ανώριμες, αμόρφωτες, όσες ζητούν ψήφο έχουν αντρικές ορμόνες, είναι νευρωτικές, πώς γίνεται να τους δοθεί και δικαίωμα ψήφου; Πάει η θηλυκότητά τους. Ψηφίζω σημαίνει αποκτώ και δικαιώματα. Ποιος το ήθελε αυτό; Να έρθουν τα πάνω κάτω; Απορούσαν πώς διανοούνται να θέλουν να αφήσουν την ασφάλεια του άντρα τους! Οι γυναίκες όμως μέσα από αυτή την κατάκτηση έβλεπαν την κοινωνική τους καλυτέρευση. Μέσα από αυτή την άρνηση των ανδρών να τους παραχωρήσουν αυτό το δικαίωμα οι άντρες έβλεπαν τη θέση που επιθυμούσαν να έχει η γυναίκα στην κοινωνία.

Απτόητες οι Σουφραζέτες απαντούσαν με διαδηλώσεις στους δρόμους, πλακάτ, συγκεντρώσεις, ομιλίες, το κίνημά τους περιλάμβανε δυναμικές παρεμβάσεις σε συνεδριάσεις βουλευτών, ανατινάξεις κτιρίων και εμπρησμούς. Οι γυναίκες έβγαιναν δυναμικά και φαινόταν ότι ήταν υπόθεση χρόνου πια. Το συντηρητικό αγγλικό κράτος μόλις συνειδητοποίησε πως το κίνημα φούντωνε και κινδύνευε η τάξη που είχε επιβληθεί ανάμεσα στις οικογένειες, τις συζυγικές σχέσεις και τα παραδοσιακά πρότυπα, αποφάσισε να φοβίσει τις γυναίκες με φυλάκιση. Πράγματι πολλές Σουφραζέτες φυλακίστηκαν. Τα κελιά άρχισαν να γεμίζουν με τις πρώτες γυναίκες που διεκδικούσαν το πολιτικό τους δικαίωμα να ψηφίζουν. Και να που ξεπροβάλει η πρώτη απεργός πείνας. Την ακολούθησαν και οι άλλες γυναίκες. Η κοινωνία της Αγγλίας τα έχασε. Η ταραχή δείχνει ανασφάλεια.

Δεν μπορεί κάποιος τρόπος θα υπήρχε για να τις ακούσουν. Και η απεργία πείνας εκείνη την εποχή ήταν το μοναδικό μέσο, αφού τίποτα δεν μπορούσε να τις κάνει να ακουστούν, να τραβήξουν την προσοχή των ανδρών με την πρέπουσα σοβαρότητα.

Σαν παιδιά τις αντιμετώπιζαν να το πω έτσι, σαν κακομαθημένες γυναίκες ίσως.

Ποιος ξέρει.

Η απόφαση όμως ήταν σκληρή.

Όποια απεργεί και δε δέχεται τροφή θα σιτίζεται με το ζόρι. Και τις έδεναν σε μία καρέκλα, τις ακινητοποιούσαν το κεφάλι και τις περνούσαν το σωληνάκι μέσα από τη μύτη. Πότε όμως η βία έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα του ασκούντος τη βία;

Τέρμα τα αστεία.

Ολόκληρη κοινωνία θα ασχολείται μαζί σας; Ντροπή βρε κορίτσια!

Η Νέα Ζηλανδία, το 1893, ήταν η πρώτη χώρα που έδωσε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Οι Αγγλίδες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1918. Η συντηρητική αγγλική κοινωνία άργησε να παραδεχτεί το δίκιο τους. Οι γυναίκες των σκανδιναβικών χωρών και της Σοβιετικής Ένωσης είχαν ήδη αποκτήσει το δικαίωμα ψήφου.

Στην Ελλάδα, όπως έλεγε και η Ρόζα Ιμβριώτη, η γυναίκα ήταν μία θαμπή σκιά του άντρα της. Τίποτα, δηλαδή, το διαφορετικό, κάτι να αλλάζει. Στη χώρα μας οι γυναίκες απέκτησαν το ελεύθερο δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι το 1952 αλλά ψήφισαν για πρώτη φορά το 1956. Στην πραγματικότητα, όμως, οι Ελληνίδες ψήφισαν και ψηφίστηκαν, για πρώτη φορά, στις 23 Απριλίου 1944 στην περίοδο της Κατοχής. Άσκησαν τα εκλογικά τους δικαιώματα για την ανάδειξη του Εθνικού Συμβουλίου, στην ελεύθερη Ελλάδα, έπειτα από απόφαση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης.

Και ο αγώνας και η αγωνία καλά κρατούν!

Ανεξάρτητα από τη χρονολογία, τον πολιτισμό, η γυναίκα, σχεδόν πάντα, έπαιζε το ρόλο του οικιακού ζώου και όχι του ισότιμου συντρόφου.

Αυταρχισμός, κακία, απανθρωπιά.

Ένα ζωάκι που το έχουμε σπίτι για να μας διασκεδάζει, να μας υπηρετεί, να μας ευχαριστεί και να μην απαιτεί.

* Η Ελένη Νικολαΐδου είναι Δρ. Ιστορίας