Άγιος Παντελεήμονας: Η ΕΛΑΣ, το misgendering και η σιγουριά των “Εllinika hoaxes”

Το περιστατικό το οποίο απασχόλησε την δημοσιότητα της τελευταίες ημέρες, με την στυγερή δολοφονία της τρανς Άννα-Ιβάνκα, από την Κούβα, αποτέλεσε αντικείμενο “έρευνας” από την γνωστή fact checking ιστοσελίδα Ellinika Hoaxes.

Πέρα από το σοκαριστικό της δολοφονίας, αλγεινή εντύπωση και σάλο προκάλεσε το misgendering της 46χρονης Κουβανής από την Ελληνική Αστυνομία και η αναφορά σε αυτήν ως “άνδρα”.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα Ellinika Hoaxes και τον συντάκτη, Αλέξανδρο Τάσσο, “Ο εσφαλμένος έμφυλος προσδιορισμός του θύματος δεν είναι λάθος της αστυνομίας, αλλά του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, που μετέφερε διαστρεβλωμένη την είδηση μέσω τηλεγραφήματος στους συνδρομητές του”.

Είναι όμως έτσι; Διαβάζοντας κανείς το κείμενο του κ. Τάσσου αντιλαμβάνεται ότι βασίζει τον ισχυρισμό του σε 3 (ολογράφως: τρία) στοιχεία:

1. το SMS που εστάλη από την ΕΛΑΣ στους αστυνομικούς συντάκτες και την ανακοίνωση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, με την οποία αποποιείται την ευθύνη για το misgendering
2. Το (πρώτο) τηλεγράφημα του ΑΠΕ
3. Το αρχικό δημοσίευμα του NEWS 24/7 για την είδηση της δολοφονίας, το οποίο διορθώθηκε και προστέθηκε η σημείωση, “η είδηση αρχικά βασίστηκε σε τηλεγράφημα του ΑΠΕ, και ανέφερε το θύμα ως άνδρα – και σε δημοσίευμα της Αυγής, το οποίο επίσης αναφέρει το ΑΠΕ ως πηγή της είδησης.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κ. Τάσσος, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι “Δεν ευθύνεται η Ελληνική Αστυνομία για τον εσφαλμένο έμφυλο προσδιορισμό του θύματος καθώς εξ αρχής αναφέρθηκε στο θύμα ως “άτομο” και όχι ως “άνδρα”. Όπως προκύπτει από τα δημοσιεύματα, το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ήταν αυτό που προσδιόρισε το θύμα ως “άνδρα”, όπως φαίνεται και από τηλεγράφημα της είδησης που απέστειλε στα συνδρομητικά Μέσα ενημέρωσης(σσ;)”.

Ας δούμε, λοιπόν, αυτά τα στοιχεία

1. Το SMS, το οποίο επικαλείται τόσο η ΕΛΑΣ στην ανακοίνωσή της, όσο και ο συντάκτης των HOAXES, εκδόθηκε 10/7/23, στις 21:52, ήτοι 20 λεπτά πριν το (πρώτο) τηλεγράφημα του ΑΠΕ και δεν περιλαμβάνει καμία περαιτέρω πληροφορία πλην του εντοπισμού “θανάσιμα τραυματισμένου ατόμου”, της περιοχής που εντοπίστηκε (Άγιος Παντελεήμωνας) και της Διεύθυνσης που διενεργεί την προανάκριση.

2. Το πρώτο τηλεγράφημα του ΑΠΕ, αναφέρει χαρακτηριστικά “σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, έφερε τραύματα από μαχαίρι”.

Στην συνέχεια και μέχρι να γίνουν ευρέως γνωστές οι λεπτομέρειες για την ταυτότητα του θύματος εκδόθηκε δεύτερο τηλεγράφημα από το ΑΠΕ, στις 22:41 και σε αυτό αναφέρεται:

“Νεκρός εντοπίστηκε σήμερα το απόγευμα ένα αλλοδαπός άνδρας κουβανικής καταγωγής σε σπίτι στην περιοχή του ‘Αγιου Παντελεήμονα.

Την σορό του άνδρα εντόπισε η ιδιοκτήτρια του σπιτιού, που πήγε για να εισπράξει το ενοίκιο, και ειδοποίησε άμεσα την Αστυνομία.

Το θύμα έφερε θανάσιμα τραύματα από μαχαίρι.

Προανάκριση για την υπόθεση διενεργεί η Διεύθυνση Ασφαλείας Αθηνών“.

4. Προφανώς και το NEWS 24/7 διόρθωσε την αρχική είδηση, αποδίδοντας την στο ΑΠΕ, από το οποίο την μετέφερε. Το NEWS 24/7 ωστόσο, την επόμενη, δημοσίευσε εκτενές άρθρο του Χρήστου Δεμέτη, στο οποίο έθετε συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με το misgendering. Τα Hoaxes επέλεξαν να το αγνοήσουν.

Τα ερωτήματα που τίθενται, με βάση τα ανωτέρω, προς τα Hoaxes και τον κ. Τάσσο, είναι τα εξής:

1. Πώς ο συντάκτης του ΑΠΕ γνώριζε για τα τραύματα από μαχαίρι, για την κουβανική καταγωγή του θύματος και για τον εντοπισμό του “από την ιδιοκτήτρια του σπιτιού, που πήγε για να εισπράξει το ενοίκιο”, αν δεν είχε, στο μεταξύ, επικοινωνήσει με την αστυνομία;

2. Γνωρίζουν, επίσης, αν ο συντάκτης είχε εμπιστευτική ενημέρωση από την ΕΛΑΣ, ως είθισται, και αν ναι, τίνι τρόπω αυτή αναφερεται στο θύμα;

3. Θέση τους είναι ότι ο συντάκτης του ΑΠΕ, επέλεξε να μεταφέρει λανθασμένα την είδηση ενώ είχε σωστή πληροφόρηση από την ΕΛΑΣ;

4. Το κείμενο των Hoaxes ξεκινάει με την αναφορά στον (προς διάψευση) ισχυρισμό ότι “στην ανακοίνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, η τρανς γυναίκα Άννα, θύμα δολοφονικής επίθεσης, αναφέρθηκε ως “άνδρας””. Μεταξύ των Μέσων στα οποία αποδίδει τον άνωθεν ισχυρισμό, είναι και το NEWS 24/7. Μπορεί να μας υποδείξει ο κ. Τάσσος, σε ποιο σχετικό κείμενο του NEWS 24/7 αναφέρεται η “ανακοίνωση της Ελληνικής Αστυνομίας”;

Για να διευκολύνουμε, θα απαντήσουμε εμείς σε αυτό το ερωτημα. Σε κανένα: Τόσο στα αμιγώς ειδησεογραφικά, σχετικά με την δολοφονία, όσο και σε εκείνα που ασχολούνται με το misgendering του θύματος, δεν γίνεται λόγος για “ανακοίνωση” της ΕΛΑΣ, καθώς καμία σχετική ανακοίνωση δεν υπήρξε. Αντιθέτως, γίνονται αναφορές σε “πληροφορίες” και “ενημέρωση” από την Ελληνική Αστυνομία.

Είστε σίγουροι;

Με την απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων, θα μπορούσε να καταστεί σαφές εάν η ΕΛΑΣ ή οποιοσδήποτε άλλος είναι υπεύθυνος για το misgendering της Άννας. Ωστόσο τα Hoaxes επιλέγουν να βασίσουν το “debunking” τους σε επίσημες ανακοινώσεις, πρωτόλεια τηλεγραφήματα του ΑΠΕ και ΦΕΚ, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με το προκείμενο (πώς σχετίζεται η νομική κατοχύρωση της ταυτότητας φύλου με μία περίπτωση misgendering).

Επομένως θα θέσουμε το ερώτημα, εάν επιμένουν ότι “Από το ΑΠΕ και όχι από την ΕΛ.ΑΣ. Προέρχεται ο εσφαλμένος έμφυλος προσδιορισμός της δολοφονημένης Άννας” και αν είναι σε θέση να στοιχειοθετήσουν τον ισχυρισμό αυτό βασισμένοι σε κάτι περισσότερο από ένα γκουγκλάρισμα.

Θα υπενθυμίσουμε επίσης ότι οι επίσημες ανακοινώσεις δεν αποτελούν αυταπόδεικτη αλήθεια, αλλά δυνάμει αντικείμενο δημοσιογραφικής έρευνας, κάτι το οποίο θα πρέπει να έχει υπόψη της η “πρώτη πιστοποιημένη προσπάθεια κατάρριψης αναληθών δημοσιευμάτων στο internet, αλλά και κάθε πηγή ενημέρωσης στην Ελλάδα”.

Το NEWS 24/7 καλεί τους αναγνώστες του να είναι σε εγρήγορση, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που τα Ellinika Hoaxes υπό τον μανδύα του fact checking, προχωρούν σε στοχοποίηση συγκεκριμένων ΜΜΕ, αφήνοντας πάντα στο απυρόβλητο όσα δεν “ενοχλούν” την κυβέρνηση, την ΕΛΑΣ και τις αρχές, ο λόγος των οποίων για συναδέλφους, όπως ο κ. Αλέξανδρος Τάσσος είναι Ευαγγέλιο.

Ο θεσμικός ρόλος των Hoaxes

Από τα ανωτέρω, γίνεται παραπάνω από σαφές ότι προκύπτουν εύλογες απορίες για το πώς λειτουργεί ο θεσμικός πυλωρός ελέγχου της παραπληροφόρησης στη χώρα, ρόλος που έχει ανατεθεί στα Ellinika Hoaxes.

Σημειώνεται πως από τις τις 2 Μαΐου 2019 τα Ellinika Hoaxes ξεκίνησαν συνεργασία με την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Facebook στο πλαίσιο του προγράμματος Ελέγχου Γεγονότων από Τρίτους (3rd Party Fact Checking). Ο ρόλος των ομάδων ελέγχου γεγονότων που συμμετέχουν σε αυτό το πρόγραμμα είναι η αξιολόγηση της ακρίβειας ειδήσεων και δημοσιεύσεων που κυκλοφορούν στη πλατφόρμα του Facebook με στόχο τον περιορισμό της παραπληροφόρησης. Η λειτουργία των Hoaxes κοινώς, επηρεάζει άμεσα την απήχηση ιστοσελίδων στις κοινωνικές πλατφόρμες και στην αναγνωσιμότητά τους, καθιστώντας τα δύο φορές υπεύθυνα για την αντικειμενική τους λειτουργία η οποία τίθεται εν αμφιβόλω.

Ήδη άλλωστε από το 2019, ο τότε υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης,  Λευτέρης Κρέτσος είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός πως τα ellinika hoaxes ανέλαβαν τον ρόλο αυτό για λογαριασμό του facebook, διερωτώμενος γιατί ενώ σε άλλες χώρες η Facebook εμπιστεύτηκε τον κομβικό ρόλο σε οργανωμένα πρακτορεία ειδήσεων και ερευνητικές ομάδες, στην Ελλάδα επέλεξε τα ELLΙNIKA HOAXES και γιατί “αποφάσισε να αναθέσει έναν τέτοιο ρόλο, τον εντοπισμό των ψευδών ειδήσεων, σε μια εταιρία, για την οποία, όπως παρατήρησε, είναι ιδιοκτησίας ενός απόστρατου αξιωματικού ναρκαλιευτή, η οποία δεν έχει πάρα πολλούς δημοσιογράφους”.

“Υπάρχει και μια αναντιστοιχία με την πρακτική του Facebook σε άλλες χώρες, όπου εκεί υπάρχουν οργανωμένα πρακτορεία, υπάρχουν οργανωμένες ομάδες επαλήθευσης ειδήσεων και μας προξένησε πολύ μεγάλη εντύπωση γιατί το Facebook, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, δεν είναι μια τυχαία εταιρία, είναι ένας κολοσσός του Διαδικτύου”, έλεγε ακόμη.

Μάλιστα, στο ιδρυτικό καταστατικό των hoaxes, το 2018, μοναδικός δημοσιογράφος ήταν ο κ. Δημήτρης Αλικάκος.

Τέσσερα χρόνια μετά το ερώτημα που έθεσε ο κ. Κρέτσος παραμένει αναπάντητο.

Αντίθετα, απαντάται από την ίδια την πραγματικότητα το ερώτημα εάν τα ellinika hoaxes, με συντάκτες η σχέση των οποίων με τη δημοσιογραφία είναι μικρή, είναι σε θέση να επιτελέσουν τον ρόλο που τους ανατέθηκε, να ελέγχουν δηλαδή επιτυχώς μεγάλα ειδησεογραφικά portals, προς όφελος της κοινωνίας.