Ποιο ΠΑΣΟΚ, αφήστε τα αυτά…

Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας τον Ιούλιο του 1974 και λίγο πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, ο Ανδρέας Παπανδρέου, μαθαίνει ότι μια ομάδα βουλευτών ετοιμάζεται για την ανασύσταση της Ένωσης Κέντρου. Το σχέδιό τους είναι ο ίδιος να ηγηθεί και να εμφανιστεί ως συνεχιστής του χώρου και του έργου του πατέρα του.

“Ποια Ένωση Κέντρου. Αφήστε τα αυτά…”, διαμηνύει. Έχει άλλα σχέδια και στις 3 Σεπτεμβρίου σαν σήμερα πριν 45 χρόνια, ιδρύει το ΠΑΣΟΚ, απευθύνεται στους “μη προνομιούχους” και υπόσχεται εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση.

Η συνέχεια γνωστή. Μέσα από πολλές ιδεολογικές διαμάχες εντός του κόμματος, γίνεται ο εκφραστής της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα, δημιουργεί ένα κόμμα εξουσίας από το μηδέν και με τόσο βαθιές ρίζες στην ελληνική κοινωνία, που χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια από τους διαδόχους του, αλλά και η χρεοκοπία της χώρας για να τελειώσει ο ιστορικός κύκλος του δημιουργήματός του.

Διότι αυτό έχει γίνει. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, τέλειωσε με τον θάνατό του, όσο και αν κάποιοι μιλούσαν για την παρακαταθήκη του και τον επικαλούνταν.

Το ΠΑΣΟΚ γενικώς, τελειώσε όταν διέρρηξε οριστικά τους δεσμούς του με τις κοινωνικες τάξεις που εκπροσωπούσε. Και αυτό έγινε όταν το “λεφτά υπάρχουν” μετατράπηκε σε κάλεσμα προς το ΔΝΤ και κυρίως όταν έγινε παρακολούθημα της δεξιάς του Σαμαρά.

Η κηδεία του κόμματος δεν έγινε, διότι λόγω χρεών δεν υπάρχουν χρήματα, οπότε του άλλαξαν ονόματα και το φάσκιωσαν σαν μούμια για να το επικαλούνται την ώρα που το κρύβουν πίσω από διάφορα σχήματα, που όπως φαίνεται δεν εκπροσωπούν παρά ελάχιστους πια.

Γι’ αυτό το λόγο και οι φετινοί εορτασμοί της 3ης Σεπτεμβρίου, ακόμα και αν υπάρχει vintage διάθεση και μια οπτική “παλιού ΠΑΣΟΚ του ορθόδοξου”, σκιάζονται από διαμάχες, από κόντρες και από προτάσεις, όπως αυτή του Νίκου Παπανδρέου για επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ, που στην πραγματικότητα είναι απλώς αμφισβήτηση των επιλογών της σημερινής ηγεσίας.

Το πρόβλημα είναι, για όσους πρωταγωνιστούν σε αυτή την παράσταση, ότι το έργο δεν κόβει πια εισιτήρια. Το ξέρουν, αποδείχθηκε και στις τελευταίες εκλογές, ωστόσο εξακολουθούν να συμπεριφέρονται σαν να μη συμβαίνει τίποτα.

Ο χώρος που παλαιότερα κάλυπτε το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, εκπροσωπείται πλέον κυρίως από τον Αλέξη Τσίπρα, κάτι που δείχνουν διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Το πώς και αν οι όμοροι χώροι θα συνομιλήσουν, το αν ο Αλέξης Τσίπρας θα μετασχηματίσει τον ΣΥΡΙΖΑ εγκαίρως και το τι θα γίνει με αυτό το 8% του χωρίς προοπτική ΚΙΝΑΛ, είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν σύντομα.

Το βέβαιο είναι ότι η απάντηση δεν θα έρθει με επικλήσεις στον χαρισματικό Ανδρέα Παπανδρέου, ούτε με επιστροφές σε ένα ΠΑΣΟΚ που δεν υπάρχει.

Είναι διαφορετικό πράγμα ο μιμητισμός και διαφορετικό πράγμα η κατανόηση του πολιτικού παραδείγματος.

Πριν 45 χρόνια ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ, την ώρα που δεχόταν πιέσεις για να συνεχίσει μια χαμένη υπόθεση. Αρνήθηκε να συμβιβαστεί, ρίσκαρε, έχτισε από το μηδέν μια σχέση με τους πολίτες, τους εκπροσώπησε και αυτοί τον οδήγησαν στην εξουσία.

Το νόημα βρίσκεται στη ρήξη, στις νέες ιδέες και στην τόλμη για πολιτικές αποφάσεις που δεν θα τους βρίσκουν όλους σύμφωνους, αλλά θα οδηγούν σε έναν πολιτικό φορέα που θα αποκτήσει γείωση με την κοινωνία.

Αυτό το παράδειγμα πρέπει να μελετήσουν όλοι όσοι θεωρούν ότι κινούνται στον πολιτικό χώρο που όρισε στην Ελλάδα ο Ανδρέας Παπανδρέου, να βγάλουν τα συμπεράσματά τους και να πάρουν τις αποφάσεις τους.

Αρκεί να το κάνουν σχετικά σύντομα και όχι σε ώρα… ΠΑΣΟΚ, διότι ενώ συνεχίζουν τις ατέρμονες συζητήσεις τους, χτίζεται μεθοδικά ένα καθεστώς, που ο ορίζοντάς του ξεπερνάει τη μια τετραετία.