Ποιος θέλει τον Καμμένο στην κυβέρνηση;

Είναι ο Πάνος Καμμένος το απόλυτο κακό για την κυβέρνηση Τσίπρα ή ένα βολικό άλλοθι για τη Φώφη Γεννηματά και τον Σταύρο Θεοδωράκη;

Ισχυρίζομαι πως σε ένα βαθμό συμβαίνουν και τα δύο: πράγματι, η παρουσία του Καμμένου στο κυβερνητικό σχήμα και ο τρόπος που οι ΑΝΕΛ προσλαμβάνουν την προσπάθεια της κυβέρνησης να λειτουργήσει ως “πρώτη (ή δεύτερη) φορά Αριστερά”, ακυρώνουν πολλές φορές το εγχείρημα να υπάρξουν αριστερές πολιτικές σε περιβάλλον μνημονίου.

Το πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό, αποδεικνύεται με δύο τρόπους: είτε οι ΑΝΕΛ αναπαράγουν ένα σύνολο θέσεων ξένο για το όποιο σύστημα προοδευτικής διακυβέρνησης, όπως συνέβη πρόσφατα με το  Σύμφωνο Συμβίωσης, όπου επέλεξαν να προτάξουν ομοφοβικές απόψεις, είτε προβάλλουν την ανάγκη να υιοθετηθούν προτάσεις ασύμβατες με κάθε αριστερή αντίληψη, όπως ήταν οι, ακραίας μιλιταριστικής εμπνεύσεως, ιδέες  στράτευσης των γυναικών.

Το αποτέλεσμα αυτής της στάσης έχει πολύ σοβαρότερα αποτελέσματα απ ό, τι εκ πρώτης όψεως φαίνεται: στην πραγματικότητα, οι ΑΝΕΛ δεν απειλούν την κυβερνητική πλειοψηφία, αφού εμφανίζονται συντεταγμένοι σε όλα τα μνημονιακά νομοσχέδια, αλλά τον ίδιο τον χαρακτήρα της κυβέρνησης. Με δεδομένη την αντιπάθειά τους σε πολιτικές που ανατρέπουν συντηρητικά στερεότυπα, η κυβέρνηση δυσκολεύεται να προωθήσει θεσμικές παρεμβάσεις με αριστερό αποτύπωμα ή συνειδητοποιεί ότι για να τις περάσει κοινοβουλευτικά απαιτούνται άλλες συμμαχίες.

Από την άλλη, τα κόμματα του κέντρου και οι συσπειρώσεις της κεντροαριστεράς γνωρίζουν ότι η ανασυγκρότησή τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί σε συνθήκες ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών. Επιλέγουν, λοιπόν, τα βολικά έδρανα της αντιπολίτευσης και οχυρώνονται πίσω από τη σύμπραξη ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ για να υπογραμμίσουν ότι, με εταίρο τον Καμμένο, δεν υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας.

Ανακυκλώνουν έτσι μια συζήτηση, που παραπέμπει στη γνωστή υπόθεση του αν έκανε η κότα το αβγό ή το αβγό την κότα, και ενώ στην πραγματικότητα εύχονται την παραμονή των ΑΝΕΛ στην κυβέρνηση, δημοσίως καταγγέλλουν τον ΣΥΡΙΖΑ για εναγκαλισμό του εθνικολαϊκισμού. 

Υπό αυτή την έννοια, το πραγματικό δίλημμα για την κεντροαριστερά δεν τίθεται όσο αντέχει η συγκατοίκηση των σημερινών κυβερνητικών εταίρων. Θα τεθεί επιτακτικά, ωστόσο,  αν κάποια στιγμή, με πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ, τα πράγματα οδηγηθούν σε ρήξη και διαζύγιο με τους ΑΝΕΛ.

Σε αυτή την περίπτωση – και με δεδομένη την κατηγορηματική δήλωση του πρωθυπουργού ότι με τη ΝΔ δεν συνεργάζεται – ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι θα χάσουν αυτόν τον “τέλειο εχθρό” που τους προσφέρει με τη συμμετοχή του στο κυβερνητικό σχήμα ο Καμμένος, και θα αναγκασθούν να απαντήσουν στο δίλημμα “κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ ή προσφυγή στις κάλπες”.

Υπάρχει, βέβαια, και η παράμετρος της Ένωσης Κεντρώων, αλλά παρά την αίθηση ότι το κόμμα του Βασίλη Λεβέντη θα μπορούσε να παράσχει υπό προϋποθέσεις στήριξη ή έστω ψήφο ανοχής, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι η συμμετοχή του στην κυβέρνηση – την οποία άλλωστε το ίδιο απορρίπτει – πιθανά θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα επέλυε.

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος.