Πολιτική εξουσία και γνώση

Ακούμε, εδώ  και χρόνια, για την τέχνη της άσκησης της πολιτικής στη χώρα μας. Γνωρίσαμε “επαγγελματίες” πολιτικούς, τους χαρίσαμε θριάμβους και πανηγυρίσαμε τις νίκες τους. Συνδέσαμε τη βελτίωσή του βιοτικού μας επιπέδου με τις επιλογές τους. Αντιθέσεις μεταξύ των κομμάτων εξουσίας υπήρχαν, ασφαλώς, αλλά ως επί το πλείστον όχι επί της αρχής, αλλά επί του τρόπου εκτέλεσης της ίδιας πολιτικής. Στην πορεία αυτή πολλά συνέβησαν. Πλήθος προβλημάτων που ανέκυπταν ελάμβαναν “πολιτική λύση” από πολιτικούς που θύμιζαν μαέστρο συμφωνικής ορχήστρας ο οποίος ποτέ δεν εθεάθη να παίζει κανένα μουσικό όργανο, όλοι όμως του αναγνώριζαν την τέχνη της μπαγκέτας και τον χειροκροτούσαν.

Είναι γνωστό πού φτάσαμε και σήμερα περισσεύουν δύο πράγματα: οι αναλύσεις και  οι ενοχές. Αναλύσεις από ειδήμονες και μη, οι οποίοι, την εποχή που συνέβαιναν όλα αυτά ήταν στην καλύτερη περίπτωση ανύπαρκτοι, και ενοχές από το σύνολο σχεδόν την μουδιασμένης ελληνικής κοινωνίας.

Το αν οι ενοχές είναι κατευθυνόμενες από τα media είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας, και δεν αλλάζει το μόνο αντικειμενικό αποτέλεσμα: αυτό που ονομάστηκε “πολιτική” δεν ήταν παρά η ιδιοτελώς υποκινούμενη αυθαιρεσία μιας ομάδας ανθρώπων. Ποτέ η εξουσία δε βασίστηκε στη γνώση. Αντίθετα, εξοστράκιζε ως “τεχνοκρατικές” φωνές όπως αυτή του υπογράφοντα, δημιουργώντας το σύνολο των αναγκαίων “συνοδευτικών” θεσμών και ιδεολογημάτων διάχυσης της διαφθοράς, αφήνοντας χώρο μέσα στο κάθε πολιτικό “μαντρί” μόνο για όσους ήταν ελεγχόμενοι ή συνένοχοι.

Όσοι πιστέψαμε στο ΠΑΣΟΚ διαπιστώσαμε ότι μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου το ΠΑΣΟΚ μεταλλάχθηκε. Το “Σοσιαλισμός” έμεινε στον τίτλο, αλλά η πρακτική του ήταν μακράν από “Σοσιαλιστική”. Δεν είναι κανείς “Σοσιαλιστής” όταν κάνει πρόσκαιρες χάρες στο λαό, δανειζόμενος με το αζημίωτο για τον ίδιο. Όταν οι λίγοι συνετοί που κάποτε βρίσκονταν στο ΠΑΣΟΚ έθεταν θέμα τεκμηρίωσης των “πολιτικών” αποφάσεων που μας οδήγησαν εδώ κανείς δεν άκουγε και, είτε τους ενσωμάτωνε, είτε τους περιθωριοποιούσε όπως έκανε π.χ. με τον Γιάννη Δημαρά και τον υποφαινόμενο,. Σήμερα μας κατηγορεί για “δεξιά” αποστασία διεκδικώντας μαζί με τον έτερο εταίρο, τη ΝΔ, να σώσει τη χώρα από τα δεινά στα οποία την έφερε.

Με τα λόγια  τους, όμως, δεν πληρώνονται οι λογαριασμοί. Και οι δύο τους δικαιούνται να ομιλούν περί “ιδεολογίας” όσο δικαιούται να μιλάει για αγάπη ένας κατά συρροή δολοφόνος. Κάποιοι θα πουν ότι αυτά τα γράφω από θλίψη που δεν εντάχθηκα στο συγκεκριμένο σύστημα εξουσίας. Σήμερα καταλαβαίνω ότι δεν εντάχθηκα ακριβώς γιατί η λογική μας ήταν εντελώς διαφορετική: εγώ πάντα πίστευα στην αυθεντία της λογικής και όχι στη λογική της ‘Αυθεντίας’ καθώς και στη γνώση και την υπηρετούσα. Το σύστημα πάντα πίστευε στην αυθαιρεσία που μόνο του βάφτισε πολιτική. Οι δρόμοι μας δεν ταίριαζαν.

Θλίβομαι να βλέπω τόσους συμπολίτες μας να παραμένουν όμηροι της κενολογίας και της ολέθριας αναποτελεσματικότητας που έχει αποδειχθεί ότι μας έχει φέρει μπροστά στην καταστροφή. Τα δύο κόμματα εξουσίας μας εξαπάτησαν συνειδητά και σε συμφωνία.  Κανένα μαντρί δεν αλλάζει από τα μέσα, γιατί πουθενά στα δύο συνορεύοντα μαντριά της μεταπολίτευσης δεν υπάρχει το σταθερό σημείο που ζητάει ο Αρχιμήδης για να κουνήσει τον κόσμο. Η δε προσπάθειά τους να συνεχίσουν να υπάρχουν στον πολιτικό χάρτη, η οποία επιστρατεύει ορολογία από την εποχή του εμφύλιου, είναι τουλάχιστον αξιοθρήνητη.

Αρνούμενος την παραίτηση και μη σταματώντας  να ελπίζω σε μια εξουσία που βασίζεται στη γνώση, στέλνω σε όλους την προτροπή: ξεπεράστε τους φόβους σας, σπάστε το φράκτη και βγείτε από το μαντρί. Η Χώρα μας χρειάζεται.

*Ο Νίκος Μαρκάτος είναι Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, πρώην Πρόεδρος Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ,  πρώην Πρύτανης ΕΜΠ (1991-97), Senior Visitor στο Department of Applied Mathematics & Theoretical Physics του Πανεπιστημίου Cambridge και Fellow του Selwyn College του Πανεπιστημίου Cambridge (2002 – 2003), Visiting Professor University of Surrey (2001-2010).