Ποτάμι, όπως… ΔΗΜΑΡ;

Για την εκλογική εξαέρωση του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς υπήρξαν πολλές προσεγγίσεις. Άλλες συγκλίνουνσες κι άλλες αποκλίνουσες. Προσωπικά, αυτή που θεωρώ πως είναι κοντύτερα στην πραγματικότητα, είναι η άποψη που αποδίδει τη διάλυση της ΔΗΜΑΡ, σε μεγάλο βαθμό, στον δισυπόστατο χαρακτήρα της.

Θα το εξηγήσω λίγο σχηματικά: από την ίδρυσή της κιόλας, η ΔΗΜΑΡ βρέθηκε με δύο… καρδιές. Μία που χτυπούσε αριστερά και μία που χτυπούσε δεξιά. Η πρώτη, η αριστερή, άρχισε να υπολειτουργεί, όταν το κόμμα αποφάσισε να συμμετάσχει στην τρικομματική κυβέρνηση, μαζί με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Η δεύτερη, η δεξιά, σταμάτησε να χτυπά, όταν αποχώρησε από την τρικομματική, με αφορμή το λουκέτο στην ΕΡΤ.  Από το σημείο εκείνο και μετά, η ΔΗΜΑΡ άρχισε να εκφωνεί μία αριστερή ρητορική, να μιλάει μία αριστερή γλώσσα, αλλά δεν υπήρχε πια διαθέσιμο ακροατήριο για να την ακούσει… Ήταν η εποχή που όλοι πήγαιναν ΣΥΡΙΖΑ.

Τα υπόλοιπα μέχρι τον εκλογικό καταποντισμό είναι γνωστά, αν και συνήθως ανακυκλώνονται με απολύτως υποκειμενικό τρόπο – όχι για να φωτίσουν την εξέλιξη του φαινομένου της ΔΗΜΑΡ, αλλά για να δικαιολογήσουν τις μετέπειτα διαδρομές ενός εκάστου. Αλλά… εν πάση περιπτώσει. Δεν είναι άλλωστε της παρούσης… Στην ώρα τους…

Πάμε τώρα στο Ποτάμι… Το κόμμα του Σταύρου Θοδωράκη δημιουργήθηκε στο κενό που άφηνε τόσο η πολιτικο-ιδεολογική αφομοίωση του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ όσο και η αδυναμία της ΔΗΜΑΡ να διεκδικήσει το χώρο. Η πρωτοτυπία ήταν, μάλιστα,  ότι το ετερόκλητο που χαρακτήρισε από την αρχή  το εγχείρημα, αντιμετωπίσθηκε όχι ως προβληματική πλευρά, αλλλα ως σοβαρό πλεονέκτημα: το Ποτάμι εμφανίσθηκε σαν τη γέφυρα που συνέδεε τον συντηρητικό με τον προοδευτικό χώρο, ως το σημείο συνάντησης των απανταχού μεταρρυθμιστών, κεντροδεξιών και κεντροαριστερών, με μια κουβέντα, ως το απόλυτο πολιτικό εργαλείο μιας αναγκαίας υπέρβασης για το πολιτικό σύστημα.

Αυτά, βεβαίως, στη φάση της κομματικής ανάπτυξης, των προβολέων, των χειροκροτημάτων… Διότι στη φάση της υποχώρησης, που ξεκίνησε από τις  εκλογές του Σεπτεμβρίου και συνεχίζεται σήμερα με την εκδήλωση ισχυρών φυγόκεντρων τάσεων, η ανομοιογένεια αποδεικνύεται όχι ισχυρό ατού, αλλά “βαρίδι” που απειλεί να τραβήξει στο βυθό το όλο  εγχείρημα.

Η πίεση που ασκεί στο χώρο η επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, “απελευθερώνει” τη δεξιόστροφη τάση του κόμματος, μέλη της οποίας φλερτάρουν πλέον ανοιχτά με το ενδεχόμενο ρυμούλκησης του Ποταμιού από τη ΝΔ. Αντίθετα, η μερίδα του κόμματος που θέλγεται από τη σοσιαλδημοκρατία, αντιμετωπίζει με ενδιαφέρον την πρόταση Γεννηματά για επανίδρυση της κεντροαριστεράς με διαδικασίες βάσης, ορισμένοι, μάλιστα, δεν κρύβουν ότι θα έβλεπαν το Ποτάμι ως συνιδρυτή μιας νέας συμπαράταξης του μεσαίου χώρου.

Ενδεικτική της απόστασης που χωρίζει πλέον τις δύο τάσεις, είναι και η διαφορετική οπτική με την οποία αντιμετωπίζεται η προοπτική μελλοντικών κυβερνητικών συνεργασιών. Οι “κεντροδεξιοί” του κόμματος, εάν και εφόσον το Ποτάμι παραμείνει αυτοτελές οργανωτικά, αντιλαμβάνονται ως μονόδρομο τη συνεργασία με τη ΝΔ, στο πλαίσιο της σύγκλισης των φιλοευρωπαικών δυνάμεων. Οι “κεντροαριστεροί”, από την άλλη πλευρά, θεωρούν ότι το ριζοσπαστικό κέντρο, αφού συγκροτηθεί ως ενιαία μεταρρυθμιστική παράταξη, θα μπορούσε να δει στο μέλλον και την πιθανότητα κυβερνητικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Πού οδηγούν όλα αυτά; Για την ώρα, σε ένα συνέδριο, που, αν μη τι άλλο, καλείται να επιλύσει αυτή τη θεμελιώδη (για την προοπτική του κόμματος) αντίφαση. Αν τα καταφέρει, η απειλή της “δημαροποίησης” θα είναι παρελθόν. Αν όχι, το Ποτάμι θα κινδυνεύσει να έχει την τύχη των παλατιών που χτίσθηκαν στην πολιτική άμμο.

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος.