“Στο χωριό μου το συγγνώμη το λένε μισοχέσι” – ναξιώτικη παροιμία

Υπάρχουν ορισμένες παροιμίες και θυμόσοφες ρήσεις που, όσο και να πεις, κάνουν λίγο παρωχημένες· δεν συμβαδίζουν με την σημερινή πραγματικότητα, δηλαδή. Δεν λες εύκολα πια «τον αράπη κι αν τον πλένεις, το σαπούνι σου χαλάς», ας πούμε.

Υπάρχουν, όμως, και κάτι εκφράσεις ή παροιμίες, που όχι μόνο αντέχουν στον χρόνο, αλλά ενίοτε περιγράφουν και αντανακλούν ταμάμ το «εδώ και τώρα». Λες και τις γέννησε η τρέχουσα κατάσταση, ρε παιδί μου. Να, το πασίγνωστο «από τότε που βγήκε η συγνώμη, χάθηκε το φιλότιμο», λόγου χάρη. Πόσο βγαλμένη απ’ την ζωή θα φάνταζε τις τελευταίες μέρες τούτη η λαϊκή φράση –για ορισμένους, τουλάχιστον, πολίτες της Παλαιοκώσταινας. Άλλους, βέβαια, μπορεί και να μην τους εξέφραζε καθόλου η κυνική ρήση, τόσο που είχαν συνεγερθεί από την εκπεφρασμένη πρωθυπουργική μεταμέλεια για το επιτελικό χάος που προξένησε η Ελπίδα.

Μιλώντας, λοιπόν, περί πρωθυπουργικής μεταμέλειας και συγνώμης, θα υπέθετε κανείς ότι οι ειδήμονες ιματζιστές του κ. Μητσοτάκη εκλαμβάνουν ως δυνητικό ατού του πελάτη τους αυτήν του την έφεση προς τις δημόσιες ειλικρινείς συγνώμες. Δεν εξηγείται αλλιώς αυτό το απερίγραπτο déjà vu που μας προέκυψε πάνω στα χιόνια της Ελπίδας. «Θέλω να ξεκινήσω ζητώντας μια προσωπική και ειλικρινή συγγνώμη από τους συμπολίτες μας, οι οποίοι ταλαιπωρήθηκαν επί πολλές ώρες, μένοντας εγκλωβισμένοι στην Αττική Οδό,» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην εκκίνηση του έκτακτου υπουργικού συμβουλίου στις 26 Ιανουαρίου.

Λίγους μήνες νωρίτερα, στις 9 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός είχε και πάλι προ(σ)φέρει την συγνώμη του. Για τις καταστροφικές πυρκαγιές τότε. «Η έκταση της καταστροφής, ειδικά στην Εύβοια και στην Αττική, μαυρίζει την καρδιά όλων μας. Και πρώτος εγώ ζητώ συγνώμη για τις όποιες αδυναμίες υπήρξαν,» είχε βεβαιώσει.

Είναι αναντίρρητα δείγμα πολιτισμού και αστικής ευγένειας το να ζητάς συγνώμη. Όταν άθελά σου πατήσεις τον άλλον, ξερωγώ. Ή, τέλος πάντων, όταν ξανασκέφτεσαι κάτι που έπραξες (ή δεν έπραξες) και το μετάνιωσες και θέλεις να την εκφράσεις αυτήν σου την μεταμέλεια στον άλλον. Παίζει, όμως, ρόλο και το πλαίσιο.

Στην πολιτική, ας πούμε, η συγνώμη μοιάζει να μην έχει και σπουδαίο εκτόπισμα. Μικρό αντίκρισμα, δηλαδή. Κοντά ποδάρια. Η πολιτική παραείναι πραγματίστρια και κυνική, για να φτουρήσουν επί μακρόν οι συγνώμες…

Μολαταύτα, η λέξη –και το κόνσεπτ που αυτή υπηρετεί– κυριάρχησε στην τριήμερη κοινοβουλευτική διαδικασία για την πρόταση μομφής που κατέθεσε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Το κατά πόσο η τελευταία-τελευταία συγνώμη του πρωθυπουργού ήταν υποκριτική, το κατά πόσο μια συγνώμη βαραίνει περισσότερο από την ανάληψη πολιτικής ευθύνης (πάντα μετά από καταστρεπτική θεομηνία), ή το γιατί η Αξιωματική Αντιπολίτευση δεν αξιώθηκε να ζητήσει μια συγνώμη από τα άρτι απαλλαχθέντα πολιτικά πρόσωπα που κατηγορήθηκαν στην υπόθεση Novartis –όλα ετέθησαν από το βήμα της Βουλής.

Η μόνη συγνώμη που μες στο τριήμερο δεν μπόρεσε να βρει γόνιμη έκφραση στον ευρύτερο χώρο του κοινοβουλίου ήταν εκείνη που δεν σφράγισε την οριακά φραστική διένεξη μεταξύ Άδωνι Γεωργιάδη και Παύλου Πολάκη.

Πάντως, η πρωθυπουργική συγνώμη πολλούς δεν κάλυψε. Προσωπικά, ίσως επηρεάζομαι από το γεγονός ότι προέρχεται από μια διακυβέρνηση που έχει αναγάγει την επικοινωνιακή διαχείριση των πάντων σε υψηλή τέχνη. Και μια συγνώμη, σε επίπεδο επικοινωνίας, σίγουρα μετράει. Όπως και σε επίπεδο Χριστιανισμού, ας πούμε. Ή ψυχανάλυσης. Για την πολιτική, τα είπαμε παραπάνω… Κούφα λόγια.

Συγνώμες πάσης χρήσης

Το αξιοπερίεργο, όμως, είναι πως η συγνώμη, ως επίσημη πολιτική αντίδραση, έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται, ρε συ. Σαν άλλη Όμικρον… Δεν είναι μόνο το απροβλημάτιστο (και άνευ περιττών εξηγήσεων) mea culpa του προέδρου του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Γιάννη Αντωνίου, αναφορικά με το πώς διάολο τρύπωσαν εκείνα τα μεσαιωνικο-φεύγα βίντεο της Εταιρείας Προγεννητικού Ελέγχου στο πρόγραμμα των γυμνασίων της χώρας.

Είναι κι o Μπόρις Τζόνσον. Η χθεσινή αντίδρασή του Βρετανού πρωθυπουργού στο 12σέλιδο πόρισμα-κόλαφο για το συνεχιζόμενο «partygate», που έχει κάνει άνω-κάτω τους Τόρις, ήταν μια σκέτη «συγνώμη». Επί λέξει, «Κατ’ αρχάς, θέλω να πω συγνώμη,» είπε ο κ. Τζόνσον απευθυνόμενος στην Βουλή των Κοινοτήτων. Κι αυτουνού περί ρεπετισιόν επρόκειτο, αφού είχε απολογηθεί ξανά στις αρχές Ιανουαρίου (για το ίδιο ακριβώς ζήτημα, μείον μερικά πάρτι).

Κι είναι κι Τζάστιν Τριντό, βέβαια. Που έχει κάνει την πρωθυπουργική συγνώμη κάτι σαν ετήσιο φυσικό φαινόμενο στον Καναδά. Όπως έγραψε η συντηρητική National Post, «Κανείς δεν ανταγωνίζεται τον Πρωθυπουργό Τζάστιν Τριντό, ο οποίος έχει απολογηθεί, ή ξανααπολογηθεί για το ένα ή το άλλο κάθε χρονιά από την στιγμή που οι Φιλελεύθεροί του ήρθαν στην εξουσία το 2015».

Καρέ της συγνώμης, μάνι-μάνι και χωρίς να ψάξει κανείς πολύ. Την λες και πολιτικό τρεντ πια την συγνώμη. Τελικά, ο μόνος που παροιμιωδώς, αντισυστημικά και δεδηλωμένα δεν ζήτησε συγνώμη ποτέ του και για τίποτα ήταν ο Τραμπ. Τις ευκαιρίες τις είχε, πάντως. Αλλά αυτός, ούτως ή άλλως, χώλαινε και στο φιλότιμο. Που, ως γνωστόν, είναι γνήσια ελληνική πατέντα…

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις