Τα ρεπορτάζ σε παραλίες και η κρυφή μας κλειδαρότρυπα

“Πώς να αποκτήσεις σώμα για παραλία; Έχε ένα σώμα. Πήγαινε στη παραλία”, λέει το γνωστό και εύστοχο σλόγκαν.

“Να πάτε στις παραλίες και να μη σας νοιάζουν ούτε τα κιλά σας, ούτε το ύψος σας ούτε αν είστε “χοντρές”, “ψηλές”, “αδύνατες”, “κοντές”, αν έχετε πεσμένο στήθος (κι αυτά ισχύουν και για τους άνδρες), αν έχετε κοιλίτσα, αν εχετε κοιλάρα, αν η λεκάνη σας έχει ραγάδες γιατί έχετε γεννήσει”, όπως τόνιζε πρόσφατα και η Έλενα Ακρίτα.

Και όταν έρθει το τηλεοπτικό συνεργείο για να κάνει “ρεπορτάζ” για τους καύσωνες και τη κίνηση των λουόμενων κατά το Θέρος, θα επιλέξει το σώμα εκείνο που ικανοποιεί τη μικροαστική “μας” κλειδαρότρυπα.

Γιατί ελάχιστη συζήτηση έχει γίνει για τα περιβόητα “ρεπορτάζ” της πλαζ. Παράδοξο θα έλεγε κανείς, εν μέσω social media ακτιβισμού ενάντια σε κάθε body shaming και αντικειμενοποίηση του σώματος, κατά κύριο και συντριπτικό λόγο, φυσικά, των γυναικών.

Είναι προφανές πως δεν είναι και ούτε θα έπρεπε να είναι παράνομο να τραβάει κανείς πλάνα σε δημόσιο χώρο, όπως μια πλαζ. Ωστόσο, οι επαγγελματίες του “αθλήματος” θα έπρεπε να προστατεύουν τους ανθρώπους που προβάλλονται, τηρώντας την κατακαημένη δεοντολογία, μιας και η έκθεση “επίμαχων σημείων” εξυπηρετεί μόνο την εύκολη τηλεθέαση και την παλαιολιθική “λιγουρίαση” του τηλεκαταναλωτή, και τίποτα παραπάνω.

Στην εποχή του αδηφάγου διαδικτύου επίσης, τα πλάνα αυτά είναι πολύ εύκολο να απομονωθούν και να αναπαραχθούν επί μακρόν εν αγνοία του άμεσα ενδιαφερόμενου.

Δηλαδή του ανθρώπου που καταγράφεται στο οπτικό υλικό και άθελά του, γίνεται κεντρικό θέμα. Χωρίς επιλογή του, χωρίς συναίνεση.

Την ώρα λοιπόν που στο διαδίκτυο συζητάμε για τη συμπερίληψη, τη διαφορετικότητα, τον σεβασμό και την αποδοχή, είναι κάπως παραπάνω από παράλογο να συνεχίζουν να υφίστανται αυτά τα αναχρονιστικά τηλεοπτικά stories, τα οποία στην τελική, απαξιώνουν και την ίδια τη Τηλεόραση ως Μέσο. Ή αν θέλετε, την απαξιώνουν ακόμη περισσότερο και σε κάθε περίπτωση, εκμεταλλεύονται τη χαλαρότητα του προβαλλόμενου “πρωταγωνιστή”.

Ειδικά τους θερινούς μήνες, τα τηλεοπτικά Δελτία αναπτύσσονται γύρω από τρομολαγνία, αστυνομικές ειδήσεις και ενίοτε επιδημιολογικές, και με ρεπορτάζ που θα τσιγκλήσουν το “κοινό αίσθημα” με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Φυσικά, όταν έρχεται η ώρα της Κρίσης, της φωτιάς δηλαδή, το κάθε Μέσο κινείται βάσει της ατζέντας που εξυπηρετεί, και το παράδειγμα των τελευταίων ετών που έχουμε, δεν κρίνεται και ως το αρτιότερο.

Δύο μέτρα και σταθμά

Σε ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα, σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή του Σαββατοκύριακου σε μεγάλο κανάλι, που φαινομενικά μετέδιδε πληροφορίες για τους εργαζόμενους που δεν εντοπίζονται με τίποτα στον τουρισμό, είδαμε πλάνα (με σχετική εστίαση) με κοπέλες που επέλεγαν να είναι topless στη παραλία. Η κάμερα στάθηκε μάλιστα στα σημεία με τις “καυτές παρουσίες”, για να δημιουργηθεί ο σχετικός “ντόρος”. Και έτσι έγινε. Το όλο γεγονός, αναπαρήχθη και σε “μεγάλα” site του τόπου. “Χαμός με το ακατάλληλο πλάνο που έδειξαν κατά λάθος στην εκπομπή”, ο τίτλος. “Κατά λάθος” και επί τούτου, για μερικά κλικς παραπάνω.

Πρακτικά, η δεοντολογία, η ενσυναίσθηση και ο σεβασμός πήγαν περίπατο, βούτηξαν στον πάτο της αξιοπιστίας και της ποιότητας που (δεν) έχουν τα ελληνικά ΜΜΕ, έξυσαν την ουρά της λίστας στην οποία φιγουράρουμε ως χώρα (έκθεση των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα για το 2022) και το νόημα χάθηκε μαζί με το τι θα έπρεπε να επιτελεί η κανονική Δημοσιογραφία.

Διότι η ίδια εκπομπή, φρόντισε δια του παρουσιαστή της να χαρακτηρίσει “τεμπέληδες” τους εργαζόμενους στον τουρισμό που επιλέγουν να απέχουν από τις συνθήκες γαλέρας, την ώρα που μετέδιδε πλάνα για τη φθηνό μπανιστήρι του άλλου. Εννοείται δε, πως την κύρια ευθύνη για τη τήρηση της δεοντολογίας επί του περιεχομένου, την έχει η αρχισυνταξία της κάθε εκπομπής.

Δεν έχει νόημα να κατονομάσουμε το Μέσο και τον παρουσιαστή, όσοι παρακολουθούν τα social media καταλαβαίνουν, ενώ δε χρειάζεται και τσάμπα διαφήμιση για πράγματα που θα έπρεπε να ελέγχει το ΕΣΡ. Αντίστοιχο παράδειγμα είχαμε και από άλλο μεγάλο κανάλι, που επέλεξε να εστιάσει μόνο σε “σέξι” μαγιό και καλίγραμμα σώματα, σε ρεπορτάζ για τα μπάνια του Λαού, κατά το Πάσχα, και πάει λέγοντας.

Μιλάμε βέβαια για τα ελληνικά κανάλια που χρησιμοποιούν κατά κόρον υλικό χρηστών του διαδικτύου χωρίς άδεια, που λειτουργούν με υποστελεχώσεις, που κατακρεουργούν τη δημόσια ατζέντα μοχλεύοντάς τη κατά το δοκούν, που χρηματοδοτούνται βάσει κάθε λίστας Πέτσα και υπολίστας, που διαρκώς φθήνουν σε ποιότητα προσφερόμενου υλικού και καταλήγουν στην ίδια πεπατημένη.

Σχετική συζήτηση αναπτύχθηκε και στο Reddit, με τις διατυπώσεις των χρηστών να είναι πάντως ελπιδοφόρες και εντέλει ενδεικτικές, για το τι είδους Media, θέλει τελικά, ο (νεότερος) κόσμος.

Αντί επιλόγου: Πώς ορίζεται το δικαίωμα και η εξαίρεση για την επεξεργασία δεδομένων εικόνας, βάσει των οδηγιών του Συμβουλίου της Ευρώπης και των οδηγιών από τις Αρχές Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα:

“Η δημόσια εικόνα ενός ατόμου αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, καθώς αποκαλύπτει τα μοναδικά χαρακτηριστικά του ατόμου και διακρίνει αυτό το άτομο από τα άλλα. Είναι ένα ουσιαστικό συστατικό της προσωπικής του ανάπτυξης και ο καθένας έχει το δικαίωμα να ελέγχει τη χρήση της δικής του δημόσιας εικόνας. Υπό αυτό το πρίσμα, η δημοσίευση μιας φωτογραφίας γενικά αποτελεί μια πιο ουσιαστική παρέμβαση στο δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή από ότι η απλή δημοσιοποίηση του ονόματος ενός ατόμου.

Τα άτομα έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν τη δημοσίευση της φωτογραφίας τους και να αντιταχθούν στην καταγραφή, τη διατήρηση και την αναπαραγωγή της εικόνας από κάποιο άλλο πρόσωπο.

Οι δημοσιογράφοι είτε εξασφαλίζουν την συγκατάθεση του ενδιαφερομένου κατά τη στιγμή της λήψης της φωτογραφίας, είτε εκτιμήσουν ότι οι εικόνες αυτές συμβάλλουν σε συζήτηση δημόσιου συμφέροντος. Το δεύτερο ισχύει για τα δημόσια πρόσωπα και τους ιδιώτες που προηγουμένως είχαν εισέλθει με πράξεις τους στη δημόσια σφαίρα”.

ΥΓ. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, ο υπογράφων κανένα πρόβλημα δεν έχει με τον Κώστα Γκουσκούνη. Ο αείμνηστος ήταν σουεραλιστής, κωμικός, και “προχωρημένος” σε σχέση με τα ήθη και τα έθιμα της εποχής του. Η πρακτική της κλειδαρότρυπας όμως από επαγγελματίες της ενημέρωσης, (θα έπρεπε να) ανήκει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις