Τα “ξεχασμένα” ματωμένα Ιουλιανά!

Η εξουσία, πολλές φορές, διατηρείται ισχυρή μέσω της διαγραφής ιστορικών γεγονότων, η σιωπή και η καταστολή της ιστορικής μνήμης μετατρέπονται σε ισχυρά εργαλεία ελέγχου.

Η συλλογική συνείδηση έχει τις ρίζες της στα κοινά γεγονότα, όταν όμως αυτά αποσιωπώνται ή παραμορφώνονται, στοχεύουν στην αποδυνάμωσή της. Μία αμνησιακή κοινωνία είναι πιο διαχειρίσιμη. Έτσι, η ιστορία μετατρέπεται σε ένα εργαλείο επιβολής, αντί για έναν καθρέφτη αυτογνωσίας και αντίστασης.

Αλήθεια τι έγινε τον Ιούλιο του 1943;

Κατά την γερμανική και αλλά και βουλγαρική κατοχή του 1943 συνέβησαν πολλά γεγονότα μεγάλης σπουδαιότητας με αποκορύφωμα όσα έλαβαν χώρα στις 22 Ιουλίου 1943. Όσα, όμως, συνέβησαν αναφέρονται ως «Ιουλιανά»; Όχι δεν αναφέρονται έτσι! Η αλήθεια είναι πως δεν αναφέρονται καν! Καιρός, λοιπόν, να αποκαταστήσουμε την ιστορική αλήθεια.

Για να μιλήσει κανείς για τα Ιουλιανά του 1943 θα πρέπει να αναφερθεί στο ρόλο του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Και, μάλλον, αυτός είναι και ο λόγος που έχουν μείνει εκεί, σε μία γωνιά, στην σκιά της ιστορίας.

Οι Γερμανοί θέλησαν να εξοικονομήσουν δυνάμεις για το Μέτωπο στη Σοβιετική Ένωση. Με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να αναστρέψουν την πανωλεθρία τους.

Έτσι άρχισαν να παραδίδουν στους Βούλγαρους φασίστες κατακτητές επιπλέον εδάφη της ελληνικής γης, όπως ο Έβρος, η Δυτική Θράκη και η Μακεδονία από τον Στρυμόνα έως τον Αξιό ποταμό.

Αυτή η εξέλιξη θορύβησε όλους τους Έλληνες. Η κάθοδος των Βουλγάρων έπρεπε να ματαιωθεί.

Η Ελλάδα απειλούνταν με επιπλέον διαμελισμό και εξανδραποδισμό. Ήταν γνωστή σε όλους τους Έλληνες η παροιμιώδης σκληρότητα κατά του λαού, από τους Βούλγαρους κατακτητές, οι οποίοι βίαια εκβουλγάριζαν τον ντόπιο πληθυσμό της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, μαζί με την Θάσο και την Σαμοθράκη.

Για να αποφευχθεί οι Βούλγαροι να καταλάβουν την χώρα και να ματαιωθεί η πολιτική επιστράτευσης το ΕΑΜ Αθήνας αποφασίζει την διοργάνωση συλλαλητηρίου στις 22 Ιουλίου 1943. Η Αθήνα, ο Πειραιάς και όλες οι περιοχές και τα χωριά γύρω από την Αθήνα τέθηκαν σε συναγερμό.

Κηρύχθηκε γενική απεργία μεσούσης της Κατοχής. 

Η Αθήνα είχε νεκρώσει.

Οι δυνάμεις Κατοχής ήταν επί ποδός, στρατιώτες με πολυβόλα στήθηκαν σε καίρια σημεία στην Πανεπιστημίου, την Ομήρου, την Τράπεζα Ελλάδας, θωρακισμένα οχήματα στάθμευσαν στην Κοραή, έξω από το Γερμανικό Φρουραρχείο, στα Ανάκτορα και σε άλλα σημαντικά κτίρια της Αθήνας. Στην Αθήνα νωρίς το πρωί στους δρόμους ακούγονται μόνο οι μπότες των περιπόλων.

Το βράδυ προς το ξημέρωμα της 22ας Ιουλίου η Αθήνα λαγοκοιμόταν. Από τις 8:30 το πρωί άρχισε να ξεχύνεται ο κόσμος, κατά τις 10 η ώρα δεκάδες χιλιάδες κατακλύζουν τους δρόμους.

Οι Πειραιώτες ανεβαίνουν την Πειραιώς. Από όλες τις συνοικίες πλήθος κόσμου βαδίζει προς το κέντρο, από τα Σεπόλια, το Περιστέρι, τον Κολωνό, το Μεταξουργείο, από τις ανατολικές συνοικίες. Από την Λεωφόρο Κηφισίας κατεβαίνουν οι ανάπηροι με τα καροτσάκια τους.

Οι Γερμανοί άρχισαν να πυροβολούν την πορεία από την Ομόνοια. Από την Ομήρου βγαίνουν τανκ και προχωρούν μέσα στον κόσμο, μπροστά από την Τράπεζα της Ελλάδας. Σκοπός τους να κόψουν στα δύο τη διαδήλωση.

Το ιταλικό ιππικό μπαίνει στην Πανεπιστημίου από την Ομόνοια και εμβολίζει την διαδήλωση, σε μία προσπάθεια να την διαλύσει.

Οι πρώτοι νεκροί…

Ανάμεσα στα τανκ βρίσκεται ένας ΕΠΟΝίτης κρατώντας την σημαία. Η ριπή του γερμανικού πολυβόλου τον ρίχνει νεκρό. Όπως παραμερίζει ο κόσμος από το γεγονός, ακόμη σαστισμένος, από το πλήθος ορμάει μία ξανθιά κοπέλα, αρπάζει την σημαία από τον νεκρό και την ανεμίζει μπροστά στο τανκ.

Οι στρατιώτες από το τανκ της ρίχνουν με το πολυβόλο και μετά την πατούν, οι ερπύστριες την πολτοποιούν. Η 19χρονη ξανθιά κοπέλα ήταν η Παναγιώτα Σταθοπούλου. Μπροστά σε αυτό το σκληρό σκηνικό μία άλλη κοπέλα, η Κούλα Λίλη, σκαρφαλώνει πάνω στο τανκ βγάζει το παπούτσι της και χτυπάει τον Γερμανό στρατιώτη με το τακούνι της.

Με μία σφαίρα, ο Γερμανός, την ρίχνει στον δρόμο νεκρή. Λίγο πιο κάτω, Αμερικής και Πανεπιστημίου, η 23χρονη Όλγα Μπακόλα* ανεβαίνει σε ένα τανκ και με το παπούτσι της στο χέρι παλεύει με τον Γερμανό. Δέχεται σφαίρες στην κοιλιά της, πέθανε στο νοσοκομείο μετά από πέντε ημέρες.

Οι νεκροί ήταν πολλοί, έπεσαν από τις σφαίρες των Γερμανών, των Ιταλών και των συνεργατών τους που ήθελαν να φιμώσουν και να καθυποτάξουν τους Αθηναίους.

Παρά τους νεκρούς και το αίμα στους δρόμους, η διαδήλωση συνεχίζει. Κατά το βραδάκι στους δρόμους που είχαν ακόμη πάνω τους το αίμα των νεκρών άρχισαν να ακουμπούν λουλούδια στην μνήμη τους.

Υπολογίζεται πως οι νεκροί ήταν περίπου 50, οι τραυματίες γύρω στους 300 και περισσότεροι από 500 ήταν οι συλληφθέντες.

Αυτά ήταν τα “ξεχασμένα” ματωμένα Ιουλιανά!

Το πλήθος που συμμετείχε στη διαδήλωση υπολογίζεται έως και 300 χιλιάδες όπως ανέφερε την επόμενη ημέρα ο Ριζοσπάστης στο παράνομο φύλλο του.

Πρόκειται για γεγονός μεγάλης ιστορικής σημασίας.

Το καυτό 1943

Το 1943 κατέγραψε πολλές διαδηλώσεις του αθηναϊκού λαού, που αψηφούσε την γερμανική κάνη.

Πριν τα Ιουλιανά είχαν πραγματοποιηθεί και άλλες σπουδαίες διαδηλώσεις παρά την γερμανική κατοχή.

• 24 Φεβρουαρίου, κηρύχθηκε η μεγάλη απεργία κατά της χιτλερικής πολιτικής επιστράτευσης, συμμετείχαν 60-70 χιλιάδες κόσμου
• 28 Φεβρουαρίου, στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, δόθηκε η ευκαιρία ενός δεύτερου ογκώδους συλλαλητηρίου κατά της επιστράτευσης
• 5 Μαρτίου, μεγάλη διαδήλωση κατά της πολιτικής επιστράτευσης. Οι κατακτητές αναγκάζονται να αποσύρουν τη διαταγή στις 10 Μαρτίου.

Σε όλες τις διαδηλώσεις χτυπούσαν με πολυβόλα άντρες της Γκεστάπο και των Ες Ες, Έλληνες συνεργάτες τους, βασανιστές της Γενικής και Ειδικής Ασφάλειας και αστυνομικοί

• 25 Μαρτίου, μεγάλη διαδήλωση για την επέτειο του 1821 με συγκρούσεις, νεκρούς και τραυματίες

Το θέμα της πολιτικής επιστράτευσης το επανέφερε το ΕΑΜ σε κάθε διαδήλωση, γιατί μπορεί οι Γερμανοί, επίσημα, να απέσυραν την διαταγή αλλά σε κάθε μπλόκο που έκαναν έπιαναν κόσμο και τους έστελναν στα γερμανικά στρατόπεδα και σε καταναγκαστικά έργα, με μικρή ελπίδα να επιζήσουν.

*Οι γονείς της Όλγας Μπακόλα, ενάμιση χρόνο αργότερα, σκοτώθηκαν τη δεύτερη ημέρα των Δεκεμβριανών κατά την κηδεία των θυμάτων της πρώτης ημέρας.

Βιβλιογραφία:

• Βασίλη Γ. Μπαρτζιώτα, Η εθνική αντίσταση στην αδούλωτη Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1984
• Σπύρου Κωτσάκη, Εισφορά στο χρονικό της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα, Σύγχρονη Εποχη, 1986