Θεσσαλονίκη: Η βία της ομοφοβίας και η ευθύνη της εκκλησίας

Η τραμπούκικη επίθεση εναντίον των δύο τρανς ατόμων στην πλατεία Αριστοτέλους το περασμένο Σάββατο προκάλεσε το γενικό αποτροπιασμό. Για την ακρίβεια, προκάλεσε ένα κύμα δημόσιας καταδίκης γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι λίγοι όσοι σε ιδιωτικές συνομιλίες χλευάζουν τους ομοφυλόφιλους και επιχαίρουν για τις ομοφοβικές επιθέσεις. Η μαζική συγκέντρωση ενάντια στην ομοφοβική βία που πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Αριστοτέλους το επόμενο βράδυ, έδειξε ότι η κοινωνία της Θεσσαλονίκης έχει ισχυρές αντιστάσεις στο μίσος, το φασιστικό τραμπουκισμό και το σκοταδισμό. Έδειξε επίσης πόσο γραφικά είναι τα διάφορα περί «φασιστούπολης» που ακούγονται σε ανάλογες περιπτώσεις -λες και ο φασισμός είναι χωροταξικό ζήτημα.

Η συζήτηση

Η δημόσια συζήτηση για τον τραμπουκισμό της Θεσσαλονίκης εξετράπη πολλές φορές σε γενικόλογες αναλύσεις περί κοινωνικών αιτίων και προβληματικής διαπαιδαγώγησης από τις οικογένειες. Αυτές οι γενικόλογες αναλύσεις δεν είναι κατ’ ανάγκη εσφαλμένες. Όντως το έγκλημα έχει κοινωνικές αιτίες -κάτι που συνήθως λησμονείται όταν η αυστηροποίηση των ποινών παρουσιάζεται ως πανάκεια για την πάταξη της εγκληματικότητας. Επίσης, είναι ορθό ότι τα παιδιά που υφίστανται βία στο οικογενειακό περιβάλλον τους ή έχουν γονείς που υιοθετούν ομοφοβικές και ρατσιστικές στάσεις, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ακολουθήσουν αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Οι συγκεκριμένες ευθύνες

Ωστόσο, η επίκληση στη δημόσιο διάλογο γενικών παραγόντων ως αιτίων των κοινωνικών παθογενειών, μπορεί να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά. Η συζήτηση για τις γενικές αιτίες μπορεί να οδηγήσει σε απόκρυψη των συγκεκριμένων ευθυνών. Στην περίπτωση του τραμπουκισμού της πλατείας Αριστοτέλους ακούσαμε πολλά για την κοινωνία και την οικογένεια, αλλά λίγα ελέχθησαν για το ότι:

• Η αστυνομία ήταν για μια ακόμα φορά απούσα σε κρούσμα φασιστικής βίας, την ώρα μάλιστα που η αστυνομική βία ήταν συνεχής σε βάρος του φοιτητικού κινήματος.
• Είναι πολύ πιθανό ο τραμπουκισμός να ξεκίνησε από οργανωμένο ακροδεξιό πυρήνα ο οποίος στη συνέχεια παρέσυρε τους υπόλοιπους νέους. Το σενάριο αυτό δεν αθωώνει κανέναν από τους συμμετέχοντες στην αθλιότητα, αλλά αναδεικνύει εκ νέου την οργανωμένη φασιστική απειλή. Είναι ενδεικτική άλλωστε η (αποτυχημένη) προσπάθεια ακροδεξιών να απειλήσουν την αντιφασιστική συγκέντρωση της Κυριακής.
• Το διάστημα που προηγήθηκε του τραμπουκισμού, δεν υπήρξε γραφικός ομοφοβικός που να μη βρήκε φιλόξενο βήμα στις τηλεοράσεις για να μάς εξηγήσει πόσο «μη φυσιολογικός» είναι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών. Ο λόγος βέβαια δεν είναι το ίδιο με την πράξη. Επομένως, ο ομοφοβικός λόγος δεν μπορεί να ταυτίζεται με την ομοφοβική βία. Ωστόσο, όταν λες ότι δεν είναι «φυσιολογικό» να παντρεύονται άτομα του ίδιου φύλου, επί της ουσίας υπονοείς ότι δεν είναι «φυσιολογικοί» οι ομοφυλόφιλοι. Ο χαρακτηρισμός του «μη φυσιολογικού» συνιστά το πρώτο βήμα στην απανθρωποποίηση και τη στοχοποίηση μιας κοινωνικής ομάδας. Κατά συνέπεια, ο ρατσιστικός και ομοφοβικός λόγος δημιουργεί το κατάλληλο έδαφος στο οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί η βία.

Η ευθύνης της εκκλησίας

Για τη διασπορά του ομοφοβικού λόγου η εκκλησία φέρει τη δικιά της βαρύτατη ευθύνη. Η ίδια εκκλησία που έμεινε ένοχα σιωπηλή κατά τη διάρκεια των μεγάλων μνημονιακών δεινών του ελληνικού λαού, άστραψε και βρόντηξε εναντίον του γάμου των ομόφυλων, ρίχνοντας το ανάθεμα στην ομοφυλοφιλία. Η εκκλησία επί της ουσίας απέρριψε ηθικά μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, μην αναγνωρίζοντάς της καν το αναφαίρετο δικαίωμα στην αγάπη, έτσι όπως την επιλέγει καθένας και καθεμιά. Ένας οργανισμός που επαγγέλλεται την ενότητα και την ειρήνη, συνέβαλε στην όξυνση της έντασης και την ενίσχυση των διακρίσεων, με έναν λόγο ο ο οποίος στον πυρήνα του ήταν σκοταδιστικός.

Ανάλογο σκοταδιστικό χαρακτήρα είχε και η επιστολή του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου προς τη γενική διευθύντρια του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ελίζ Ζαλαντό με την οποία της ζήτησε να ασκήσει λογοκρισία στην ταινία Αδέσποτα Κορμιά της Ελίνας Ψύκου. Και σε αυτήν την περίπτωση, η κίνηση της εκκλησίας λειτούργησε νομιμοποιητικά για τους ακροδεξιούς που κάλεσαν συγκέντρωση εναντίον της ταινίας. Φαίνεται ότι η εκκλησία έχει κάνει την επιλογή της συμπόρευσης με την (άκρα) Δεξιά του Κυρίου, τοποθετούμενη στη λάθος πλευρά της Ιστορίας.

Αντιθέτως, στη σωστή πλευρά της Ιστορίας στέκονται όσες-οι στέκονται στο πλευρό των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, όσες και όσοι υπερασπίζονται στο δρόμο την ελευθερία της έκφρασης και  το δικαίωμα όλων στην αξιοπρέπεια, όσες και όσοι αρνούνται έμπρακτα τον σκοταδισμό.