Την επόμενη φορά που θα μπεις σε μετρό ή λεωφορείο, κοίτα τα πόδια των ανθρώπων

Πριν από λίγες ημέρες μπήκα στο βαγόνι του μετρό, κάθισα σε μια θέση και απέναντί μου είδα να κάθεται ένας άνδρας και μια γυναίκα. Και οι δύο κοντά στα 40. Εκείνος, με ορθάνοιχτα τα πόδια, εκείνη με τα πόδια κλειστά, στριμωγμένη στη γωνιά του παραθύρου, αφού ο άνδρας είχε “εισβάλει” ασφυκτικά στον “χώρο” της.

Τότε, αρχίζω να κοιτώ γύρω μου και τους υπόλοιπους καθήμενους επιβάτες, διαπιστώνοντας με λύπη ότι το παραπάνω περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο και πως πρόκειται για ένα κλασικό και καθημερινό μάλλον φαινόμενο στα ΜΜΜ, το οποίο ονομάζεται μάλιστα “manspreading”.

Τι είναι το manspreading λοιπόν;

Το “manspreading” αναφέρεται στην πρακτική των ανδρών να κάθονται στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς με τα πόδια ανοιχτά, καλύπτοντας έτσι περισσότερες από μία θέσεις.

Ο δημόσιος διάλογος για το θέμα άνοιξε, όταν το μακρινό 2013 ξεκίνησε μια εκστρατεία κατά του φαινομένου, στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Tumblr, με επιβάτες και επιβάτιδες να αναρτούν φωτογραφίες ανδρών που κάθονται στις θέσεις των ΜΜΜ με ανοιχτά πόδια. Ο όρος “manspreading” εμφανίστηκε έναν χρόνο αργότερα.

Τέτοιες εκστρατείες έχουν επικριθεί έντονα, καθώς η πρακτική λήψης μη συναινετικών φωτογραφιών ανδρών με έμφαση στον καβάλο έχει συγκριθεί με creepshots (μη συναινετικές φωτογραφίες στον δημόσιο χώρο) ή revenge porn.

Το 2015 o ηθοποιός Τομ Χανκς “πιάστηκε” στο μετρό, να κάθεται καταλαμβάνοντας δύο θέσεις και επικρίθηκε γι’ αυτό. Ο ίδιος απάντησε σε talk show, σχετικά με το θέμα, υποστηρίζοντας ότι όλα αυτά είναι υπερβολές…

Γεια σου ηλίθιο διαδίκτυο! Το τρένο ήταν μισοάδειο! Υπήρχε αρκετός χώρος!”, είπε μεταξύ άλλων.

Την ίδια χρονιά, το Mic κυκλοφόρησε ένα βίντεο που δείχνει τι συμβαίνει όταν μια γυναίκα «απλώνεται» στο μετρό της Νέας Υόρκης, σε σύγκριση με το τι γίνεται όταν το κάνει ένας άντρας.

Το 2016 η Μητροπολιτική Αρχή Μεταφοράς στη Νέα Υόρκη ξεκίνησε μια επίσημη εκστρατεία κατά του “manspreading”, ενθαρρύνοντας τους επιβάτες του μετρό “να φέρονται με ευγένεια στα μέσα μαζικής μεταφοράς”.

Στην Ισπανία το “manspreading” απαγορεύτηκε το 2017. Από τότε, διώκεται ποινικά να κάθονται οι άνδρες με ανοιχτά τα πόδια τους κατά τη χρήση των ΜΜΜ. Την αρχή έκανε το Μετρό της Μαδρίτης και η εν λόγω απαγόρευση εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα.

Η ανατομική “εξήγηση” του φαινομένου

Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος που ασχολείται με θέματα φυσικής κατάστασης Lou Schuler υποστήριξε ότι το “manspreading” αποτελεί μια φυσική κατάσταση λόγω των εγγενών σωματικών χαρακτηριστικών των ανδρών, αναφέροντας πως τα απλωμένα γόνατα των ανδρών “τους δημιουργούν λιγότερο άγχος”.

Ο νευροχειρουργός Τζον Σάτκλιφ από την άλλη υποστήριξε ότι το φαινόμενο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι θέμα σωματοδομής και όχι θέμα πατριαρχίας.

“Το συνολικό πλάτος της λεκάνης είναι σχετικά μεγαλύτερο στις γυναίκες και η γωνία του μηριαίου αυχένα είναι πιο οξεία. Αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στο να γίνει λιγότερο άνετη στους άντρες η θέση του καθίσματος με τα γόνατα κοντά μεταξύ τους“, είπε στην Independent το 2020.

Η Καναδική Ένωση (CAFE) που ασχολείται με τα δικαιώματα των ανδρών (ασχολίαστο, αλλά OK), έχει ασκήσει κριτική στις εκστρατείες κατά του “manspreading”. Η εν λόγω Ένωση υποστηρίζει ότι είναι “σωματικά επώδυνο για τους άνδρες να κλείνουν τα πόδια τους όταν κάθονται στα Μέσα” και ότι οι εκστρατείες κατά του φαινόμενου μπορούν να συγκριθούν με την κριτική που δέχονται οι γυναίκες για τον θηλασμό σε δημόσιους χώρους και ΜΜΜ…

Το 2019, η Laila Laurel, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου του Μπράιτον, δημιούργησε μια καρέκλα που σχεδιάστηκε για να ενθαρρύνει τους άνδρες να κάθονται με τα πόδια τους κλειστά. Αυτές οι καρέκλες δέχτηκαν κριτική από χρήστες του διαδικτύου, με ορισμένους να θεωρούν τις καρέκλες της Laurel “μισανδριστικές”.

Οι καρέκλες της κέρδισαν το Βραβείο Belmond, ένα βραβείο σε μια έκθεση έργων από διάφορα πανεπιστήμια. Σύμφωνα με τη Laurel, τα σχέδια των καρεκλών δεν έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη.

Η κοινωνιολογική προσέγγιση

Το OxfordDictionaries.com πρόσθεσε τη λέξη “manspreading” τον Αύγουστο του 2015. Η Lyndsay Kirkham, καθηγήτρια Αγγλικών στο Humber College του Τορόντο, υποστήριξε ότι η πρακτική αυτή αναφέρεται στην “άδεια” που έχει δοθεί στους άνδρες να καταλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο και παρεμβατικό μερίδιο χώρου στην κοινωνία.

Ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι η στάση αυτή είναι μια φυσική ανάγκη, άλλοι θεωρούν ότι δείχνει σεξουαλική έλξη και αποτελεί μια προσβλητική και κτητική στάση.

Η Tanya Vacharkulksemsuk, ερευνήτρια στο UC Berkeley δημοσίευσε μελέτες που υποστηρίζουν ότι το να απλώνεις τα πόδια και τα χέρια σου είναι πιο ελκυστικό σεξουαλικά όταν το κάνουν οι άνδρες. Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες, διαπίστωσε ότι οι εικόνες ανδρών που απλώνονταν προκάλεσαν το 87% του ενδιαφέροντος των γυναικών. Οι στάσεις αυτές δεν ήταν το ίδιο αποτελεσματικές για τις γυναίκες, οι οποίες φαινόταν “ευάλωτες”.

Αρκετοί ερευνητές που δεν συμμετείχαν στη μελέτη εξέφρασαν αμφιβολίες σχετικά με τη μεθοδολογία της.

“Μην απλώνεστε πολύ…” λέει, ο Αυστραλός ειδικός στη γλώσσα του σώματος, David Alssema.

Ο Alessma, μιλώντας στο ABC News υποστήριξε ότι “πολλοί άνδρες απλώνουν τα πόδια τους και βάζουν τα χέρια τους γύρω από την περιοχή της ζώνης για να τραβήξουν ερωτικά τις γυναίκες”.

Από την άλλη, η καθηγήτρια Φύλου και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, Έλσπεθ Πρόμπιν, είπε ότι βλέπει “άφθονο manspreading” στις αίθουσες διαλέξεών της.

“Έχω παρατηρήσει ιδιαίτερα άνδρες στην τάξη που κάθονται τελείως ανοιχτοί, γέρνοντας προς τα πίσω και αυτό αποτελεί μια θέση εξουσίας”, είπε χαρακτηριστικά η καθηγήτρια.

Η ίδια υποστήριξε δικαίως ότι αυτή η στάση των ανδρών μπορεί να είναι “πολύ ενοχλητική για τις γυναίκες σε δημόσιους χώρους”. “Μπορεί να αφορά την εξουσία – η ικανότητα ελέγχου του χώρου είναι πολύ σημαντική”, πρόσθεσε.

Συμπέρασμα

Ωραίες οι επιστημονικές και κοινωνιολογικές αναλύσεις, αλλά την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εκφάνσεις της πατριαρχίας και του σεξισμού εμφανίζονται γύρω μας καθημερινά και σίγουρα οι παραβιαστικές συμπεριφορές σε δημόσιους χώρους, δεν αποτελούν ένα σπάνιο φαινόμενο.

Αρκετά συχνά, γίνονται γνωστά περιστατικά παρενόχλησης, catcalling και σεξουαλικής κακοποίησης στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς με θύματα θηλυκότητες.

Κι αν το “manspreading” είναι αποτέλεσμα προσπάθειας ανάδειξης της υπεροχής του αρσενικού, τότε, ναι, το να έχεις ορθάνοιχτα τα πόδια σου στο μετρό, είναι μια έκφανση της πατριαρχίας.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις