Το αόρατο ανθρώπινο κόστος στη Γάζα

Σύμφωνα με πρόσφατη αλληλογραφία που δημοσιεύτηκε στις 5 Ιουλίου στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό The Lancet, 37.396 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από την έναρξη των εχθροπραξιών τον Οκτώβριο του 2023 έως τις 19 Ιουνίου 2024. Αυτά τα στοιχεία βασίζονται στις αναφορές του Υπουργείο Υγείας της Γάζας και έχουν επιβεβαιωθεί από το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.

Η ακρίβεια αυτών των αριθμών έχει, ως γνωστόν, αποτελέσει σημείο διαμάχης. Ενώ οι ισραηλινές αρχές αρχικά αμφισβήτησαν τα στοιχεία, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα επικύρωσαν στη συνέχεια ως ακριβή. Ανεξάρτητες αναλύσεις έχουν περαιτέρω υποστηρίξει την αξιοπιστία των δεδομένων του Υπουργείου Υγείας της Γάζας, παρά τις σημαντικές προκλήσεις στη συλλογή δεδομένων λόγω εκτεταμένης καταστροφής των υποδομών.

Οι έμμεσες επιπτώσεις της σύγκρουσης αποτελούν, επίσης, σοβαρή απειλή. Η καταστροφή των υποδομών υγειονομικής περίθαλψης, οι σοβαρές ελλείψεις βασικών προμηθειών και η αδυναμία του πληθυσμού να διαφύγει σε ασφαλή μέρη αναμένεται να οδηγήσουν σε σημαντικό αριθμό έμμεσων θανάτων από μολύνσεις, ασθένειες και υποσιτισμό. 

Ιστορικά δεδομένα του OHE από παρόμοιες συγκρούσεις υποδεικνύουν ότι οι έμμεσοι θάνατοι μπορεί να κυμαίνονται από τρεις έως δεκαπέντε φορές περισσότερο τον αριθμό των άμεσων θανάτων.

«Μία συντηρητική εκτίμηση –τέσσερεις έμμεσοι θάνατοι ανά έναν άμεσο θάνατο– θα ανέβαζε το συνολικό αριθμό των θανάτων σε πάνω από 186.000, που αποτελεί σχεδόν το 8% του πληθυσμού της Γάζας», αναφέρει η αλληλογραφία.

Όπως τονίζεται στο The Lancet, η ακριβής καταμέτρηση των θανάτων στη Γάζα είναι δύσκολη αλλά απαραίτητη για τουλάχιστον δύο βασικούς λόγους.

Πρώτον, παρέχει τη βάση για τις προσπάθειες ανάκαμψης μετά τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των υποδομών και του προγραμματισμού της ανθρωπιστικής βοήθειας. Επιπλέον, έχει μεγάλη νομική σημασία. Τα προσωρινά μέτρα που έθεσε το Διεθνές Δικαστήριο επιτάσσουν στο Ισραήλ να διατηρήσει αποδείξεις που σχετίζονται με ισχυρισμούς υπό τη Σύμβαση για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες του Υπουργείου Υγείας της Γάζας να διατηρήσει ακριβή αρχεία έχουν παρεμποδιστεί από την καταστροφή των ιατρικών και επικοινωνιακών υποδομών. Ως αποτέλεσμα, το Υπουργείο έχει αναγκαστεί να βασίζεται σε δεδομένα από αξιόπιστες πηγές μέσων ενημέρωσης και ανταποκριτές, επιπλέον των κανονικών αναφορών από τα νοσοκομεία του. Αυτή η αλλαγή έχει όμως επιπλοκές, αφού περίπου το 30% των αναφερόμενων θανάτων μέχρι τις 10 Μαΐου 2024 είναι άγνωστοι, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση.

Ανεξάρτητες οργανώσεις όπως η Airwars έχουν σημειώσει ότι δεν περιλαμβάνονται όλα τα ονόματα των θυμάτων στις λίστες του Υπουργείου, σημειώνοντας ότι ο επίσημος αριθμός των θανάτων μπορεί να είναι υποεκτιμημένος.

Επιπλέον, οι εκτιμήσεις του ΟΗΕ υποδεικνύουν ότι χιλιάδες ακόμη μπορεί να είναι θαμμένοι κάτω από τα ερείπια, προσθέτοντας στον ζοφερό απολογισμό. «Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι, έως τις 29 Φεβρουαρίου 2024, το 35% των κτιρίων στη Λωρίδα της Γάζας είχε καταστραφεί, έτσι ο αριθμός των ανθρώπων που εξακολουθούν να είναι θαμμένα στα ερείπια είναι πιθανώς μεγάλος, άνω των 10.000», αναφέρεται στην αλληλογραφία.

Η καταγραφή της πραγματικής κλίμακας του πόνου και της απώλειας στη Γάζα δεν είναι μια γραφειοκρατική αναγκαιότητα αλλά μια βαθιά ανθρωπιστική υποχρέωση.

Κάθε αριθμός αντιπροσωπεύει μια ζωή που χάθηκε, μια οικογένεια που καταστράφηκε και μια κοινότητα που πενθεί. Η σύγκρουση συνεχίζεται και η ανάγκη για ακριβή δεδομένα γίνεται ακόμη πιο πιεστική. Όχι μόνο χρωστάμε σε αυτούς που έχουν πεθάνει αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε στους επιζώντες ότι οι ιστορίες τους θα ειπωθούν και ότι ο πόνος τους θα αναγνωριστεί. Η καταμέτρηση των νεκρών είναι ένα ζοφερό αλλά απαραίτητο καθήκον της διεθνούς κοινότητας για την ιστορική λογοδοσία. Είναι μια μαρτυρία της κοινής μας ανθρωπιάς και ένα βήμα προς τη δικαιοσύνη και την ειρήνη στη Γάζα.

Διαβάστε την έκθεση του περιοδικού The Lancet εδώ.