Το αποτέλεσμα στην Αθήνα (και όχι μόνο) δείχνει γιατί πρέπει να καταργηθεί το όριο του 43%

Ψάξετε να βρείτε πόσοι υποψήφιοι που αγγίξαν το 43% την πρώτη Κυριακή και δεν καταφέραν να βγούνε δήμαρχοι ή περιφερειάρχες, χθες καταποντίστηκαν.

Σχεδόν όλοι. Υπάρχουν εξαιρέσεις. Ωστόσο, ο κανόνας είναι ότι οι υποψήφιοι που βγήκαν πρώτοι και κινήθηκαν σε ποσοστά 40%+, όχι απλώς δεν τα καταφέραν αλλά ηττήθηκαν πανηγυρικά.
Αυτό για όποιον ενδιαφέρεται για δημοκρατία στην τοπική αυτοδιοίκηση και όχι αν «ο χάρτης βάφτηκε μπλε, κόκκινος ή πράσινος» μαρτυρά εναργώς ότι αυτό το όριο του 43% πρέπει να καταργηθεί.

Η ελάχιστη μορφή δημοκρατίας στα πολιτεύματά μας επιβάλλει μια πλειοψηφική αρχή όπου το μισό είναι εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση του άρχειν. Ανάμεσα σε πολλά άλλα, ο δεύτερος γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2023 είναι η προφανέστερη απόδειξη ότι δημοκρατία στην τοπική αυτοδιοίκηση προϋποθέτει 50%+1. Αυτό είναι το ελάχιστο όριο της δημοκρατικής νομιμοποίησης που υπάρχει σε κάθε πολιτικό σώμα. Τα υπόλοιπα είναι προς κατανάλωση εκλογικών ακροατηρίων.

Η πιο τρανή απόδειξη του προηγούμενου ισχυρισμού είναι το απρόσμενο αποτέλεσμα στο Δήμο της Αθήνας. Προσωπικά, θεωρούσα ότι η προεξοφλούμενη αποχή θα λειτουργήσει υπέρ του απελθόντος δημάρχου. Έκανα λάθος. Η αποχή ήταν προϊόν της ελάχιστης πολιτικής κινητοποίησης που μπόρεσε να δημιουργήσει ο Κ. Μπακογιάννης σε συνδυασμό με το ρεύμα που δημιούργησε η υποψηφιότητα του Χ. Δούκα.

Η μία όψη είναι λοιπόν ότι ο πριγκιπισμός δεν επιδοκιμάζεται (Αθήνα). Η χυδαιότητα πάλι, μπορεί (Βόλος). Πριγκιπισμός είναι να μη καταλαβαίνεις πχ ότι το βράδυ που έχουμε εκλογές είναι αδόκιμο η σύζυγος του μονομάχου να παρουσιάζει τηλεοπτικά την αναμέτρηση σε ένα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά κανάλια της χώρας.

Αυτή η αδιαφορία απέναντι σε μια στοιχειώδη κοινωνική και ηθική αξίωση αμεροληψίας, αυτό που ονομάζουμε «σύγκρουση καθηκόντων», συμπυκνώνει τα πρόσθετα προσωποπαγή αίτια της εκλογικής πανωλεθρίας του Κ. Μπακογιάννη στην Αθήνα και εξηγεί και τα τεράστια ποσοστά αποχής.

Οι ψηφοφόροι δεν τον θέλανε και το δείξανε. Και ο απελθών δήμαρχος δεν το είχε καταλάβει και τροφοδοτούσε με τη συμπεριφορά του την απαρέσκεια. Ούτε όμως ο πρώτος είναι, ούτε ο τελευταίος.
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη εδώ. Το πρόσωπο του εκλεγμένου δημάρχου, Χ. Δούκα, είναι η πιο τρανή απόδειξη ότι δεν κέρδισε κάποιο μέτωπο «ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ» ή ότι συνασπίστηκε η αντιπολίτευση και κέρδισε όπως άκουγα να λένε οι κυβερνητικοί πολιτευτές.

Αν, λόγου χάρη, δεύτερος είχε βγει ο κομματικός υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ, είμαι πεισμένος ότι ο Κ. Μπακογιάννης θα τα κατάφερνε μάλλον εύκολα. Το Δήμο της πρωτεύουσας κέρδισε λοιπόν ένας κανονικός άνθρωπος, όχι φοβερών επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Δεν νίκησε ο μύστης των social media ούτε κάποια περσόνα.

Το αντίθετο: επικράτησε ένα σοβαρό άτομο που έκανε μια αξιοπρεπή καμπάνια και ως εκεί. Κέρδισε όμως, γιατί κατάφερε έστω και την τελευταία στιγμή – μέσα Ιούλη – να διαγνώσει την κολοσσιαία ρωγμή από την οποία έμπαζε διαρκώς η δημαρχία Μπακογιάννη στην Αθήνα.

Ρωγμή οριζόντια από το αστικό πρώτο διαμέρισμα (Κολωνάκι) ως το λαϊκό τέταρτο (Σεπόλια) και το μικροαστικό έβδομο (Αμπελόκηποι). Κέρδισε γιατί Αριστερά και Δεξιά ο κόσμος βαρέθηκε – δεν αντέχει άλλο – τις παραδοσιακές του ελίτ. Το νέο έλκει όσο δεν μπορούσε ποτέ άλλοτε. Παλιότερα, το να ανήκει στην κυβερνώσα πολιτική τάξη ήταν πλεονέκτημα. Σήμερα πάλι, όχι.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 προσφέρονται για πολλές αναγνώσεις και συμπληρώνουν φαντασμαγορικά ένα παζλ πολλαπλών εκλογικών σεισμών της χρονιάς αυτής (εθνικές, εκλογές ΣΥΡΙΖΑ και αυτοδιοικητικές).

Είθισται οι σεισμοί να έχουν μετασεισμούς. Όταν όμως το σύστημα παραπαίει, ακόμη και μικρότερης έντασης μετασεισμοί μπορεί να είναι καταστρεπτικότεροι.