Το Brexit, η Μέρκελ και το κ@λόχαρτο

Το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία φαίνεται πως ξύπνησε στην Ελλάδα μνήμες του περσινού δημοψηφίσματος, το οποίο είχε προκηρύξει ο Αλέξης Τσίπρας ακριβώς ένα χρόνο πριν από τη χθεσινή ημέρα, με διαφορετικό σαφώς ερώτημα και διακύβευμα.

Οι παθιασμένες αναλύσεις όμως συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη τους ορισμένα πραγματικά στοιχεία ανάλυσης της ψήφου των Βρετανών και κυρίως τις κινήσεις των Γερμανών, αλλά προβάλλουν πάνω στα γεγονότα την εγχώρια αντιπαράθεση ή και ευσεβείς πόθους. Ίσως ακριβώς γιατί ξυπνάει μνήμες από το δικό μας δημοψήφισμα.

H Μ.Βρετανία δεν έμεινε Ευρώπη και η Ευρώπη δεν έμεινε η ίδια, μόνο που δυστυχώς ακόμη δεν υπάρχουν σημάδια ότι αλλάζει προς το καλύτερο. Το αντίθετο μάλιστα.

Θα ξεμείνουν οι Βρετανοί από κωλόχαρτο; Προφανώς και όχι. Αλλά με τόσο φόβο, που πούλησαν οι εγχώριες και βρετανικές Βούλτεψες, μάλλον εξώθησαν και εξωθούν τους πολίτες να μουντζώσουν “βλάχους” και “λόρδους” Μενουμεευρωπαίους κι εδώ που τα λέμε όχι άδικα. Για την ακρίβεια το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ενωμένης Ευρώπης είναι ποιους έχει αφήσει να την εκπροσωπούν και να μιλούν εξ ονόματος της, αλλά και ότι δεν έχει αφήσει τους λαούς να μιλούν.

Ψήφισαν οι Βρετανοί ηρωικά ενάντια στη λιτότητα και την καταπίεση της Μέρκελ ή ψήφισαν με βάση εθνικιστικά και ξενοφοβικά κριτήρια; Και ναι και όχι. Η ταξική κατανομή της ψήφου είναι δεδομένη, όπως έχουμε ξαναγράψει. Αλλά η ατζέντα του Brexit δεν ήταν η λιτότητα, την οποία οι Βρετανοί δε βιώνουν όπως εμείς γιατί δεν βρίσκονται σε μνημόνιο. Για την ακρίβεια οι μπροστάρηδες του Brexit δεν είχαν καμία προοδευτική ατζέντα.

Όμως η εικόνα της ενωμένης Ευρώπης που επιβάλλει λιτότητα στους λαούς επειδή έτσι επιτάσσει το Βερολίνο έπαιξε ρόλο, ειδικά στα φτωχότερα στρώματα που πείσθηκαν ότι εάν βγούν από την ΕΕ θα διατεθούν περισσότερα χρήματα στο βρετανικό ΕΣΥ. Ψέμα που το επόμενο κι όλας πρωί ομολόγησε ο Φάρατζ και κάτι που έτσι κι αλλιώς δε θα έκανε ποτέ ο κλασικός συντηρητικός Τζόνσον, που μοιάζει στην όψη με τον Τράμπ, διαβάζει όμως Οβίδιο στο πρωτότυπο και είναι ένας παραδοσιακός πολιτικός της αστικής βρετανικής τάξης, ο οποίος απλώς βρήκε τη χρυσή ευκαιρία να γίνει πρωθυπουργός.

Το φρένο στη μετανάστευση φέρεται επίσης ως ένα βασικό επιχείρημα των Brexiters που έπεισε πολλούς. Και η ξενοφοβία πάντα βρίσκει έδαφος στη λιτότητα- μόνο που στην περίπτωση των Βρετανών πληρώνουν ακόμη πρωτίστως τα σπασμένα της Θάτσερ και δευτερευόντως της Μέρκελ.

Σημαίνει αυτό πως όλοι όσοι ψήφισαν Brexit ήταν ξενοφοβικοί ρατσιστές; Σαφώς και όχι. Όμως είναι ανησυχητικές οι ειδήσεις για επιθέσεις κατά μεταναστών και δη μεταναστών από άλλες χώρες της ΕΕ στη Βρετανία μετά το αποτέλεσμα.

Καταρρέει ήδη η γερμανική ηγεμονία και μετά θα τρέχουμε γελαστοί σε ευρωπαϊκά λιβάδια γεμάτα κόκκινες σοσιαλιστικές παπαρούνες; Προς το παρόν, κάτι τέτοιο δε διαφαίνεται. Αντιθέτως όπως είναι λογικό, τα υπόλοιπα κράτη μέλη μοιάζουν να συσπειρώνονται- ίσως σε ένα αδιέξοδο δρόμο που θα εντείνει ακόμη περισσότερο τη δυσαρέσκεια των ευρωπαϊκών λαών, την οποία όμως περιμένει ήδη με ανοιχτά σαγόνια να καρπωθεί η ανά την Ευρώπη ακροδεξιά.

Το Βερολίνο ήταν πανέτοιμο για το Brexit και η στάση του είναι σκληρή, είτε την εκφράζει πιο “γλυκά” η Μέρκελ, είτε πιο ωμά ο Σόιμπλε. Δε δείχνει διατεθειμένο να κάνει τη ζωή εύκολη στους Βρετανούς που στο κάτω κάτω δημοκρατικά αποφάσισαν την έξοδο. Ιδίως δε δείχνει διατεθειμένο να επιτρέψει αυτό που δήλωσε χθες βέβαιος ο Κάμερον ότι θα συμβεί, δηλαδή η Μ.Βρετανία να επωφεληθεί ενός ειδικού καθεστώτος σύνδεσης με την ενιαία αγορά και ας υπάρχει το προηγούμενο της Νορβηγίας πχ.

Η Νορβηγία όμως δεν αποχώρησε από την ΕΕ. Και το οκτασέλιδο σχέδιο του Σόιμπλε για το Brexit το έκανε ξεκάθαρο: Δεν πρέπει να ενθαρρυνθούν μιμητές σε άλλες χώρες.

‘Ομως ο αποκλεισμός από την ενιαία αγορά, ειδικά για μία χώρα που μετά την καταστροφή της βαριάς βιομηχανίας της από τη Θάτσερ, “πουλά” κυρίως υπηρεσίες, σε συνδυασμό με τη μετακόμιση του Σίτυ στη Φρανκφούρτη (δεν προλάβαμε να το γράψουμε και όλες οι χρηματοπιστωτικές εταιρείες ανακοίνωσαν δραματικές περικοπές θέσεων στο Λονδίνο, ενώ Φρανκφούρτη και Παρίσι ανταγωνίζονται ποιος θα τους κερδίσει), αλλά και την ενθάρρυνση των τάσεων ανεξαρτησίας στην πλούσια, πετρελαιοπαραγωγό και υποστηρικτή του Bremain Σκοτία, δημιουργεί ένα ασφυκτικό κλοιό, με συγκεκριμένο στόχο.

Ενδέχεται η Βρυξέλλες και Βερολίνο να επιτρέψουν στη Μ.Βρετανία να αναζητήσει έναν άλλο δημοκρατικό αλλά οπωσδήποτε αμφιλεγόμενο τρόπο ακύρωσης της απόφασης του δημοψηφίσματος; Θα το βρίσκαμε απίθανο, αλλά και έτσι η γερμανική εκδοχή του ΤΙΝΑ πάλι θα ενισχύονταν.

Θα λυτρωνόταν οι λαοί της Ευρώπης από τη γερμανική ηγεμονία εάν διαλυόταν η ΕΕ; Στο σημείο αυτό να θυμίσουμε ότι ένα σωστό έχει πει η Θάτσερ, όταν διαφώνησε με την επανένωση της Γερμανίας: Λόγω θέσης και μεγέθους, η Γερμανία είναι εκ των πραγμάτων η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Δεν υπάρχει λοιπόν ελπίδα να αλλάξουν τα πράγματα; Γιατί να είμαστε τόσο απαισιόδοξοι; Ρεαλιστές πρέπει να είμαστε, γιατί όποιος δεν αποδέχεται πως έχουν τα πράγματα, δεν έχει και ελπίδα να τα αλλάξει.

Φυσικά μπορεί και να πέσουμε (και το ευχόμαστε) έξω σε όλες αυτές τις δυσοίωνες εκτιμήσεις. Πως θα αλλάξει όμως μία Ευρώπη, της οποίας οι λαοί βάζουν περισσότερα σύνορα ο ένας ανάμεσα στον άλλο αντί να διαπιστώσουν τα κοινά τους συμφέροντα;

*H Βίκυ Σαμαρά, είναι αρχισυντάκτρια του Πολιτικού Τμήματος του NEWS 247