Το Νομπέλ Ειρήνης, η λίστα Πέτσα, κι ο ενημερωμένος πολίτης

Πέρασε ελαφρώς στο ντούκου στα μέρη μας το Νομπέλ Ειρήνης 2021, ή μου φάνηκε; Ρητορική η ερώτηση, προφανής η απάντηση. Και μια πιθανή δικαιολογία: φέτος, το λιγότερο επιστημονικό, άρα το πιο «λαϊκό» από τα έξι Νομπέλ που απονέμονται ετησίως δόθηκε σε δυο πρόσωπα –ουπς!, άγνωστα; Σίγουρα, πάντως, δεν ήταν ο Ρώσος Αλεξέι Ναβάλνι, ο Π.Ο.Υ, το κίνημα Black Lives Matter, ή έστω η πολυσυζητημένη 18χρονη Γκρέτα Τούμπεργκ, που θεωρούνταν φαβορί μεταξύ των προταθέντων. Άσε, δηλαδή, που όλους αυτούς τους είχαμε ψωμοτύρι στα σόσιαλ… Τους ξέραμε (κάπως).

Η δε ειρωνεία είναι ότι αν και καθόλου media darlings (που λέμε και στην καλωδιωμένη lingua franca), οι δυο νικητές του Νομπέλ Ειρήνης από μια άποψη είναι τα μίντια. Ή εν πάση περιπτώσει, είναι αυτό που θα ήταν καλό κι όμορφο να εκπροσωπούν τα ΜΜΕ σε μια εποχή όπου τα όρια μεταξύ είδησης και σαχλαμάρας έχουν ξεχειλώσει απερίγραπτα.

Η 58χρονη Φιλιππινέζα, Μαρία Ρέσα, ιδρύτρια και αρχισυντάκτρια του ειδησεογραφικού ιστότοπου Rappler, και ο 59χρονος Ρώσος, Ντμίτρι Μουράτοφ, συνιδρυτής και αρχισυντάκτης της εφημερίδας Νόβαγια Γκαζέτα (Новая газета) τιμήθηκαν με το Νομπέλ Ειρήνης για «τον θαρραλέο αγώνα τους για ελευθερία στην έκφραση». Ελευθερία που, όπως όλοι ξέρουμε, δεν είναι δεδομένη σε πάμπολλα μέρη της υφηλίου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ανάμεσα στις 179 χώρες που αξιολογήθηκαν φέτος στην περιβόητη έκθεση της ανεξάρτητης ΜΚΟ Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) μόλις 12, ήτοι ποσοστό 7%, διασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για άσκηση δημοσιογραφίας (η πλήρης λίστα εδώ).

Η Ελλάδα, ως γνωστόν, κατέλαβε την 70ή θέση της λίστας, έχοντας χάσει πέντε θέσεις σε σχέση με το 2020, για λόγους που εξηγήθηκαν συνοπτικά μα απερίφραστα στο σχετικό σκεπτικό της RSF.

Τι είπαμε; «Ως γνωστόν»; Πόσο γνωστόν είναι, αλήθεια; Όχι σε μας εδώ, ή σε σας εκεί που ενημερώνεστε από πηγές που δεν «κυβερνίζουν» ασύστολα. Αλλά στο ηλικιωμένο ζευγάρι, ξερωγώ, που κορονοφοβισμένο στον καναπέ του βλέπει νυχθημερόν ΣΚΑΪ και Star; Ή στους 17άρηδες που εκλαμβάνουν ως κορυφαίες ειδήσεις της ημέρας τα newly uploaded φιλμάκια στο TikTok, ή τα σόσιαλ κάποιων διασήμων;

Ο προβληματισμός γίνεται εντονότερος μια μέρα σαν την σημερινή που έρχεται στον απόηχο δυο φαινομενικά άσχετων ειδήσεων. Της παραίτησης του 35χρονου Αυστριακού καγκελάριου, Σεμπάστιαν Κουρτς, και της αδιανόητης on air δήλωσης του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών Στέλιου Πέτσα για τις πλημμύρες στην Εύβοια, «μην συνδέουμε τις ζημιές κοντά στην θάλασσα με τα καμένα». Λέτε, υπουργέ μου; Μεταξύ μας, αν εκείνη την ώρα ο κ. Πέτσας δεν συνομιλούσε με τον επιτήδειο Γιώργο Αυτιά, που με το γνωστό γλυκερο-πατερναλιστικό του ύφος έσπευσε να του υπενθυμίσει την προφανή σχέση καμένου βουνού-πλημμυρισμένης παραλίας, ίσως ο τέως κυβερνητικός εκπρόσωπος να είχε εκτεθεί ακόμη περισσότερο.

Από την άλλη, αν κατά τον κ. Πέτσα η σύνδεση μεταξύ καμένων και κατολισθήσεων κάπου κλωτσάει, δεν θέλω να φανταστώ τι μπορεί να κάνει εντός του η δίωξη Κουρτς. Το παιδί-θαύμα της αυστριακής πολιτικής σκηνής κατηγορείται ότι το 2016, στην προσπάθειά του να προωθήσει εαυτόν στην εσωκομματική διαδοχή του Λαϊκού Κόμματος, έβγαλε κι έδωσε ένα εκατομμύριο ευρώ στον ενημερωτικό όμιλο «Österreich» με αντάλλαγμα θετικά δημοσιεύματα μα και φτιαχτές δημοσκοπήσεις.

Εντάξει, η λίστα Πέτσα είχε πολύ περισσότερα στόματα να θρέψει –ή να κλείσει, θα συμπλήρωνε κάποιος μικροπρεπής. Από την άλλη, το αληθοφανούτσικο άλλοθι περί χρηματοδότησης των ΜΜΕ ώστε να τρέξουν τις κρατικές ενημερωτικές εκστρατείες για την πανδημία, όσο και να πεις δεν κλωτσάει τόσο όσο μια χειριστική καμπάνια για προσωπική πολιτική ανέλιξη.

Στην τελική, ωστόσο, το αποτέλεσμα μετράει. Και η αλήθεια είναι πως η κάλυψη των μη φιλικών προς την κυβέρνηση ειδήσεων χωλαίνει στα μέρη μας. Και όσο δεν ανοίγει ρουθούνι, τόσο η μητσοτακική διακυβέρνηση θα εκτραχύνεται επικοινωνιακά προσπαθώντας ανερυθρίαστα να πείσει ότι το γυμνό από δέντρα χώμα που με την νεροποντή ήρθε και ξεβράστηκε στα παράλια είναι μια διαολεμένη σύμπτωση…

Οι σόλοικες δηλώσεις, όμως, τα πρόσωπα, ακόμα και οι κυβερνήσεις κάποια στιγμή εκμετρούν τον βίο τους. Αντίθετα, όσο δεν ανοίγει ρουθούνι και συνεχίζει να σούρνεται αυτή η περίπου δημοσιογραφία δεξιά κι αριστερά, τόσο πιο πολύ ο πολίτης-τηλεθεατής-ραδιοακροατής-αναγνώστης θα εθίζεται σε «αποκαλύψεις» που θα προέρχονται πρωτίστως από τα σόσιαλ των Καρντάσιαν, τα ποινικά δικαστήρια ή από κάποια ξεχασμένη κυβερνητική μονταζιέρα. Κι αυτός ο εθισμός μετά δεν γιατρεύεται, όσα Νομπέλ Ειρήνης κι αν μπουν στην ζυγαριά…