Το Ποτάμι δεν γυρίζει πίσω!

Ανομοιογενές από την ίδρυσή του και σκόπιμα “πολυμορφικό”, το Ποτάμι οδεύει για το συνέδριό του εν μέσω εσωκομματικών διενέξεων ή και ανοιχτών ακόμα αντιπαραθέσεων. Δεν είναι κακό. Αρκεί να μην αποδειχθεί διαλυτικό.

Το «κόμμα του Σταύρου», άλλωστε, δεν διεκδίκησε ποτέ την ιδεολογική και πολιτική ενότητα. Ενθάρρυνε, αντίθετα, την πολυσυλλεκτικότητα, αποδέχθηκε τη συγκατοίκηση στο εσωτερικό του προσώπων με σαφή κεντροδεξιά ή και φιλελεύθερη ταυτότητα, στελεχών της κεντροαριστεράς και τεχνοκρατών που έθεσαν τις υπηρεσίες τους στην ανάγκη να δημιουργηθεί ένα «μετα-συστημικό» κόμμα, ικανό να υδρεύεται τόσο από τη δεξαμενή της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς.

Ήταν μία επιλογή, που έμοιαζε συντονισμένη με τις απαιτήσεις των καιρών. Εκείνη την εποχή, άλλωστε, η «πρωτοβουλία των 58» κατέρρεε με πάταγο, το ΠΑΣΟΚ παρέμενε δεσμευμένο στη γραμμή Σαμαρά και η ΔΗΜΑΡ πλήρωνε το τίμημα της διγλωσσίας και των ομφαλοσκοπήσεών της. Ο τρίτος πόλος, ένα κόμμα – χώρος που θα επιχειρούσε να σφηνωθεί ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και στον ΣΥΡΙΖΑ έμοιαζε (και σε ένα ορισμένο βαθμό αποδείχθηκε) στόχος ρεαλιστικός. Το Ποτάμι και ο ιδρυτής του διάβασαν σωστά τη συγκυρία και άφησαν τους οπλαρχηγούς του χώρου να διαμοιράζουν τα ιμάτια της κεντροαριστεράς, η κοινωνική βάση της οποίας είχε μεταναστεύσει προ πολλού στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ούτως ή άλλως, η «υπερβατική» συνταγή του νέου κόμματος αξιοποιούσε τη θολή εικόνα και την ασάφεια που εξέπεμπε ως πλεονέκτημα. Το Ποτάμι δεν προσδιόρισε ποτέ με ακρίβεια το στίγμα του, δεν διεκδίκησε την κεντροαριστερά, δεν πήρε ποτέ σαφή θέση απέναντι στα μνημόνια, ούτε ένιωσε την ανάγκη να καταθέσει κυβερνητική πρόταση. Περιορίσθηκε να προβάλει μια δέσμη ιδεών που άντλησε τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά του και επένδυσε σε έναν ήπιο αντικομφορμισμό, γνωρίζοντας ότι το στοιχείο του «καινούργιου» που κόμιζε στην πολιτική αγορά μπορούσε να του προσφέρει την κρίσιμη εκλογική υπόσταση για τη συνέχεια του εγχειρήματος.

Αυτά στις αρχές του 2014, το οποίο, προφανώς, ουδεμία σχέση έχει με το 2016. Στη σημερινή φάση, με τον διπολισμό να ενισχύεται, το πλεονέκτημα της ασάφειας αποδεικνύεται μειονέκτημα και το ατού της ανομοιογένειας καταντά «βαρίδι». Αποτέλεσμα, οι ισχυρές φυγόκεντρες τάσεις που εκδηλώνονται, προϊόν σε μεγάλο βαθμό και της πίεσης που ασκεί στο Ποτάμι η επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Νέα Δημοκρατία.

Στο τοπίο που διαμορφώνεται, η δεξιόστροφη τάση του κόμματος φλερτάρει πλέον ανοιχτά με το ενδεχόμενο ρυμούλκησης του Ποταμιού από τη ΝΔ. Αντίθετα, η μερίδα του κόμματος που αναφέρεται στη σοσιαλδημοκρατία, αντιμετωπίζει με ενδιαφέρον την πρόταση της Φώφης Γεννηματά για επανίδρυση της κεντροαριστεράς με διαδικασίες βάσης, ορισμένοι, μάλιστα, δεν κρύβουν ότι βλέπουν το Ποτάμι σε ρόλο συνιδρυτή μιας νέας συμπαράταξης του μεσαίου χώρου.

Διαφορετική είναι η οπτική των δύο πλευρών και στο ζήτημα των συνεργασιών, όπου η προοπτική επιλογής κυβερνητικού πόλου χωρίζει το κόμμα σε υποστηρικτές και αντιπάλους της σύμπλευσης με τη ΝΔ, ενώ δεν λείπουν στελέχη που θεωρούν ότι εάν συγκροτηθεί μία νέα παράταξη στο χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς, θα μπορούσε να δει στο μέλλον και την πιθανότητα κυβερνητικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Στην ιστορία όλων των κομμάτων, συντηρητικών και αριστερών, τα συνέδρια υπήρξαν πεδίο ξεκαθαρίσματος λογαριασμών και αποτύπωσης νέων συσχετισμών. Το συνέδριο του κόμματος του Σταύρου Θοδωράκη δεν πρόκειται να αποδειχθεί ούτε επιστημονική ημερίδα που θα συζητήσει για τις προοπτικές των πολιτικών ρευμάτων στην Ελλάδα ούτε συμπόσιο για το μέλλον του μεσαίου χώρου. Θα λειτουργήσει έτσι όπως λειτουργούν πάντοτε τα συνέδρια και θα κρίνει αν οι δύο μέχρι στιγμής αντίπαλες μερίδες δώσουν τα χέρια, αποδεχόμενη η μία την επικράτηση της άλλης, ή αν θα αποχαιρετηθούν. Τα υπόλοιπα επί σκηνής…

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος