Το πρόβλημα στο Σκοπιανό δεν είναι το όνομα

Κάτι μοιάζει να κινείται στη διαπραγμάτευση για ένα ζήτημα που ταλανίζει τη χώρα επί 25 χρόνια. Όμως τα πράγματα είναι πιο σύνθετα από την κατηγορηματικότητα των συνθημάτων των συλλαλητηρίων και των αφορισμών όλων των πολιτικών πλευρών.

Το πραγματικό πρόβλημα όσον αφορά στο Σκοπιανό δεν είναι το όνομα. Τα ουσιαστικά καυτά και ουσιώδη ζητήματα είναι το Σύνταγμα της γειτονικής αυτής χώρας (και ειδικότερα η διασφάλιση ότι ο αλυτρωτισμός δε θα είναι επίσημη πολιτική), η ιθαγένεια, δηλαδή η επιβεβαίωση ότι δεν υπάρχει “μακεδονικό έθνος”, και η γλώσσα ως επακόλουθο αυτής.

Και βέβαια, η όποια ονομασία να επιβληθεί για χρήση έναντι όλων και όταν λέμε όλων εννοούμε όλων: Θα πρέπει όλες οι χώρες σε οποιαδήποτε δοσοληψία με την επονομαζόμενη αυτή τη στιγμή ΠΓΔΜ από την πιο σημαντική, μέχρι την πιο απλή, να χρησιμοποιούν το ένα και μοναδικό όνομα.

Δίχως αλλαγή του συνταγματικού ονόματος, erga omnes προφανώς δεν υπάρχει και αυτό είναι κάτι που ούτε στο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσαν να το δεχθούν. Όπως δε θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή και να περάσει μία “σαλαμοποίηση” της διαδικασίας, δηλαδή η ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς με μερική λύση και με ανοιχτά ορισμένα ζητήματα για αργότερα, ειδικά εάν αυτά αφορούν κάποιο από τα ανωτέρω κρίσιμα θέματα. Για αυτό η λύση πρέπει όντως να είναι συνολική.

Η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο και κανένα συμφέρον να επισπεύδει, αφού τα Σκόπια είναι εκείνα που καίγονται να μπουν σε ΝΑΤΟ και ΕΕ- και μαζί τους βέβαια οι ΗΠΑ. Βέβαια δεν έχει πάρει τους Αμερικάνους και διάφορους άλλους ο πόνος για το δικαίωμα στον εθνικό αυτοπροσδιορισμό των Σκοπιανών: Τη διείσδυση της Ρωσίας στα Βαλκάνια θέλουν να αντιμετωπίσουν. Όπως δεν έχει πάρει και τους Ρώσους ο πόνος για την ελληνικότητα της Μακεδονίας ποτέ.

Κάνουν λάθος όμως όσοι λένε ότι είναι προτιμότερο τελικά το Σκοπιανό να μη λυθεί ποτέ. Εάν υπάρχει μία ευκαιρία αυτή τη στιγμή να πείσει η Ελλάδα την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ να επιλέξει το ευρωπαϊκό και ευρωατλαντικό της μέλλον από την απομονωτική ταυτότητα του εθνικισμού, δε θα πρέπει να την αφήσει να πάει χαμένη ή τουλάχιστον να δείξει ότι εκείνη προσπαθεί. Πάντα με το βλέμμα στραμμένο στην ουσία, που δεν είναι η ονομασία.

Η χρήση του όρου Μακεδονία σε μία ονομασία δεν είναι το πιο επικίνδυνο, όπως προαναφέρθηκε, ή μάλλον δεν είναι κατ΄ανάγκην επικίνδυνο από μόνο του. Εξάλλου, η Μακεδονία ως γεωγραφική περιοχή μοιράστηκε μεταξύ τριών κρατών στις αρχές του 20ου αιώνα και η εθνική ομοιογένεια επιτεύχθηκε στη συνέχεια, αφού εντός των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν υπήρχαν τα σημερινά σύνορα.

Όμως και λύσεις σύνθετες αλλά όχι αυστηρά γεωγραφικές όπως η “Νέα Μακεδονία” που έχουν πέσει στο τραπέζι και που φαίνεται ότι εκτός και εντός των τειχών τις συζητούν, δεν είναι βέβαιον ότι θα μπορούσαν να περάσουν, όχι από την Ελλάδα, αλλά από τα Σκόπια. Διότι ας μην ξεχνάμε ότι και για το Ζάεφ τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Δεν ελέγχει την πλειοψηφία και έχει να διαχειριστεί όχι μόνο τους σκληρούς του Γκρούεφσκι, αλλά και το αλβανικό στοιχείο, που αν κρίνει κανείς από τη διαρροή του “Νέα Μακεδονία” στα αλβανικά ΜΜΕ, ήθελε να κάψει αυτή την πρόταση.

Οι Αλβανοί των Σκοπίων είναι και ένας ακόμη παράγοντας, που πρέπει να ληφθεί υπόψη πριν πει οποιοσδήποτε “όχι λύση τώρα”. Διότι η Μεγάλη Αλβανία, την οποία θα μπορούσε να επηρεάσει η ασταθής Τουρκία, επίσης δεν είναι καλό σενάριο.

Ο Ζάεφ φαίνεται λοιπόν να θέλει, δεν είναι βέβαιον όμως ότι μπορεί. Η κίνηση του να μετονομάσει το αεροδρόμιο και την εθνική οδό, που σήμερα φέρουν την ονομασία “Μέγας Αλέξανδρος”, είναι μία κίνηση καθαρά συμβολική (αφού δεν αντιμετωπίζει κανένα από τα ανωτέρω ουσιώδη ζητήματα), έχει όμως τη σημασία της μετά από 25 χρόνια που έκτιζαν αγάλματα. Η Αθήνα βεβαίως οφείλει να ζητήσει και πιο ουσιαστικές πράξεις. Ξεκαθαρίζοντας πάντα ότι είναι στο χέρι της ΠΓΔΜ πια το μπαλάκι και η επιλογή: Είτε με την Ευρώπη, είτε με τον αλυτρωτισμό.

Τώρα λοιπόν που κάτι μοιάζει να κινείται δεν είναι η ώρα ούτε για εσωκομματικές ισορροπίες μπροστά σε σαμαρικές “απειλές”, ούτε για θυσίες εθνικών ζητημάτων στο βωμό στόχων άλλων.

*Η Βίκυ Σαμαρά είναι αρχισυντάκτρια πολιτικού του News24/7