Τσιγγάνοι

Μας καλύπτει ηθικά μια τυπικά "νόμιμη" εντολή, ναι ή όχι; Αν οι κυβερνώντες, οι πολιτικοί, οι στρατοκράτες, οι όποιοι τέλος πάντων, μας πουν να κάψουμε το σπίτι του γείτονα, εμείς θα το κάψουμε;

ΕΛΕΝΑ ΑΚΡΙΤΑ
10 Δεκεμβρίου 2022 07:45

“Τα πιο φρικιαστικά, τα πιο τερατώδη εγκλήματα διαπράττονται από συνηθισμένα άτομα. Από οικογενειάρχες. Από γραφειοκράτες. Από απλούς ανθρώπους που μετατρέπονται σε φονικά όργανα ολοκληρωτισμού”.

Χάνα Άρεντ “Η κοινοτοπία του Κακού”

Ο Κάρλ ήταν τσιγγάνος.

Ο Καρλ γεννήθηκε το 1931.

Ο Καρλ διώχτηκε από τους Ναζί και κατέληξε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Η οικογένεια του Καρλ βρήκε φριχτό θάνατο στους θαλάμους αερίων.

Ο Καρλ επιβίωσε.

Ο Καρλ είπε.

“Δεν ήταν ο Χίτλερ ή ο Χίμλερ που με απήγαγε, με χτύπησε και πυροβόλησε την οικογένειά μου. Ηταν ο τσαγκάρης, ο γαλατάς, ο γείτονας που πήρε μια στολή και στη συνέχεια πίστεψε πως είναι η Κυρίαρχη Φυλή”.

Karl Stojka, επιζών του Αουσβιτς.

Ο Καρλ ήταν το τέταρτο από τα έξι παιδιά μιας ρωμαιοκαθολικής οικογένειας Ρομά που ζούσε σε ένα χωριουδάκι της ανατολικής Αυστρίας.

Η φυλή τους ονομαζόταν Lowara Roma κι ήταν πλανόδιοι έμποροι αλόγων. Ολη οικογένεια έμενε στο «βαγόνι» που ήταν και η ταξιδιωτική τους άμαξα.

Αυστριακός ήταν ο Καρλ. Οι πρόγονοί του ζούσαν στην Αυστρία πάνω από 200 χρόνια.

Ο Καρλ μεγάλωσε μαθημένος «στην ελευθερία, τα ταξίδια και τη σκληρή δουλειά», όπως διηγείται ο ίδιος.

Τον Μάρτιο του 1938 η Γερμανία προσάρτησε την Αυστρία. Ο μικρός δεν είχε κλείσει ακόμα τα εφτά του χρόνια όταν οι Γερμανοί τους διέταξαν να φύγουν από τον καταυλισμό τους που ήταν λίγο έξω από τη Βιέννη.

“Οι γονείς μου μετέτρεψαν την άμαξά μας σε ξύλινο σπίτι, όμως εγώ δεν είχα συνηθίσει να έχω μόνιμους τοίχους γύρω μου. Ο πατέρας και η μεγάλη αδελφή μου άρχισαν να εργάζονται σε εργοστάσιο κι εγώ πήγα σχολείο”.

Λίγα χρόνια αργότερα και μέχρι το 1943, ολόκληρη η οικογένειά του εκτοπίζεται στο ναζιστικό στρατόπεδο Μπιρκενάου, τον τόπο μαρτυρίου των τσιγγάνων. Από εκεί μόνον 2.000 θα επιζήσουν από τη γενοκτονία των 25.000 Ρομά που γίνεται εκεί.

Ο Καρλ και άλλοι 918 ομόφυλοί του μεταφέρονται με τρένο στο Μπούχενβαλντ για καταναγκαστική εργασία. Ολη η υπόλοιπη οικογένεια εκτελέστηκαν σε θαλάμους αερίων.

Ο μικρός Καρλ απελευθερώνεται από τα αμερικανικά στρατεύματα στις 24 Απριλίου 1945 και μετά τον πόλεμο επιστρέφει στη Βιέννη.

Έζησε. Επιβίωσε. Μπόρεσε να διηγηθεί την ιστορία του. Μπόρεσε να κατονομάσει τους φονιάδες που ξεκλήρισαν την οικογένεια του. Τον τσαγγάρη. Τον γαλατά. Τον κακομοίρη τον λούμπεν που έβαλε μια στολή στρατιώτη και νόμισε πως ήταν βασιλιάς.

Κατονόμασε τους δολοφόνους του και τους σιωπηλούς συνεργούς τους. Τους αμέτοχους, τους παθητικούς. Τους συνεργούς στην ολοκληρωτική γενοκτονία των Ρομά.

Ετσι δολοφονούσαν οι Ναζί.

Την οικογένεια του Καρλ.

Την οικογένεια του Μόρντεκαϊ Ανιέλεβιτς ηγέτη της εξέγερσης των εβραίων της Βαρσοβίας.

Την οικογένεια της Νίνα Νεγκρίν από τα Γιάννενα.

Τον Αβραάμ από τη Θεσσαλονίκη.

Τον Ιακώβ από τη Δράμα.

Τον Νίκο τον κομμουνιστή.

Τον Γιάννη τον ομοφυλόφιλο. Τη Μαριάν που είχε νοητική υστέρηση.

Τον Φριτζ που ήταν ανάπηρος,.

Τον Γιόχαν που ήταν νάνος.

Τα εκατομμύρια των νεκρών του Ολοκαυτώματος δεν τα σκότωσαν ο Χίτλερ και ο Χίμλερ.

Τα σκότωσε ο τσαγκάρης.

Ο γαλατάς.

Ο γείτονας.

Η εβραία δημοσιογράφος και συγγραφέας Χάνα Αρεντ στο βιβλίο της «Η κοινοτοπία του Κακού» όταν το 1966 παρακολούθησε στην Ιερουσαλήμ τη δίκη του εγκληματία πολέμου Αντολφ Αϊχμαν, έγραψε σηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων από όλες τις πλευρές.

«Ο Αϊχμαν δεν ήταν ένας “δαίμονας του κακού”. Ηταν ένα κοινότοπο ανθρωπάκι, ένα ασήμαντο γρανάζι στα σπλάχνα ενός τερατώδους γραφειοκρατικού μηχανισμού. Χωρίς αυτό ασφαλώς να μειώνει την ευθύνη του στο ελάχιστο».

Εκθέτει λοιπόν η Αρεντ το θεμελιώδες ερώτημα της προσωπικής ευθύνης του καθενός από εμάς.

Μας καλύπτει ηθικά μια τυπικά «νόμιμη» εντολή, ναι ή όχι;

Αν οι κυβερνώντες, οι πολιτικοί, οι στρατοκράτες, οι όποιοι τέλος πάντων, μας πουν να κάψουμε το σπίτι του γείτονα, εμείς θα το κάψουμε;

Αν μας ζητήσουν μια δεύτερη Νύχτα των Κρυστάλλων εμείς θα υπακούσουμε;

Αν θέλουν να ανοίξουν οι εξορίες και τα ξερονήσια, εμείς θα συμφωνήσουμε;

Αν μας βάλουν μια κουκούλα στο πρόσωπο, θα καταδώσουμε;

Εχουμε όρια;

Εχουμε αξιακό σύστημα δικό μας;

Θα το εφαρμόσουμε στην κρίσιμη στιγμή;

Ή θα μας βλέπουν τα νιάτα μας και θα μας φτύνουν στο πρόσωπο;

Πιο επίκαιρα από ποτέ τα λόγια του ‘τσιγγάνου’.

Εσύ να τ’ ακούς.