Βαρθολομαίος: Ο πρώτος “πράσινος” Πατριάρχης

Από την εποχή του πρώτου Επισκόπου τους Βυζαντίου, του Στάχυ, που τοποθετήθηκε από τον Απόστολο Ανδρέα το 30 μ.Χ, μέχρι σήμερα, ο κ. Βαρθολομαίος είναι ο μακροβιότερος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.

Στις 22 Οκτωβρίου 2021 συμπλήρωσε τριάντα χρόνια στο τιμόνι της Ορθοδοξίας. Μέσα σ’ αυτά τα τριάντα χρόνια, ο κ. Βαρθολομαίος κατέφερε -σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τον Θρόνο, λόγω των Ελληνοτουρκικών αντιπαραθέσεων, αλλά και της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, που «γέννησε» δεκάδες νέες Εκκλησίες– να κρατήσει το Φανάρι στο επίκεντρο των γεωπολιτικών και θρησκευτικών εξελίξεων.

Κάποιοι του άσκησαν κριτική, ότι όλα αυτά τα χρόνια η διοίκηση του -σε ορισμένα φλέγοντα ζητήματα- κινήθηκε στα όρια του «καισαροπαπισμού» και όχι ως του «πρώτος, μεταξύ ίσων επισκόπων», όπως επιβάλουν οι κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Όλοι, όμως, του αναγνωρίζουν, ότι είναι οραματιστής και καθιερώθηκε, σε διεθνές επίπεδο, λόγω των πρωτοβουλιών που ανέπτυξε, κυρίως σε θέματα εκτός θεολογικού πλαισίου.

Για παράδειγμα, ο κ. Βαρθολομαίος ξάφνιασε τους πάντες, όταν, το 2014, έγινε ο πρώτος εκκλησιαστικός ηγέτης, που επισκέφτηκε τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών CERN), τιμώντας έτσι την επιστήμη, η οποία όμως προσπαθούσε να αποδείξει, ότι ο κόσμος δεν είναι δημιούργημα του Θεού!

Ο “πράσινος” Πατριάρχης

Ωστόσο, η προσπάθειά του να ξεφύγει η Εκκλησία από τον παραδοσιακό τρόπο επίλυσης των προβλημάτων (δια της προσευχής και της νηστείας) ξεκίνησε το 1995, όταν οργάνωσε το πρώτο πλωτό συνέδριο για το περιβάλλον.

Τουλάχιστον πέντε κρουαζιέρες-συνέδρια πραγματοποιήθηκαν για την προστασία του περιβάλλοντος με την συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων. Χαρακτηριστικά, μια από αυτές ήταν για την διάσωση του Αμαζονίου, του πνεύμονα του πλανήτη, από την αλόγιστη υλοτομία και την εγκληματική οικονομική εκμετάλλευσή του.

Στην οικολογική του ατζέντα, δεν έμεινε όμως μόνο στα μεγάλα θέματα. Άνθρωπος πρακτικός ασχολήθηκε και με τα μικρότερα ζητήματα, με σκοπό κυρίως να εμφυσήσει τις ιδέες του και στον κλήρο. Για παράδειγμα στήριξε τη βιολογική γεωργία σε περιοχές όπως το Άγιο Όρος.

Ο ακτιβιστικός χαρακτήρας αυτών των πρωτοβουλιών του υιοθετήθηκαν μετά από όλους. Και δεν είναι τυχαίο, ότι για τον λόγο αυτό, έχει καταγραφεί στην ιστορία ως ο πρώτος «πράσινος Πατριάρχης».

Όμως, ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν έμεινε μόνο στα της οικολογίας. Στήριξε τους μετανάστες, έκανε παρεμβάσεις υπέρ της Ειρήνης, συναντήθηκε με εκατοντάδες αρχηγούς κρατών, ενώ ταξίδεψε παντού με στόχο να προωθήσει και να υπερασπιστεί την Ορθοδοξία.

Προσπάθησε δε, να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της Δυτικής και Ανατολικής Εκκλησίας με επισκέψεις στο Βατικανό, προσεγγίζοντας τις διαφορές με ήπιο λόγο.

Έριξε γέφυρες στην Ε.Ε και μάλιστα δημιούργησε στις Βρυξέλλες γραφείο του Πατριαρχείου εξασφαλίζοντας μόνιμη παρουσία στην πρωτεύουσα της γηραιάς ηπείρου.

Οι κινήσεις αυτές τον καθιέρωσαν ως μια παγκόσμια προσωπικότητα ισάξια του Πάπα και «ανάγκασαν» το σύνολο των ηγετών που επισκέπτονταν την Τουρκία να θεωρούν «καθήκον» και «υποχρέωσή» τους να συναντήσουν τον κ. Βαρθολομαίο. Κάποιοι δε απ’ αυτούς να επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη, μόνο για να συναντήσουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη, γεγονός που δεν έκανε χαρούμενους τους Τούρκους.

Αλλά, μια και αναφερθήκαμε στους Τούρκους, είναι σημαντικό να αναφέρουμε, ότι και στο εσωτερικό της γείτονος, ο κ. Βαρθολομαίος κατάφερε να ανατρέψει τη μιζέρια αιώνων. Επί των ημερών του αναστηλώθηκαν και επαναλειτούργησαν ναοί σε διάφορες περιοχές της χώρες και μετατράπηκαν σε σύγχρονα προσκυνηματικά, κέντρα, όπως η Παναγία Σουμελά.

Ανασυστήθηκαν μητροπόλεις όπως αυτή της Σμύρνης. Αναδείχθηκε σε διεθνές ζήτημα το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, κινητοποίησε φορείς και οργανώσεις για την αναστήλωση του οικοτροφείου Πριγκηπονήσου, που είναι το μεγαλύτερο ξύλινο στην Ευρώπη.

Δυστυχώς όμως, δεν κατάφερε να μην αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας την οποία ο Ερντογάν μετέτρεψε σε τζαμί.

Βέβαια, η κίνηση αυτή του Τούρκου Προέδρου ήταν αποτέλεσμα ενός γενικότερου σχεδίου του, που εκ των πραγμάτων αποσυνδέθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον κ. Βαρθολομαίο.

Οι συγκρούσεις

Όμως, στην τριακονταετή παρουσία του στο τιμόνι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν ήταν λίγες οι φορές, που συγκρούστηκε με άλλους ιεράρχες.

‘Άλλοτε για να επιβάλει τα δικαιώματα του Φαναρίου (όπως με την Εκκλησία της Ελλάδος) και άλλοτε για να μην επιτρέψει την υποβάθμιση του Οικουμενικού Θρόνου από άλλα Πατριαρχεία -όπως της Μόσχας- που εποφθαλμιούν την πρωτοκαθεδρία του στην Ορθοδοξία.

Ο κ. Βαρθολομαίος γνώριζε από την πρώτη στιγμή που εξελέγη, ότι, για να επιβιώσει το Φανάρι, θα έπρεπε να «αυξηθεί το ποίμνιό του» εκτός Τουρκίας.

Εκτός της ομογένειας, όπου έχει τον πρώτο λόγο, επιχείρησε να αποκτήσει τον έλεγχο των λεγόμενων «Νέων Χωρών», δηλαδή των περιοχών της Ελλάδος, που ελευθερώθηκαν μετά το 1912 και οι οποίες παραχωρήθηκαν από το Φανάρι στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος με την πράξη του 1928.

Παράλληλα προσπάθησε να δημιουργήσει γραφείο στην Αθήνα, γεγονός, που τον έφερε σε σύγκρουση με τον μακαριστό Χριστόδουλο. Ήταν τέτοια η σύγκρουση των δύο ιεραρχών, που για ένα διάστημα το Πατριαρχείο σταμάτησε να μνημονεύει τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, προκαλώντας την παρέμβαση της τότε κυβέρνησης.

Για τον ίδιο λόγο έχει συγκρουστεί και με τον Ιερώνυμο, με τον οποίο οι σχέσεις είναι τυπικές.

Μάλιστα η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη, γίνεται σε μια στιγμή, που στην αντιπαράθεση της «Μητρός Εκκλησίας» με την την Ελλαδική Εκκλησία, έχουν προστεθεί δύο ακόμα ζητήματα: Οι σταυροπηγιακές μονές και ο έλεγχος του ιερού ναού στο κτήμα Προμπονά, στην Αθήνα.

Σταυροπηγιακές μονές, σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, είναι τα μοναστήρια, που ανήκουν στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου και όχι του τοπικού μητροπολίτη.

Οι μονές αυτές αποτελούν πηγή εσόδων για το Φανάρι, καθώς είναι υποχρεωμένες να στέλνουν ετήσια σε αυτό, κάποιο χρηματικό ποσό.

Η λέξη «σταυροπηγιακή» είναι σύνθετη, από τις λέξεις «σταυρός» και «πήγνυμι» (που σημαίνει προσκολλώ, συνάπτω) και καθιερώθηκε από την ενέργεια, που έκανε ένας Πατριάρχης, να στέλνει έναν σταυρό, για να τοποθετηθεί στα θεμέλια της εκκλησίας της μονής, πράξη σήμαινε, ότι αυτό το μοναστήρι, πλέον, ήταν στην δικαιοδοσία του Φαναρίου.

Παρά την ένταση που έχει προκληθεί για τα παραπάνω θέματα μεταξύ Φαναρίου και Αρχιεπισκοπής Αθηνών, φαίνεται ότι τηρείται, επιφανειακά τουλάχιστον, ανακωχή, κυρίως λόγω της σύγκρουσης με το Πατριαρχείο της Μόσχας.

Το μέτωπο αυτό είναι ιδιαίτερα σοβαρό, καθώς, με αφορμή, την κίνηση του κ. Βαρθολομαίου να παραχωρήσει το Αυτοκέφαλο στην Εκκλησία της Ουκρανίας, ήρθε στην επιφάνεια η φιλοδοξία του ρώσου Πατριάρχη Κύριλλου να καταστήσει την Μόσχα, «Τρίτη Ρώμη». Να πάρει δηλαδή τα πρωτεία στην Ορθοδοξία από τον κ. Βαρθολομαίο!

Όμως η σύγκρουση Βαρθολομαίου-Κύριλλου δεν περιορίζονται στα της Ουκρανίας. Φαίνεται, ότι το μεγάλο στοίχημα είναι τα Βαλκάνια. Η Ρωσία δεν δείχνει ότι θέλει να βάλει «νερό στο κρασί της». Μάλιστα, απειλεί, ότι θα αντιδράσει με ακόμα μεγαλύτερη ένταση, αν το Φανάρι ανακηρύξει αυτοκέφαλες τις Εκκλησίες της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και του Κοσσόβου.

Προς το παρόν τα αιτήματα, που έχουν κατατεθεί επισήμως στον κ. Βαρθολομαίο, έχουν «παγώσει», αλλά ποτέ κάποιος δεν μπορεί να ξέρει τι θα γίνει, καθώς τα Βαλκάνια, δεν είναι «πυριτιδαποθήκη» μόνο γεωπολιτικά, άλλα πλέον είναι και εκκλησιαστικά!

Η Μόσχα, αυτή τη στιγμή, έχει καταφέρει να συσπειρώσει, κατά του κ. Βαρθολομαίου, τα πατριαρχεία Σερβίας και Αντιόχειας και μερικώς αυτό των Ιεροσολύμων.

Αλλά ακόμη δεν έχει καταφέρει να ισχυροποιήσει τη θέση της, γιατί το Φανάρι ελέγχει τις περισσότερες Εκκλησίες, οι οποίες όμως δεν έχουν την οικονομική ισχύ της Μόσχας.

Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος θα δείξει… Ο κ. Βαρθολομαίος καθησυχάζει τους γύρω του, προβάλλοντας το δόγμα των τριών συρταριών. Δηλαδή υπάρχουν τρία συρτάρια, το καθένα από τα οποία έχει και μία λύση… Για όλα… Και στα 30 χρόνια της διακονίας του, φαίνεται, πως ο κ. Βαρθολομαίος πάντα έβρισκε μια λύση… Γεγονός, που τον έχει καταστήσει ηγέτη κοινής αποδοχής..!

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις