Kορονοϊός: Ζωή στο σπίτι – Πώς να διαχειριστείς το άγχος της καραντίνας

Καραντίνα, κορονοϊός, περιορισμός κυκλοφορίας, μάσκες, γάντια, αντισηπτικά. Κάποιος θα έλεγε ότι είναι «μόνο λέξεις». Όχι, δεν είναι. Το τελευταίο διάστημα είναι πολλά παραπάνω. Είναι κομμάτι από τις ζωές μας, από την πολύτιμη (τελικά) καθημερινότητά μας. Μια καθημερινότητα που άλλαξε σημαντικά αυτές τις μέρες και στην οποία δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε.

‘Όμως, όπως είναι φύσει προγραμματισμένο, προσαρμοζόμαστε. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πήραν φωτιά, θυμηθήκαμε ξανά να μιλάμε στο τηλέφωνο με τις ώρες, με φίλους , συγγενείς, αγαπημένους. Ξέρω, δεν αρκεί.

Πόσες ταινίες να δεις; Πόσα βιβλία να διαβάσεις (αν μπορείς να συγκεντρωθείς να τα διαβάσεις); Πόσες δουλειές να κάνεις στο σπίτι; Πόσο περπάτημα γύρω από το σπίτι να απολαύσεις;

Αδιαμφισβήτητα οι αγκαλιές, τα γέλια και οι τσακωμοί γύρω από ένα τραπέζι, οι βόλτες στο φώς της ελληνικής άνοιξης δεν υποκαθίστανται από καμία βιντεοκλήση και από καμία «βόλτα» στο διαδίκτυο. Στόχος, όμως, δεν είναι να πειστούμε ότι είμαστε καλά έτσι- θα ήταν ψέμα. Στόχος είναι να αναγνωρίσουμε τη σημασία του να παραμείνουμε υγιείς, για να μπορέσουμε σύντομα να ξαμοληθούμε στη ζωή- όπως τη θέλει και τη μπορεί ο καθένας.

Ο κυριότερος, ωστόσο, στόχος είναι να διαχειριστούμε επαρκώς συναισθήματα όπως το άγχος και η απογοήτευση, που αυτό το διάστημα μεγεθύνονται σημαντικά, ώστε να περάσει όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα αυτή η περίοδος. Ο φόβος για τη νόσηση από τον κορονοϊό, ο περιορισμός της κυκλοφορίας, η αίσθηση του εγκλεισμού, η ολική ή μερική αποχή από την εργασία με τη γνώριμη μορφή της, η επαπειλούμενη οικονομική ύφεση που προβλέπεται από τους ειδικούς, η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου είναι μερικά από όσα μας αγχώνουν καθημερινά και μας κρατούν δέσμιους καταστροφικών σκέψεων και αρνητικών σεναρίων.

Γι’ αυτό καλό είναι:

– Να οριοθετούμε ή να φιλτράρουμε, όσο το δυνατόν επαρκέστερα, την πληροφόρηση που έχουμε. Η συνεχής έκθεση σε εικόνες, βίντεο, ειδήσεις και πάσης φύσεως γνώμες μας μπερδεύει και μας επιβαρύνει συναισθηματικά. Ακόμη και να μην το αναγνωρίζουμε αμέσως, το άγχος εντείνεται, όταν μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας καλύπτεται από δυσάρεστες ειδήσεις. Ένα μέτρο, λοιπόν, στην υπερέκθεση στα νέα των ημερών. Σε περιπτώσεις που δε μπορούμε να βάλουμε το απαραίτητο όριο, καλύτερα να απέχουμε από τη διαρκή ενημέρωση.

– Να ασχολούμαστε με όσα μας ευχαριστούν, αλλά και αυτό με μια κριτική ματιά. Μπορεί να γίνει ιδιαιτέρως ψυχαναγκαστικό το να προσπαθούμε να φορτώνουμε τη μέρα μας με όσα μας γεμίζουν συναισθηματικά, ώστε να μην «πέφτουμε» ψυχολογικά. Είναι φυσιολογικό και ανθρώπινο να έχουμε διακυμάνσεις στη διάθεση. Ας δώσουμε το περιθώριο στους εαυτούς μας να «χωρέσουμε» και την πιθανότητα να βαρεθούμε και να απογοητευτούμε. Μόνο έτσι θα νιώσουμε την ανάγκη να κάνουμε κάτι που αγαπάμε π.χ. να ακούσουμε μουσική, να παίξουμε με τα παιδιά μας, να διαβάσουμε, να ασκηθούμε, να κάνουμε κατασκευές.

– Να προσπαθούμε να σκεφτούμε ρεαλιστικά, όχι απλώς θετικά. Σε απαιτητικές συνθήκες, όπως η τωρινή, γεμάτες με δυσφορικά συναισθήματα και αρνητικές σκέψεις, είναι δύσκολο να καταφέρουμε να επιβάλουμε στους εαυτούς μας τη θετική σκέψη. Αντιθέτως, το να προσπαθούμε να σκεφτούμε πιο ρεαλιστικά και να βρίσκουμε εναλλακτικές στα πολύ δυσλειτουργικά σενάρια που κάνουμε, είναι υλοποιήσιμο και εν τέλει πιο υγιές.

– Να προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε και να εμπιστευτούμε τις θετικές μας ικανότητες. Όλοι μας έχουμε περάσει προσωπικές κρίσεις και καταφέραμε με κάποιους τρόπους να τις διαχειριστούμε. Αυτούς τους τρόπους πρέπει να αναγνωρίσουμε και να ανακαλέσουμε, σαν όπλα από τη φαρέτρα μας. Για παράδειγμα, για άλλους είναι βοηθητικό το μοίρασμα, η κουβέντα με τους αγαπημένους, για άλλους η δημιουργική ενασχόληση με ένα χόμπυ, ενώ άλλοι προτιμούν την περισυλλογή και την εκλογίκευση. Εντοπίζοντας με ποια «εργαλεία» τα καταφέραμε στο παρελθόν θα είναι πιο εύκολο να τα χρησιμοποιήσουμε ξανά και στην παρούσα δυσάρεστη κατάσταση.

Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν πανάκεια. Θα υπάρξουν μέρες που δε θα έχουμε διάθεση να κάνουμε πολλά περισσότερα από τα απαραίτητα και μέρες που θα μας φαίνονται δυσβάσταχτες. Το σημαντικό είναι να μην επιβαρύνουμε τον εαυτό μας με περιττή επικριτικότητα. Η ψυχολογική πίεση λόγω των παγκόσμιων συνθηκών είναι μεγάλη και έντονη. Ας είμαστε πιο επιεικείς με τους εαυτούς μας και τους γύρω μας, με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Δεν είναι η στιγμή για να απαιτούμε τελειότητα από εμάς και τους άλλους. Η μάχη που δίνουμε καθημερινά είναι αρκετή.

Ας μην ξεχνάμε ότι είναι σημαντικό να επιλέγουμε τις μάχες που δίνουμε κάθε φορά. Να τις ιεραρχούμε, να κάνουμε οικονομία δυνάμεων και να θυμόμαστε ότι ο αγώνας του διπλανού να διατηρήσει την ελπίδα είναι και δικός μας. Άρα, μπορεί να είναι κοινός. Ή, όπως έγραψε κάποιος πιο “ειδικός”, «ολοζώντανος είμαι και φωνάζω/ ζω, μέσα σ’ όλους που δεν αφήνουν να πετρώσουν οι ελπίδες». (Μανώλης Γλέζος, από την ποιητική του συλλογή «Νέκυιαι Ωδαί», που κυκλοφόρησε το 2013).

Η Εύη Καραγεώργου είναι κλινική ψυχολόγος – γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια ([email protected])