Το “για ελληνική ταινία καλή είναι”, τελείωσε για πάντα

Για να μιλήσουμε το ελληνικό σινεμά που έρχεται, πρέπει πρώτα να θυμηθούμε τη χρονιά που πέρασε.

Το καλοκαίρι του ‘21 είχαμε ταυτόχρονα στις αίθουσες πέντε ελληνικές ταινίες που πήγαιναν καλά κι αυτό είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει ούτε σε καλές χρονιές. Αιθουσάρχες και διανομείς ήταν όπως είναι λογικό σε απόγνωση, όμως οι ελληνικές ταινίες πήγαιναν πιο καλά από ό,τι συνέβαινε σε καλύτερες εποχές. Γιατί συνέβη αυτό;

Θέλω να πιστεύω ότι πέρα από την καλή ποιότητα των ταινιών, είχε να κάνει με το ότι ο κόσμος μετά από μια δύσκολη χρονιά, θέλησε να στηρίξει τις ελληνικές δουλειές. Αλλά από την άλλη, ακόμα σημαντικότερα, έχει μάλλον σχέση με το ότι το ελληνικό σινεμά αρχίζει να ξανακερδίζει την εμπιστοσύνη του κόσμου. Μετά από πολλά χρόνια.

Πλέον δεν ακούς αυτή τη μίζερη ατάκα ότι «για ελληνική ταινία καλή είναι». Μια τρομερά προσβλητική ατάκα που ακούγαμε παλιά και μας σηκωνόταν η τρίχα.

Το ελληνικό σινεμά αυτή τη στιγμή έχει καταφέρει ξανά να συνομιλεί ανοιχτά με τον κόσμο, και να μην είναι ο φτωχός συγγενής. Είδαμε πέρσι 5-6 τελείως διαφορετικές παραγωγές – μια πιο low budget με συνοικιακούς γκάνγκστερ, μια μεγαλύτερη πιο φιλόδοξη παραγωγή για την ελληνική κρίση, ένα περίεργο γουέστερν, ένα αγγλόφωνο love story. Πράγματα που βγήκαν ταυτόχρονα, κάτι που λογικά δεν θα λειτουργούσε σωστά – όμως βγήκαν επειδή τότε άνοιξε η αγορά, και πήγαν όλα μαζί καλά.

Το αν αυτό είναι κάτι που μπορεί να συνεχιστεί του χρόνου, είναι κάτι που θα φανεί. Πολλές παραγωγές σταμάτησαν λόγω Covid και δεν ξέρουμε τι ακριβώς υπάρχει έτοιμο, ώστε να εκμεταλλευτούμε αυτό το momentum που φαίνεται να υπάρχει. Έγιναν όμως πράγματα. Και το πιο σημαντικό, είναι πως πρόκειται για ένα σινεμά που αυτή τη στιγμή, μοιάζει να αφορά.

Για ένα διάστημα, ακούγαμε για τις ελληνικές ταινίες κυρίως από ανθρώπους του χώρου. Μοιάζει να ταξιδεύει τώρα και σε ανθρώπους έξω από το σκληρά σινεφίλ όριο. Που ενδιαφέρονται περισσότερο να μάθουν τι γίνεται.

Ο ρόλος της τηλεόρασης

Εδώ συνδέεται κι η επίδραση της τηλεόρασης. Ο κόσμος εμπιστεύτηκε το σινεμά γιατί και στην τηλεόραση βλέπει καλύτερης ποιότητας ελληνικό προϊόν. Βλέπουν ηθοποιούς που παίζουν και στις δύο πίστες και δεν χωρίζονται όπως παλιά, τηλεοπτικός ηθοποιός και κινηματογραφικός ηθοποιός. Οι καλοί παίζουν παντού. Οι ίδιοι οι ηθοποιοί δημιουργούν ένα κοινό που αρχίζει και τους ακολουθεί και ενδιαφέρεται για το ποιοι είναι και ποιες είναι οι δουλειές τους.

Η τηλεόραση πάντα αυτό έκανε: Σύστηνε κόσμο στο κοινό. Αν η Έλλη Τρίγγου έπαιζε στις “Άγριες Μέλισσες” πριν το “Suntan”, τότε το “Suntan” θα το είχε δει περισσότερος κόσμος. Αυτό δεν είναι κάτι που μπορώ να αμφισβητήσω. Περισσότερος κόσμος θα είχε ενδιαφερθεί για την ταινία. Και μιλάμε εξάλλου για ταλαντούχους ηθοποιούς που μπορούν να παίξουν διαφορετικά πράγματα – άλλος ο ρόλος στο “Suntan” κι άλλος στις “Άγριες Μέλισσες”, οπότε δε θα γινόταν καμία απολύτως ζημιά στην ταινία.

Οι πλατφόρμες αλλάζουν το τοπίο

Σε αυτό παίζουν μεγάλο ρόλο οι πλατφόρμες, που έχουν επηρεάσει τους θεατές. Η πρόσβαση που προσφέρουν έχει υποχρεώσει τις ελληνικές παραγωγές να ανεβάσουν επίπεδο. Ο κόσμος πλέον δεν ξεγελιέται με κάτι πρόχειρο, κακοφτιαγμένο και στο πόδι. Οπότε όλες οι παραγωγές που βγήκαν φέτος έχουν ανεβάσει το επίπεδο. Ακολούθησαν το μοντέλο από τις πλατφόρμες του εξωτερικού και έχουν δανειστεί κόσμο που είναι κατεξοχήν κινηματογραφιστές – σκηνοθετεί ας πούμε καθημερινή σειρά ένας πολύ καλός κινηματογραφικός σκηνοθέτης, ο Λευτέρης Χαρίτος.

Ας δούμε κι αυτό που συμβαίνει με την περίπτωση του Κεκάτου, που πριν κάμποσα χρόνια θα ήταν όνειρο θερινής νυκτός. Ξαφνικά ένας σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους, με φεστιβαλικές περγαμηνές, έχει μπάτζετ στη διάθεσή του για να κάνει μια τηλεοπτική σειρά. Και μάλιστα πάνω σε κάτι δικό του, όχι σε κάτι έτοιμο στο οποίο τον προσέλαβαν. Πήγε με δική του πρόταση, κι η πρόταση πέρασε.

Είμαι σίγουρος πως πολύ σύντομα θα δούμε ελληνική παραγωγή και στο Netflix. Δεν θα είναι αναγκαστικά ελληνόφωνη, αλλά σίγουρα θα δούμε πράγματα γυρισμένα στην Ελλάδα, από έλληνες. Δηλαδή μια ελληνική παραγωγή σε μεγάλες πλατφόρμες. Με όποιον μιλάω από εξωτερικό, παρατηρώ πως έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται πολύ για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Βλέπουν ότι κάθε χρόνο βγαίνει μια καλή φουρνιά ταινιών, οπότε ρωτάνε. Υπάρχει ενδιαφέρον. Δεν ξέρουν μόνο δύο ονόματα, ξέρουν παραπάνω. Δεν ξέρουν μόνο δύο τίτλους, ξέρουν παραπάνω.

Το service industry

Πολύ πιθανό να έχει παίξει ρόλο και το service industry: Οι άνθρωποι που έρχονται στην Ελλάδα για γυρίσματα επιστρέφουν πίσω και μιλάνε θετικά. Αν έχουν λάβει ένα καλό service κι έχουν περάσει καλά, η Ελλάδα μπαίνει πιο δυναμικά στο χάρτη. Θέλω να πιστεύω πως από εδώ και πέρα δεν θα έρχονται μόνο για το cash rebate, αλλά και επειδή θα ξέρουν πως υπάρχουν καλοί άνθρωποι για να δουλέψουν μαζί τους.

Αυτή η εξέλιξη είναι μεγάλη βοήθεια και για τα δικά μας ταλέντα, οπωσδήποτε για τα συνεργεία. Όταν θελήσω να κάνω μια ταινία, θα συνεργαστώ με ανθρώπους που έχουν πλέον μια εμπειρία μεγαλύτερη από αυτή που είχαν τώρα. Είναι ωραίο να ξέρεις ότι οι τεχνικοί σου έχουν «πάρει δουλειά». Γίνονται όλοι και καλύτεροι, αποκτούν μεγαλύτερη εμπειρία και πληρώνονται τίμια, γιατί έρχονται καλές δουλειές εδώ.

Η προσαρμογή είναι πάντα κλειδί. Όπως και με τις πλατφόρμες: Αγαπάω το σινεμά περισσότερο από τα πάντα, αλλά ενδιαφέρει και πώς αυτό που έχεις να πεις ως καλλιτέχνης, θα πάει σε περισσότερο κόσμο. Κι αυτό συμβαίνει στις πλατφόρμες. Όταν το “Suntan” μπήκε στο αμερικάνικο Netflix ήταν χιλιάδες οι άνθρωποι που το είδαν, έστω από περιέργεια, ή που ακόμα και την άφησε στη μέση ή δεν τους άρεσε. Αλλά ξαφνικά κάτι έγινε, την ταινία την είδε κόσμο, συζητήθηκε, βρήκε κοινό. Είναι σημαντικό να μην μείνουμε στο να βρισκόμαστε μεταξύ μας, χτυπώντας ο ένας την πλάτη του άλλου. Είναι πολύ όμορφη αυτή η αίσθηση κοινότητας και συναδελφικότητας – αλλά δεν είναι αυτός ο μόνος λόγος να κάνεις ταινίες. Μας ενδιαφέρει να δει κόσμος την ταινία, κι ας τη δει όπου θέλει να τη δει.

Και για εμάς πέρυσι, το θερινό δεν ήταν αυτό που ονειρευτήκαμε όταν κάναμε τις ταινίες μας. Αλλά ήρθε η πανδημία και οι καλοκαιρινοί μήνες έμοιαζαν το μόνο ανοιχτό παράθυρο. Προφανώς ο ήχος, η εικόνα που δουλέψαμε δεν δικαιώνονται έτσι, αλλά τι μπορούσαμε να κάνουμε;

Το μέλλον γίνεται πιο εύκολο αν είμαστε ανοιχτοί σε όλα.

*Ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος είναι σκηνοθέτης. Η ταινία του “Monday” είναι διαθέσιμη στην COSMOTE TV και η ταινία του “Suntan” στριμάρει στο Cinobo.

27 άρθρα σημαντικών προσωπικοτήτων που μοιράζονται σκέψεις και απόψεις για την Ελλάδα και τη θέση της στο μέλλον. Ανακαλύψτε περισσότερα στο αφιέρωμα “2022: Η Ελλάδα Στο Μέλλον”