D-Day: 80 χρόνια από την απόβαση στη Νορμανδία – Κάρολος, Σούνακ και Μπάιντεν στις εκδηλώσεις

Το συννεφιασμένο πρωινό της 6ης Ιουνίου 1944 πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση στα στρατιωτικά χρονικά, η Aπόβαση στη Νορμανδία ή D-Day, όπως έμεινε στην ιστορία. Επρόκειτο για ένα κρίσιμο πλήγμα εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας και, όπως συμφωνούν οι ιστορικοί, ένα από τα σημεία που έκριναν την έκβαση του πολέμου.

Η προετοιμασία για την Απόβαση στη Νορμανδία

Oι διαφωνίες των Συμμάχων για το αν θα έπρεπε να ασκηθεί πίεση από Νότο προς Βορρά ή να γίνει απόβαση μέσω Μάγχης, προκειμένου να ηττηθεί η Γερμανία, λύθηκαν στη Διάσκεψη της Τεχεράνης (28 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 1943). Ο Στάλιν, υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ, επέμενε ότι η εισβολή στη Γαλλία ήταν ο μόνος τρόπος να ηττηθεί η Γερμανία, αναφέρει το sansimera.gr.

Τον Ιανουάριο του 1944 άρχισε να προετοιμάζεται η επιχείρηση «Επικυρίαρχος» (Operation Overlord). O αμερικανός στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ορίστηκε ανώτατος διοικητής, με βρετανούς διοικητές στο στρατό ξηράς, στο ναυτικό και την αεροπορία. Σύμφωνα με το σχέδιο, η επίθεση θα γινόταν σ’ ένα στενό μέτωπο στη Νορμανδία, στις βόρειες ακτές της Γαλλίας, από πέντε σώματα στρατού. Για την πραγματοποίησή της, ο Αϊζενχάουερ έπρεπε να συγκροτήσει τον μεγαλύτερο στην ιστορία στόλο που επιχείρησε ποτέ απόβαση. Σε περίπτωση επιτυχίας, η απόβαση θα αποτελούσε την απαρχή προέλασης μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων προς Ανατολάς μέσω της Γαλλίας, κατευθείαν στην καρδιά της ναζιστικής Γερμανίας.

Το βασικότερο μέλημα για τους σχεδιαστές της επιχείρησης ήταν να μη μάθουν οι Γερμανοί το σημείο της απόβασης. Έτσι, οι δυνάμεις τους θα ήταν αναγκασμένες να αναπτυχθούν σε ολόκληρη την ακτογραμμή. Είχε καταρτιστεί εξάλλου σχέδιο παραπλάνησης, η επιχείρηση «Σωματοφύλακας» (Operation Bodygard), που κατόρθωσε πέραν πάσης προσδοκίας να πείσει τον Χίτλερ ότι κύριος στόχος ήταν η περιοχή του Καλέ, αρκετά βορειότερα της Νορμανδίας. Παρότι στη Γαλλία υπήρχαν 58 γερμανικές μεραρχίες, μόνο οι 14 βρίσκονταν στις ακτές της Νορμανδίας. Μεγάλη σημασία είχε και η αξιοποίηση της αεροπορικής υπεροχής των Συμμάχων, ώστε να εξουδετερωθεί η εχθρική πολεμική αεροπορία και να απομονωθεί το συγκοινωνιακό δίκτυο της Βόρειας Γαλλίας.

Ενώ τα σχέδια τής απόβασης καταρτίζονταν από Αμερικανούς και Βρετανούς στρατιωτικούς στην Αγγλία, ο Γερμανός στρατάρχης Έρβιν Ρόμελ – γνωστός ως «αλεπού της ερήμου», από την προηγούμενη θητεία του στο αφρικανικό μέτωπο- επιφορτισμένος με την αναχαίτιση της αναμενόμενης απόβασης, ενίσχυσε τη γερμανική αμυντική οχύρωση κατά μήκος της ακτής της Γαλλίας με υποβρύχια εμπόδια, δεξαμενές καυσίμων, ανθεκτικές στους βομβαρδισμούς, καθώς και με ναρκοπέδια. Το βασικό του πρόβλημα ήταν ότι έπρεπε να περιφρουρεί 3.000 μίλια δυτικοευρωπαϊκής ακτής, από την Ολλανδία έως τα ιταλικά σύνορα.

Επιχείρηση “Ποσειδών”

Η απόβαση στη βόρεια Γαλλία από την Αγγλία προγραμματίστηκε τελικά για τις 5 Ιουνίου 1944, αλλά αναβλήθηκε για ένα εικοσιτετράωρο, λόγω της κακοκαιρίας που επικρατούσε στο στενό της Μάγχης. Συγκροτήθηκε ένας τεράστιος στόλος, με επικεφαλής τον Άγγλο ναύαρχο Μπέρτραμ Ράμσεϊ, ο οποίος περιλάμβανε 1.200 πολεμικά πλοία, 10.000 αεροπλάνα, 4.126 αποβατικά σκάφη, 804 μεταγωγικά πλοία και εκατοντάδες τεθωρακισμένα άρματα αμφίβιων και άλλων αποστολών. 156.000 άνδρες (73.000 Αμερικανοί και 83.000 Βρετανο-Καναδοί) θα αποβιβάζονταν στη Νορμανδία, από τους οποίους 132.000 θα μεταφέρονταν με πλοία μέσω Μάγχης και 23.500 με αεροπλάνα. Τις χερσαίες δυνάμεις διοικούσε ο άγγλος στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερι, που είχε απέναντί του ένα παλαιό γνώριμό του από τις επιχειρήσεις στην Αφρική, τον γερμανό στρατάρχη Έρβιν Ρόμελ.

Η απόβαση με την κωδική ονομασία «Ποσειδών» (Operation Neptune) άρχισε πριν από την αυγή της 6ης Ιουνίου σε πέντε ακτές κατά μήκος της Νορμανδίας, οι οποίες έφεραν τις κωδικές ονομασίες Utah (Γιούτα), Omaha (Όμαχα), Gold (Χρυσός), Juno (Ήρα) και Sword (Σπαθί). Οι παραλίες που είχαν επιλεγεί για την απόβαση εκτείνονταν από τον ποταμόκολπο του Ορν ως το νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου Κοταντέν. Την παραμονή της επιχείρησης βρετανικές μονάδες καταδρομέων είχαν πέσει πίσω από της γραμμές του εχθρού, καταλαμβάνοντας γέφυρες – κλειδιά και αχρηστεύοντας τις επικοινωνίες των Γερμανών.

Οι τέσσερις ακτές καταλήφθηκαν εύκολα και γρήγορα από τις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ στην πέμπτη, την «Όμαχα», αντιμετώπισαν σκληρή γερμανική αντίσταση. Με το σούρουπο μεγάλα προγεφυρώματα είχαν ήδη δημιουργηθεί και στις πέντε περιοχές της απόβασης και η τελική επιχείρηση για τη συντριβή τής Γερμανίας είχε αρχίσει.

Για την επιτυχία της απόβασης, καθοριστική ήταν η αεροπορική υπεροχή των Συμμάχων. Τα αεροπλάνα τους κατέστρεψαν τις περισσότερες γέφυρες του Σηκουάνα στ’ ανατολικά και του Λίγηρα στα νότια, εμποδίζοντας έτσι τους Γερμανούς να ενισχύσουν έγκαιρα τις προκεχωρημένες μονάδες τους στα προγεφυρώματα των ακτών της Νορμανδίας.

Οι Σύμμαχοι προ των πυλών της Γερμανίας

Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, οι Βρετανοί θα καταλάμβαναν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Καν την πρώτη ημέρα της απόβασης. Παρότι εξουδετέρωσαν γρήγορα τη γερμανική άμυνα, εν τούτοις έπρεπε να περιμένουν έως τις 9 Ιουλίου για να εισέλθουν νικηφόρα στην πόλη, εξαιτίας της εμφάνισης μιας μεραρχίας Πάντσερ, που καθήλωσαν τις δυνάμεις τους, αλλά και των διαφωνιών μεταξύ Αϊζενχάουερ και Μοντγκόμερι για θέματα τακτικής. Στον τομέα τους, οι Αμερικανοί αντιμετώπισαν σοβαρή αντίσταση στη χερσόνησο Κοταντέν, αλλά τελικά κατέλαβαν το ζωτικής σημασίας λιμάνι του Χερβούργου στις 26 Ιουνίου.

Οι συνεχείς συγκρούσεις έφθειραν τα γερμανικά στρατεύματα και στις 25 Ιουλίου ο στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϊ διέσπασε το δυτικό μέτωπο και μέσα σε λίγες μέρες εξάλειψε κάθε αντίσταση στην πορεία του προς τον Σηκουάνα. Αντεπίθεση των γερμανικών τεθωρακισμένων στο Μορτέν αποκρούστηκε (7-13 Αυγούστου). Στα τέλη Αυγούστου οι Σύμμαχοι διέσχισαν τον Σηκουάνα και τον Σεπτέμβριο βρίσκονταν μπροστά στα γερμανικά σύνορα.

Εορτασμοί για τα 80 χρόνια από την Απόβαση στη Νορμανδία

Συγκινητικές επιστολές βετεράνων αναγνώσθηκαν κατά τις σημερινές εκδηλώσεις στη Νορμανδία για την 80η επέτειο της D-Day. 

Στη βρετανική τελετή στο Βερ-συρ-Μερ, βετεράνοι χειροκροτήθηκαν καθώς έφθαναν στο χώρο για να καταλάβουν τα καθίσματά τους, τα οποία ήταν διακοσμημένα με παπαρούνες σε έντονο κόκκινο χρώμα.

«Θέλω να αποτίσω φόρο τιμής σ’ αυτούς που δεν τα κατάφεραν. Ας αναπαύονται εν ειρήνη», ανέφερε ο βετεράνος Τζο Μάινς στην επιστολή του, που αναγνώσθηκε από τον ηθοποιό Μάρτιν Φρίντμαν. «Ήμουν 19 χρόνων κατά την απόβαση, αλλά ήμουν ακόμα ένα αγόρι … και δεν είχα ιδέα για πόλεμο και σκοτωμούς». «Προσπάθησα να ξεχάσω την D-Day, αλλά δεν μπορώ», έγραψε ο βετεράνος του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού Ρον Χέντρι στην επιστολή του που διάβασε ο ηθοποιός Ντάγκλας Μπουθ. «Έζησα 80 χρόνια έπειτα από εκείνη την ημέρα, οι φίλοι μου έμειναν κάτω από τη γη». Οι δύο βετεράνοι ήταν αμφότεροι παρόντες στην τελετή.

Με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία, στα σύνορα της Ευρώπης, οι φετινές εκδηλώσεις αυτής της καμπής στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αποκτούν ιδιαίτερη απήχηση.

Η επέτειος έρχεται σε μια χρονιά πολλών εκλογών, μεταξύ των οποίων και για το Ευρωκοινοβούλιο αυτή την εβδομάδα και στις ΗΠΑ το Νοέμβριο. Οι ηγέτες αναμένεται ότι θα κάνουν παραλληλισμούς με το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και θα προειδοποιήσουν για τους κινδύνους του απομονωτισμού και από την άκρα δεξιά, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Κατανυκτική μουσική ακουγόταν και ο Τομ Τζόουνς τραγούδησε «I won’t crumble with you if you fall» σε μια τελετή στην οποία παρέστησαν ο Βρετανός βασιλιάς Κάρολος και η Βασίλισσα Καμίλα και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η σύζυγός του Μπριζίτ.

Ο Κάρολος, με στρατιωτική στολή, ήταν φανερά συγκινημένος καθώς απέτιε φόρο τιμής σ’ αυτούς που είχαν συμμετάσχει στην απόβαση, καθώς και στη γαλλική αντίσταση.

«Θυμόμαστε το δίδαγμα που φθάνει σ’ εμάς ξανά και ξανά μέσα από τις δεκαετίες: τα ελεύθερα έθνη πρέπει να ενώνονται για να αντισταθούν μαζί στην τυραννία», δήλωσε.

«Ο θαυμασμός μας είναι αιώνιος», δήλωσε ο Κάρολος, ο οποίος μίλησε τόσο στα αγγλικά όσο και στα γαλλικά. «Ας προσευχηθούμε να μην γίνει ποτέ ξανά τέτοια θυσία».

Μετά την τελετή, ο Κάρολος, ο Μακρόν και οι σύζυγοί τους συνομίλησαν και αντάλλαξαν χειραψίες με βετεράνους και άλλους προσκεκλημένους.

Το Ρόιτερς σημειώνει πως, καθώς ο αριθμός των βετεράνων μειώνεται γρήγορα και πολλοί απ’ αυτούς είναι σήμερα ηλικίας άνω των 100 ετών, η φετινές τελετές αναμένεται ότι θα είναι οι τελευταίες μεγάλης έκτασης που τους τιμούν παρουσία τους.

Περίπου 200 βετεράνοι, οι περισσότεροι Αμερικανοί ή Βρετανοί, πρόκειται να συμετάσχουν σε τελετές ολόκληρη τη σημερινή ημέρα.

Ανάμεσα στους ηγέτες που θα βρεθούν σήμερα (06/06) στις νορμαδικές ακτές (βορειοδυτική Γαλλία) είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο βασιλιάς Κάρολο Γ’, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο Μπάιντεν αναμένεται να μιλήσει στις επίσημες τελετές στις παραλίες Ούτα και Όμαχα Μπιτς όπου αποβιβάστηκαν «73.000 γενναίοι Αμερικανοί» για να «ανοίξουν τον δρόμο στην απελευθέρωση της Γαλλίας και της Ευρώπης», ανέφερε ο Λευκός Οίκος.

Τη Δευτέρα, περίπου 50 Αμερικανοί βετεράνοι, ορισμένοι από τους οποίους είχαν λάβει μέρος στην απόβαση της 6ης Ιουνίου 1944, προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο της Ντοβίλ, στη Νορμανδία, προκειμένου να λάβουν μέρος στους εορτασμούς. «Η Γαλλία καλωσορίζει τους ήρωες», έγραψε στο X ο Ε. Μακρόν.

Σε έναν ισχυρό συμβολισμό, η Ρωσία, που είχε προσκληθεί πριν από δέκα χρόνια και ήταν σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας απέναντι στη ναζιστική Γερμανία, αποκλείστηκε επίσημα από τις τελετές λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία.

Στις 7 Ιουνίου, ο Τζο Μπάιντεν αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία στο Πουάντ ντι Χοκ, πάντα στη Νορμανδία, «για τη σημασία της υπεράσπισης της ελευθερίας και της δημοκρατίας», σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο. Ένα μήνυμα που αναμένεται να ενταθεί ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, αναφέρει η ΕΡΤ.

Οι βρετανοί αλεξιπτωτιστές που συμμετείχαν σήμερα στην αναπαράσταση της πτώσης των αλεξιπτωτιστών των συμμάχων πίσω από τις γερμανικές γραμμές άμυνας κατά την πρώτη φάση της Απόβασης στην Νορμανδία, δίπλωσαν τα αλεξίπτωτά τους, έκαναν ουρά για να δείξουν τα διαβατήριά τους στους Γάλλους τελωνειακούς που τους περίμεναν σε έναν αγρό της Νορμανδίας, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Περί τους 320 Bρετανοί, Bέλγοι και Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές έλαβαν μέρος στην αναπαράσταστη των γεγονότων της 6ης Ιουνίου 1944.

«Είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναζήσει, αλλά δεδομένου του βασιλικού καλωσορίσματος που είχαμε από όλους τους υπόλοιπους, είναι μικρό τίμημα για να πληρώσει κανείς εισερχόμενος στην Γαλλία», δήλωσε ο διοικητής των βρετανών αλεξιπτωτιστών ταξίαρχος Μαρκ Μπέρι.

Από την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι βρετανοί πολίτες δεν μπορούν κινούνται ελεύθερα εντός της Ενωσης και αντιμετωπίζουν αυστηρότερους ελέγχους.

Οι βρετανοί αλεξιπτωτιστές πήδηξαν από τρία A400M επάνω από την Σανερβίλ, αναπαριστώντας την πτώση που έγινε πριν από οκτώ δεκαετίες από μία Dakota της RAF. Ακολούθησαν αμερικανικά και βελγικά αεροσκάφη.