Μηχανή του Χρόνου: Αμερικανική εφημερίδα εκθειάζει την επανάσταση του 1821

Το άρθρο έκπληξη σε αμερικανική εφημερίδα, που εκθείαζε την Ελληνική Επανάσταση. Η στήριξη που έμεινε στα λόγια

NEWSROOM
29 Σεπτεμβρίου 2014 19:22

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Providence Patriot» που κυκλοφόρησε στη Νέα Υόρκη στις 15 Αυγούστου του 1821, φιλοξενούσε ένα άρθρο έκπληξη για την ελληνική επανάσταση. Το όνομα του συγγραφέα δεν αναφερόταν, αλλά πηγή του άρθρου ήταν η εφημερίδα «Charleston Courier». Ο αρθρογράφος έγραφε με έντονο λυρισμό για τον δίκαιο αγώνα των επαναστατημένων κατά του «τουρκικού δεσποτισμού».

«Ο ελληνικός πόλεμος έχει όλους τους καρπούς της εξέλιξης και της ωριμότητας. Δεν είναι σαν το αδύναμο μίσχο της νεαπολιτάνικης ελευθερίας, που δεν έχει ούτε ρίζες ούτε δύναμη, ούτε καν την ελάχιστη ελπίδα για άνθος ή καρπό. Είναι ριζωμένος βαθιά στα αιματοβαμμένα έγκατα του τούρκικου δεσποτισμού». Ο αμερικανός αρθρογράφος συνδέει τον ξεσηκωμό του λαού με τις ιστορικές ρίζες του που προέρχονται απευθείας από την αρχαία ελλάδα : «Ξεκινά απ’ το χώμα μία καλλιέργεια πολέμου, όπως αυτή του Κάδμου, ενώ οι δάφνες της Ίδας και του Ολύμπου λυγίζουν το πανύψηλο κορμί τους, για να τιμήσουν τους σωτήρες της αρχαίας ελευθερίας».

Το άρθρο στην εφημερίδα «Providence Patriot»

Ο συντάκτης του φλογερού κειμένου επισημαίνει την χριστιανική ταυτότητα των εξεγερμένων ως ένα στοιχείο που επηρεάζει την Ευρώπη των ισχυρών. «Η θρησκεία χωρίζει τους αντιπάλους και ξεπερνά τη δύναμη της επανένωσης. Ο Τούρκος, τυφλωμένος από την οργή του, ενισχύει τη φλόγα που μέλλει να τον κατασπαράξει. Και με τις θηριωδίες του εναντίον της χριστιανικής εκκλησίας, αυξάνει την όρεξη της Αυστρίας και του Τσάρου». Ο αρθρογράφος αναφέρεται στην «νεαπολιτάνικη ελευθερία», δηλαδή την αποτυχημένη επανάσταση του 1820 στην Ιταλία. Οι Ναπολιτάνοι ξεσηκώθηκαν εναντίον του Βασιλιά, αλλά η επανάσταση καταπνίγηκε από τις δυνάμεις της Ιερής Συμμαχίας, που αποτελούνταν από την αυτοκρατορία της Αυστρίας, της Ρωσίας και το Βασίλειο της Πρωσίας.

Ούτε 40 μέρες δεν πέρασαν από τη δημοσίευση του άρθρου, όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέλαβε την Τριπολιτσά στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821. Ήταν η πιο σημαντική στρατιωτική επιτυχία των Ελλήνων.

Οι Αμερικάνοι φιλέλληνες

Οι Αμερικάνοι αντιμετώπιζαν με μεγάλη συμπάθεια οποιοδήποτε έθνος προσπαθούσε να αποκτήσει την ανεξαρτησία του. Άλλωστε δεν είχαν περάσει ούτε 50 χρόνια απ’ τη δική τους επιτυχημένη επανάσταση, του 1776. Τα νέα της ελληνικής επανάστασης έγιναν αποδεκτά με ενθουσιασμό από τον αμερικάνικο λαό, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πόλεμο ανεξαρτησίας. Η Ελλάδα έφερνε μαζί της τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, που γοήτευε τους ξένους και ιδιαίτερα τις ανώτερες τάξεις. Οι Έλληνες είχαν αντιληφθεί τη συμπάθεια των Αμερικανών και δεν την άφησαν ανεκμετάλλευτη.

Στις 25 Μαρτίου του 1821, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης έστειλε επιστολή στον Γραμματέα της Κυβέρνησης και μετέπειτα Πρόεδρο, Τζον Κουίνσι Άνταμς, με την οποία ζητούσε τη βοήθεια της Αμερικής: «Οι αρετές σας, Αμερικάνοι, είναι πολύ κοντά στις δικές μας, αν και μας χωρίζει μεγάλη θάλασσα. Σας νιώθουμε πιο κοντά από τις γειτονικές μας χώρες και σας θεωρούμε φίλους, συμπατριώτες και αδελφούς, γιατί είστε δίκαιοι, φιλάνθρωποι και γενναίοι. Μην αρνηθείτε να μας βοηθήσετε!» Ο Μαυρομιχάλης δεν ήταν ο μοναδικός Έλληνας που επικοινώνησε με Αμερικανούς. Ο Αδαμάντιος Κοραής αλληλογραφούσε με τον Τόμας Τζέφερσον από την εποχή που ο τελευταίος ήταν πρέσβης στη Γαλλία, το 1785. Επιστολή του Κοραή από τον Ιούλιο του 1823, έγραφε: «Βοηθήστε μας, τυχεροί Αμερικάνοι. Δεν ζητάμε ελεημοσύνη, αλλά σας δίνουμε την ευκαιρία να αυξήσετε τη δική σας καλοτυχία».

Το πολιτικό παρασκήνιο. Ο φόβος της Ρωσίας

Η αμερικάνικη κυβέρνηση είχε διχαστεί, καθώς εκτός από τους υποστηρικτές της ελληνικής επανάστασης, υπήρχαν και εκείνοι που δεν ήθελαν να αναμιχθούν στην Ευρώπη.

Θεωρούσαν ότι πρώτα έπρεπε να βοηθήσουν οι κοντινότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες μάλιστα δεν φαίνονταν πολύ πρόθυμες. Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν τη Ρωσία, γιατί πίστευαν ότι υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να προσαρτήσει την Ελλάδα, αφού τη βοηθούσε να ανεξαρτητοποιηθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δεν ήθελαν να θυσιάσουν χρήμα και ανθρώπινες ζωές για να ενισχύσουν την αντίπαλη δύναμη.

Ο Τζον Κουίνσι Άνταμς, που δέχτηκε την επιστολή του Πέτρου Μαυρομιχάλη, ήταν και ο άνθρωπος που σταμάτησε κάθε προσπάθεια της αμερικάνικης κυβέρνησης να στείλει βοήθεια στην Ελλάδα. Δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις με την Τουρκία και θεωρούσε ότι η υποστήριξη του ελληνικού αγώνα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου εναντίον της Τουρκίας. Τον Νοέμβριο του 1823, ο Άνταμς μετέπεισε τον Πρόεδρο Μονρό, που ήταν έτοιμος να στείλει βοήθεια. Ένα μήνα αργότερα, το Δεκέμβριο του 1823, ψηφίστηκε το «Δόγμα Μονρό», με το οποίο η Αμερική υποσχόταν να μην αναμιχθεί στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα και αναγνώριζε τις κυβερνήσεις ως είχαν. Οποιαδήποτε βοήθεια επρόκειτο να στείλει η Αμερική στη Ελλάδα θα ήταν αποτέλεσμα ιδιωτικών κινητοποιήσεων και όχι κυβερνητικής εντολής.

Αμερικανοί εθελοντές στο πλευρό της Ελλάδας

Το άρθρο της 15ης Αυγούστου στην εφημερίδα «Providence Patriot» αποδεικνύει την φιλελληνική στάση της αμερικανικής κοινής γνώμης. Όπως βέβαια το αποδεικνύουν και οι Αμερικάνοι εθελοντές που πολέμησαν στην Ελλάδα για την απελευθέρωση. Ο πρώτος εθελοντής ήταν ο Τζορτζ Τζάρβις που ταξίδεψε στην Ελλάδα το 1822 και πολέμησε μέχρι και το θάνατό του, τον Αύγουστο του 1828. Ο Τζάρβις έγινε γνωστός ως Καπετάν Γιώργης Ζέρβας και ενέπνευσε πλήθος Αμερικάνων να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Το 1824 έφτασε στην Ελλάδα ο Τζόναθαν Μίλερ που συμμετείχε στην Έξοδο του Μεσολογγίου και εκθείασε το θάρρος των αγωνιστών σε κείμενά του.

Ο Μίλερ υιοθέτησε ένα Ελληνόπουλο, τον Λουκά, ο οποίος σπούδασε στην Αμερική και έγινε ο πρώτος γερουσιαστής ελληνικής καταγωγής. Ίσως ο πιο γνωστός Αμερικάνος φιλέλληνας ήταν ο γιατρός Σάμιουελ Χάου, που ίδρυσε νοσοκομείο στην Αίγινα και σχολείο για τυφλούς στην Κόρινθο. Ένας μακρινός συγγενής του Προέδρου Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο Γουίλιαμ Ουάσινγκτον, πολέμησε και πέθανε στο Παλαμήδι.

Η επιστολή του Κολοκοτρώνη.

Η υποστήριξη των Αμερικάνων εξασθένησε με το πέρασμα των χρόνων, καθώς παρακολουθούσαν τις εσωτερικές διαμάχες των Ελλήνων.

Στις 5 Ιουλίου του 1826, ο Κολοκοτρώνης συνέθεσε επιστολή που δημοσιεύτηκε στις αμερικάνικες εφημερίδες: «Η Ελλάδα είναι ευγνώμων για τη φιλανθρωπία των χριστιανών αδελφών μας, που μοιράζονται τον αγώνα μας και υποστηρίζουν με τα χρήματά τους τον πόλεμο για την ανεξαρτησία. Οι Έλληνες είναι αποφασισμένοι να ζήσουν ή να πεθάνουν ελεύθεροι και δεν φοβούνται να χύσουν το αίμα τους ή το θάνατο των παιδιών και των γυναικών τους. Είναι έτοιμοι να δεχτούν τον θάνατο αντί τη σκλαβιά και τώρα, πιο πολύ από ποτέ, είναι ενωμένοι εναντίον των Τούρκων. Μην σταματήσετε να συνεισφέρετε. Βοηθάτε την ανθρωπότητα και κάνετε το θέλημα του Θεού».