Μηχανή του Χρόνου: Ανακάλυψε τη δυναμίτιδα που σκότωσε τον αδελφό του και απομάκρυνε τον μεγάλο έρωτα της ζωής του
Ένας πρωτοπόρος "τρελός επιστήμονας" με περίσσια τόλμη στο επιχειρείν, που τα έκανε όμως θάλασσα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο λόγος για τον Άλφρεντ Νόμπελ (Pics)
- 28 Ιουλίου 2014 07:50
Η οικογένεια Νόμπελ ήταν μία από τις παλαιότερες οικογένειες βιομηχάνων στη Σουηδία και ο Άλφρεντ, ένας πρωτοπόρος «τρελός επιστήμονας» με περίσσια τόλμη στο επιχειρείν, που τα έκανε όμως θάλασσα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Γεννήθηκε το 1833 και ήταν ο τρίτος και μικρότερος γιος του Σουηδού μηχανικού Εμμανουήλ Νόμπελ, που κατασκεύαζε πολεμοφόδια για τη Ρωσία και κέρδισε πολλά χρήματα στον Κριμαϊκό πόλεμο. Από παιδί έδειξε μεγάλη έφεση στη Χημεία και τις ξένες γλώσσες και σε αντίθεση με τους δύο αδελφούς του, ο πατέρας του τον εμπιστεύθηκε σε οικοδιδάσκαλο και αργότερα τον έστειλε στην Αμερική να σπουδάσει δίπλα σε έναν Σουηδό μηχανικό.
Οι Νόμπελ συνεχίζουν να φτιάχνουν νάρκες, τορπίλες και κανόνια, αλλά σε καιρό ειρήνης δεν μπορούν να βρουν χρηματοδότες. Ο Άλφρεντ πήγε στη Γαλλία για να παρουσιάσει τις έρευνές του στη νιτρογλυκερίνη, αλλά οι τραπεζίτες και οι βιομήχανοι τον απέρριπταν. Όμως, ο Ναπολέων Γ΄ ενθουσιάστηκε και έδωσε εντολή στον τραπεζίτη Περέιρ να δανείσει 100.000 χρυσά φράγκα στον μικρό Νόμπελ. Ο ταλαντούχος νεαρός ανακάλυψε μια μέθοδο, με μια λιπαρή ουσία, που προκαλούσε έκρηξη στη νιτρογλυκερίνη δέκα φορές ισχυρότερη από τη μαύρη πυρίτιδα της εποχής. Όμως, το εκρηκτικό μείγμα δεν μπορούσε να τιθασευτεί και στις 3 Σεπτεμβρίου του 1864, το εργοστάσιο Νόμπελ ανατινάσσεται από μια ανάφλεξη.
Πολλοί εργάτες θάβονται στα ερείπια και ανάμεσά τους, ο Αιμίλιος, ένας από τους αδελφούς του Άλφρεντ. Παρά τον θάνατο του αδελφού του, ο Άλφρεντ Νόμπελ συνέχισε να αναζητεί τρόπο για να ελέγχει τη λιπαρή ουσία ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται σε ορυχεία και διανοίξεις σηράγγων. Η σουηδική κυβέρνηση υποχρέωσε τους Νόμπελ να κατασκευάσουν τη νέα τους μονάδα στις όχθες μιας λίμνης πολύ μακριά από τη Στοκχόλμη, για να μην τινάξουν την πρωτεύουσα στον αέρα! Γρήγορα όμως, ο φόβος μετατράπηκε σε ενδιαφέρον, όταν οι σουηδικοί σιδηρόδρομοι χρησιμοποίησαν τη νιτρογλυκερίνη για να ανοίξουν μια σήραγγα.
Το τυχαίο πείραμα
Κατά τη διάρκεια ενός πειράματος, σταγόνες από το υγρό έτρεξαν από ένα ραγισμένο δοχείο και έπεσαν πάνω στο πορώδες υλικό που χρησιμοποιούσε για τη συσκευασία. Αμέσως δημιουργήθηκε μια στερεή μάζα που καθιστούσε ευκολότερη τη χρήση της εκρηκτικής λιπαρής ουσίας. Η πυρίτιδα σε σκόνη έγινε η δυναμίτιδα που εδραιώθηκε στην κατασκευή των εκρηκτικών μέχρι την επανάσταση των πλαστικών. Η ανακάλυψη ήταν σημαντική, αλλά ακόμη δεν ήταν ασφαλής. Κάποιος Γερμανός ταξιδιώτης είχε ξεχάσει ένα δέμα με ποσότητα νιτρογλυκρίνης σε ένα ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη και στις 5 Νοεμβρίου 1865 η έκρηξη που προκάλεσε, τραυμάτισε 8 ανθρώπους. Μετά από ένα μήνα διαλύθηκε ένα πλοίο και 50 άνθρωποι σκοτώθηκαν, όταν εξερράγησαν 300 βαρέλια δυναμίτιδας στα ανοιχτά του Παναμά. Από ανάλογες εκρήξεις καταστράφηκαν δύο εργοστάσια στο Σίδνεϋ και το Αμβούργο.
Ο Νόμπελ προσπάθησε να υπερασπιστεί τον εαυτό του και την μεθοδό του. Μπροστά στο δικαστήριο έριξε ένα δοχείο νιτρογλυκερίνη από ύψος και δεν προκλήθηκε έκρηξη. Μετά έριξε ένα σπίρτο που πήρε φωτιά αλλά δεν έγινε έκρηξη. Οι καταστροφές μπορεί να οφείλονταν στη ζέστη και ο Νόμπελ δεν έφερε ευθύνη. Όμως, οι πελάτες του και οι πλοιοκτήτες, του επέβαλλαν εμπάργκο και από το 1866 έως το 1867 ο τζίρος της επιχείρησής του καταρρακώθηκε. Σύντομη κάμψη. Το 1969 υπέγραψε μια μεγάλη συμφωνία στις ΗΠΑ στην οποία προμήθευε 300 βαρέλια δυναμίτιδας ημερησίως και ίδρυσε μια νέα εταιρεία. Αντίστοιχη ανταπόκριση δεν βρήκε στην Ευρώπη, παρά μόνο στο πρόσωπο του Πωλ Μπαρμπ, ιδιοκτήτη ενός χαλυβουργείου, ο οποίος έγινε και ο μοναδικός του φίλος.
Έως το 1874, ο Άλφρεντ Νόμπελ είχε ιδρύσει 12 εταιρείες σε 10 χώρες και είχε γίνει ζάπλουτος. Ωστόσο, ζούσε ινκόγνιτο σε ένα διαμέρισμα στο Παρίσι και είχε αφήσει μια μακριά γενειάδα για να κρύβει το πρόσωπό του, από το οποίο ξεχώριζαν τα σπινθηροβόλα γαλάζια του μάτια.
Η αγγελία
Ένιωθε μοναξιά και μια μέρα του 1876 δημοσίευσε την εξής αγγελία: «Κύριος όχι πια πολύ νέος, πολύ πλούσιος, πολύ μορφωμένος, που ζει στο Παρίσι, ζητά κυρία της ίδιας ηλικίας που να μιλά πολλές γλώσσες για να του χρησιμεύσει ως γραμματέας και να διευθύνει το σπίτι του». Ανταποκρίθηκε η 33χρονη Αυστριακή αριστοκράτισσα Μπέρτα Κίνσκυ, η οποία γοήτευσε τον Νόμπελ. Ο ερωτευμένος Άλφρεντ μεταμορφώθηκε σε βαθμό που της έγραφε στίχους και τους διάβαζε στην όμορφη Βιεννέζα. Η Μπέρτα όμως, ήταν βαθιά ειρηνόφιλη και δεν μπορούσε να πειστεί από τις απόψεις του Νόιμπελ, ο οποίος της έλεγε ότι επιθυμούσε να ανακαλύψει μια ουσία τόσο καταστροφική που θα καθιστούσε τον πόλεμο αδύνατο!
Κάποια στιγμή ο Νόμπελ πήγε να εγκαινιάσει ένα εργοστάσιο στη Σουδία και όταν επέστρεψε, η Μπέρτα το είχε σκάσει με τον ανηψιό του παλιού της εργοδότη, Βαρώνου φον Σούτνερ. Ο Άλφρεντ κλείστηκε στον εαυτό του, εγκατέλειψε το Παρίσι και εγκαταστάθηκε στην έπαυλη «Mio Nido» (Η φωλιά μου) στο Σαν Ρέμο. Το μόνο που δεν τον εγκατέλειψε ποτέ ήταν η εφευρετικότητά του. Ανακάλυψε το σύνθετο ελαστικό και την ηλεκτροχημεία. Συνεχίζει επίσης να τον γοητεύει η ιδέα της παγκόσμιας ειρήνης και διαβάζει με πάθος το βιβλίο «Κάτω τα όπλα» που έγραψε η Μπέρτα, με την οποία συνεχίζει να αλληλογραφεί παρά την πικρή του εμπειρία. Συναντήθηκαν για τελευταία φορά στη Ζυρίχη το 1892, στο περιθώριο ενός συνεδρίου για την ειρήνη και ο περίπατός τους εξελίχθηκε για ακόμη μια φορά σε μια αντιπαράθεση ιδεών για την ειρήνη. Υποστήριζε ότι όλα τα έθνη έπρεπε να κάνουν μια συμφωνία που θα εξασφάλιζε την ειρήνη για αιώνες και τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο, αποδείχθηκε προφητικός, με τη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών και του ΟΗΕ, πολλά χρόνια αργότερα. Ο Άλφρεντ Νόμπελ πέθανε το 1896 στο Σαν Ρέμο. Κληροδότησε τη μυθώδη περιουσία του που έφτανε τα 31 εκατομμύρια κορώνες σε ένα ίδρυμα που απονέμει από το 1901 μέχρι σήμερα, βραβεία επιστημών και φυσικά το Νόμπελ Ειρήνης. Το 1905 το Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην Μπέρτα φον Σούτνερ.
