Μηχανή του Χρόνου: Ο πολιτευτής που έταξε ποταμόπλοια στον Ιλισό

Από τη mixanitouxronou.gr: Η μετάθεση της «βασιλικής Καθέδρας» και η μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην Αθήνα ήταν απόφαση του νεαρού Βασιλιά Όθωνα. Προηγουμένως όμως, μια σειρά αρχιτεκτόνων, πολεοδόμων και πολιτικών είχε διατυπώσει αρκετές προτάσεις για το θέμα.

Μεταξύ των άλλων πόλεων που προτάθηκαν τότε ήταν η Κόρινθος, τα Μέγαρα, το Άργος, το Ναύπλιο, που ήταν ήδη πρωτεύουσα και ο Πειραιάς. Ο τελευταίος αποτελούσε σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα της αυλής Γ. Γκούτενσον ιδανική τοποθεσία για τη νέα πρωτεύουσα.

Σε αντίθεση με την Αθήνα, ο Πειραιάς διέθετε λιμάνι που θα διευκόλυνε τη μεταφορά πρώτων υλών για την ανοικοδόμηση της πρωτεύουσας και επιπλέον, οι εκτάσεις του ανήκαν στο Κράτος και στην Εκκλησία, οπότε δε χρειάζονταν να δοθούν αποζημιώσεις. Τελικά επιλέχθηκε η Αθήνα, κυρίως για λόγους ιδεολογικούς, που σχετίζονταν με την προσπάθεια σύνδεσης του νεοελληνικού κράτους με το ένδοξο παρελθόν της αρχαιότητας.

Η μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα έγινε στις 18 Σεπτεμβρίου του 1834 και λίγες ημέρες αργότερα, με διάταγμα που εξέδωσε την 1η Οκτωβρίου η Αντιβασιλεία του Όθωνα, δημιουργήθηκε ο μεγαλύτερος Δήμος της  χώρας. Τότε βέβαια, η Αθήνα που περιλάμβανε και τον Πειραιά, περισσότερο έμοιαζε με ένα μικρό χωριουδάκι, παρά με πρωτεύουσα κράτους.

Πνιγμένη στα σκουπίδια η μετεπαναστατική Αθήνα

Οι περίπου 7.170 κάτοικοί της ζούσαν μέσα στη φτώχεια και στην ανέχεια, ενώ τα λιγοστά καλύβια και κτίρια ήταν διάσπαρτα ανάμεσα στα ερείπια του παρελθόντος, γύρω από την Ακρόπολη. Η Αθήνα μόλις έδυε ο ήλιος ήταν μια σκοτεινή πόλη, καθώς δεν διέθετε δημόσιο φωτισμό και δεν υπήρχε οδικό δίκτυο.

Τα πρώτα έργα οδοποιίας κατασκευάστηκαν το 1834. Και τότε όμως οι δρόμοι ήταν στενοί, γεμάτοι λακκούβες και βρώμικοι. Τον χειμώνα γέμιζαν με λάσπες και το καλοκαίρι η σκόνη δημιουργούσε μια αποπνικτική ατμόσφαιρα. Επίσης, δεν υπήρχε σύστημα αποκομιδής των σκουπιδιών ούτε δημόσιες τουαλέτες.

Όλα τα απορρίμματα από τα σπίτια και τα μαγαζιά σωρεύονταν στους δρόμους, δημιουργώντας εστίες μόλυνσης και προκαλώντας συχνά διάφορες επιδημίες που σκορπούσαν θάνατο. Χαρακτηριστικά, το 1835 ξέσπασε ελονοσία από τα λιμνάζοντα νερά στους δρόμους, αφήνοντας πίσω της πολλά θύματα.

Το πρόβλημα καταπολέμησε αργότερα ο Δήμος μισθώνοντας κάρα για να συλλέγουν τα σκουπίδια και κατασκευάζοντας δημόσια αποχωρητήρια. Ένα πρόβλημα που ανέκαθεν αντιμετώπιζε η Αθήνα και φυσικά δεν έλειπε από τα μετεπαναστατικά χρόνια, ήταν η λειψυδρία.

Προτού γίνει πρωτεύουσα, οι λιγοστοί χιλιάδες κάτοικοι προμηθεύονταν νερό από το υδραγωγείο του Αδριανού. Αμέσως μετά, ακολούθησε κύμα αστυφιλίας και ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε ραγδαία, με αποτέλεσμα το υδραγωγείο να μην επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες όλων. Οι διακοπές νερού ήταν συχνές και μεγάλης διάρκειας, ενώ στη βρύση της γειτονιάς σχηματίζονταν τεράστιες ουρές ταλαιπωρίας από γυναίκες που περίμεναν να γεμίσουν τις στάμνες. Οι εντάσεις, οι τσακωμοί και τα μαλλιοτραβήγματα δεν έλειπαν φυσικά σε κάθε σειρά.

Η προεκλογική περίοδος και οι μεγάλες υποσχέσεις

Με αυτή την ατζέντα και ζώντας σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, οι Αθηναίοι ψήφισαν τον  Μάρτιο του 1835 στις πρώτες δημοτικές εκλογές. Φυσικά προηγήθηκε, όπως και σήμερα, μια προεκλογική περίοδος. Καθώς δεν υπήρχαν μεγάλα εκλογικά κέντρα και νοικιασμένοι πολυχώροι για τις προεκλογικές συγκεντρώσεις, ο εκάστοτε υποψήφιος συγκέντρωνε τους ψηφοφόρους στο σπίτι του, όπου και τους προσέφερε ποτά, μεζέδες και χύμα καπνό. Αυτό άλλαξε μετά το 1885.

Ο συγγραφέας Στέφανος Ξένος είχε υποσχεθεί ατμόπλοια στον Ιλισσό Παράλληλα, οι μεγάλες διαδηλώσεις οργανώνονταν στο κέντρο της πόλης και τις συνοικίες, ενώ κατά τη διάρκειά τους δεν έλειπαν και οι ευφάνταστες προεκλογικές δεσμεύσεις των υποψήφιων Δημάρχων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε ο λογοτέχνης Στέφανος Ξένος, που όντας υποψήφιος κάποια στιγμή, είχε υποσχεθεί απίθανα πράγματα στους Αθηναίους.

Τους είχε τάξει λευκά ατμόπλοια να πλέουν στον Ιλισσό, ένα γιγάντιο φανό στην Ακρόπολη και ότι θα δημιουργήσει δίοδο στον Ιερό Βράχο ώστε να έρχεται ο θαλάσσιος μπάτης και να δροσίζει την πόλη. Πλησιάζοντας στις εκλογές δημιουργούνταν κλίμα πόλωσης και φανατισμού, ενώ συχνό φαινόμενο ήταν οι συμπλοκές μεταξύ των θερμόαιμων υποστηρικτών των αντίπαλων παρατάξεων που κατέληγαν με τραυματίες και θύματα. Οι υποψήφιοι «ψώνιζαν» χειροκροτητές και «πρωτοπαλίκαρα» από την κακόφημη γειτονιά στου Ψυρρή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ:

Που βρίσκεται η ασυνήθιστη φυλακή όπου οι κρατούμενοι ζουν με τις οικογένειές τους. Εκλέγουν δήμαρχο και νοικιάζουν κελιά με ανέσεις ανάλογα με την τσέπη τους. Μπορούν να εργάζονται και δέχονται τουρίστες

Το μακελειό στο πανεπιστήμιο του Οχάιο το 1970. Η εθνοφρουρά σκότωσε 4 φοιτητές που διαμαρτύρονταν για τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Η ιστορία έγινε τραγούδι από τον Neil Young