Μηχανή του Χρόνου: Οι αρχαιοκάπηλοι “χτυπούν” την Αμφίπολη. Το θρίλερ με το χρυσό μακεδονικό στεφάνι που βρέθηκε στο μουσείο Γκετί μέσω Γερμανίας
ο αρχαίο μακεδονικό στεφάνι από την Αμφίπολη, το οποίο μέσω κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας βρέθηκε στο Μουσείο Γκετί
- 29 Αυγούστου 2014 09:46
Το 1992-1995 – έγιναν πέντε μεγάλες επιχειρήσεις κλοπής αρχαιοτήτων από την Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτές ήταν η μεταφορά το 1992 ενός χρυσού μακεδονικού στεφανιού, προϊόντος λαθρανασκαφής από την Αμφίπολη, αλλά και το λαθρεμπόριο 187 αρχαίων αντικειμένων που εντοπίστηκαν το 1994 στο Μπρίντιζι με την εμπλοκή των Ελλήνων μεταφορέων, Αχιλλέα Σακκά και Γιώργου Κλείδωνα. Παράλληλα διαπιστώθηκε ότι η υπόθεση αρχαιοκαπηλίας που αποκαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 1993 στο ξενοδοχείο «Ελληνικό», ήταν τμήμα του κυκλώματος Σάιμς – Μιχαηλίδη – Σαβόκα.
Σύμφωνα με στοιχεία που είχαν συγκεντρώσει οι διωκτικές αρχές, ο ιταλός έμπορος Νίνο Σαβόκα (γεννήθηκε το 1950 στο Κόμο) που είχε έδρες το Μπολτσάνο της Ιταλίας και το Μόναχο, την περίοδο 1990-1998 ήταν ο άνθρωπος που μάζευε αρχαία από την Ελλάδα για λογαριασμό των Σάιμς και Μιχαηλίδη που κινούσαν τα νήματα από τη βίλα τους στη Σχοινούσα των Κυκλάδων. Ο Σαβόκα συνεργαζόταν με έναν έλληνα παλαιοπώλη ο οποίος λειτουργούσε ως… «σκάουτερ» για τον εντοπισμό πρόθυμων λαθρανασκαφέων σε όλη την Ελλάδα. Ο παλαιοπώλης, που ζούσε στο κέντρο της Αθήνας και είχε μια μεγάλη συλλογή όπλων κειμηλίων, απεβίωσε πριν από μερικά χρόνια σε ηλικία 65 ετών.
Ο γεωργός λαθρανασκαφέας
Πρώτο «δείγμα γραφής» του κυκλώματος ήταν η λαθρεμπορία του αρχαίου μακεδονικού στεφανιού που βρέθηκε από έναν αγρότη σε λαθρανασκαφή στην περιοχή της Αμφίπολης, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Οι κυνηγοί «ταλέντων» της αρχαιοκαπηλίας του Σαβόκα αμέσως εντόπισαν τον αγρότη με το μακεδονικό στεφάνι. Μάλιστα, ο ίδιος ο γεωργός-λαθρανασκαφέας είχε φροντίσει να βγάλει μια φωτογραφία πολαρόιντ στην οποία φορούσε το χρυσό στεφάνι προκειμένου να κατοχυρώσει το αμύθητης αξίας εύρημα.
Το στεφάνι στη Γερμανία
Το στεφάνι προωθήθηκε στο Μόναχο, όπου ο Σαβόκα εκείνη την περίοδο είχε γκαλερί στο κέντρο της πόλης. Τελικά κατέληξε – στα τέλη του 1991 – σε δύο Ελληνες που ζούσαν στο Μόναχο. Τον Φεβρουάριο του 1992, οι δύο Ελληνες και ένας Σέρβος επιχείρησαν να το πωλήσουν σε έλληνα ζωγράφο στο Μόναχο. Ο 50χρονος ζωγράφος, ο οποίος σήμερα ζει στο Μαρούσι και ταξιδεύει συχνά στη Γαλλία, αρνήθηκε τη συναλλαγή.
Το μεγάλο ταξίδι στην Αμερική
Μετα από σύσταση του ζωγράφου οι αρχαιοκάπηλοι απευθύνθηκαν στον αυστριακό αρχαιοπώλη, με έδρα τη Βασιλεία της Ελβετίας, Κριστόφ Λεόν. Μέσω αυτού και του Σάιμς το χρυσό στεφάνι κατέληξε στο Μουσείο Γκετί των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα έγγραφα που βρίσκονται στην ΕΛΑΣ στη συγκεκριμένη συναλλαγή ενεπλάκη και ο Γερμανός ιδιώτης Μαλφρεντ Ντελιτς -με τη χρήση της εταιρείας «Price Tipr GMBH» – o οποίος απεβίωσε δύο χρόνια αργότερα αργότερα. Σύμφωνα με την δικογραφία που σχηματίστηκε μετά ποινική δίωξη της εισαγγελίας της Αθήνας, το στεφάνι αγοράστηκε τον Ιούλιο του 1993 αντι ενός εκατομμύριου 150 χιλιάδων δολαρίων, από το μουσείο Γκετί. Τελικά το ολόχρυσο στεφάνι επαναπατρίστηκε το 2007 με ενέργειες του υπουργείου Πολιτισμού.
