Μηχανή του Χρόνου: Οι ευνούχοι και ο ρόλος τους

Από τη Μηχανή του Χρόνου:

Στο διάβα της ιστορίας αυτοί που σχεδόν ολοκληρωτικά κυριαρχούσαν στις δομές της εξουσίας, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, ήταν οι άνδρες. Οι γυναίκες παρέμεναν στους γυναικωνίτες και στο περιθώριο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής.

Για δεκάδες αιώνες όμως, μια τρίτη κατηγορία, οι ευνούχοι έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στις δημόσιες υποθέσεις των ανθρώπινων κοινωνιών και μόνο όταν μπήκαμε στον 20ο αιώνα μπορούμε να πούμε ότι το φαινόμενο υποχώρησε. Χιλιάδες ευνούχοι ήταν ιερείς στους ναούς της Ιστάρ στη Βαβυλώνα και χιλιάδες ευνούχοι υπηρετούσαν τους Κινέζους αυτοκράτορες στην Απαγορευμένη πόλη. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, ευνούχοι ιερείς, που ονομάζονταν μεγάβυζοι, πλημμύριζαν το ιερό της Εφέσιας Αρτέμιδος. Ο ευνουχισμός των αγοριών για να μπουν στα παλάτια αποφασιζόταν συνήθως από τους ίδιους τους γονείς. Στη Ρωσία ο ευνουχισμός ήταν τόσο διαδεδομένος για να προωθηθούν οι ευνούχοι στη δημόσια διοίκηση, ώστε ο Αδριανός και ο Μέγας Κωνσταντίνος έλαβαν νομοθετικά μέτρα εναντίον του φαινομένου. Εκτός των άλλων, η διάδοση του ευνουχισμού αραίωνε και τις ρωμαϊκές λεγεώνες.

Οι Ευνούχοι στην αρχαία Ρώμη

Σύμφωνα με τον ρωμαϊκό νόμο, οι ευνούχοι χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες: στους εκτομίες, των οποίων τα όργανα είχαν κοπεί, στις θλιψίες των οποίων τα όργανα είχαν συνθλιβεί και στους σπάνδωνες, των οποίων τα όργανα είχαν αχρηστευτεί από αρρώστια ή άλλη αιτία. Μια Ρωμαία που ανακάλυπτε ότι ο άνδρας της ήταν ευνούχος είχε δικαίωμα να πάρει άμεσα διαζύγιο. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, υπήρχε πιθανότητα να τιμωρηθεί ο ευνούχος που παντρευόταν, ενώ στους σπάνδωνες δίνονταν ασυλία, καθώς πιθανολογείτο ότι θα μπορούσαν να μη γνωρίζουν την ανικανότητά τους πριν από τον γάμο.

Οι ευνούχοι στο Βυζάντιο

Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζαν οι ευνούχοι στο Βυζάντιο. Επειδή απαγορευόταν να ανέβει στο θρόνο οποιοσδήποτε ακρωτηριασμένος, οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες θεωρούσαν προτιμότερο να περιστοιχίζονται από ευνούχους παρά από κανονικούς άνδρες. Ο παρακοιμώμενος του αυτοκράτορα ήταν ευνούχος, ενώ παροιμιώδης ήταν η μόνιμη κόντρα των ευνούχων και των βαρβάτων (όπως ονομαζόντουσαν οι αρτιμελείς άνδρες) για την κατάληψη θέσεων στο Ιερό Παλάτιο. Ο πρωθυπουργός Χρυσάφιος επί Θεοδοσίου του Β΄, οι πρωθυπουργοί Σταυράκιος και Αέτιος επί Ειρήνης της Αθηναίας ήταν όλοι ευνούχοι. Ευνούχος ήταν ο μέγας στρατηγός του Ιουστινιανού, Ναρσής και ο πατριάρχης Στέφανος ο Β’.

Το εμπόριο ευνούχων από τους Οθωμανούς

Όταν η βασιλεύουσα κατελήφθη από τους Τούρκους, άρχισε η εισαγωγή ευνουχών, αφού το Κοράνιο απαγορεύει τον ακρωτηριασμό των μουσουλμάνων. Οι δουλέμποροι άρχισαν να απάγουν παιδιά από την Αφρική ή την Ασία, τα ευνούχιζαν με πρωτόγονους τρόπους, χρησιμοποιώντας μυτερές πέτρες ή σκουριασμένες λεπίδες και όσα επιβίωναν τα πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα της Ισταμπούλ. Αστρονομικές τιμές έπιαναν τα Καυκάσια ευνουχισμένα αγόρια που παρέμεναν λεπτά και με σταρένιο δέρμα, τα οποία οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για σεξουαλική ικανοποίηση. Επίσης, πανάκριβοι ήταν οι θηριώδεις, θεόχοντροι μαύροι ευνούχοι της Αφρικής, που τους χρησιμοποιούσαν για φύλακες στα χαρέμια.

Οι Ευνούχοι στην Ευρώπη

Φρικαλέα ήταν και η συνήθεια που υπήρχε στην Ευρώπη μέχρι το 1800, να ευνουχίζουν όσα παιδιά είχαν ωραία φωνή για να παραμένει παιδική μέχρι τις μεγάλες ηλικίες, ώστε να τα χρησιμοποιούν στις εκκλησιαστικές χορωδίες των παπών και των καρδιναλίων. Πολλά από αυτά τα παιδιά διέπρεψαν στο θέατρο και στην όπερα. Ο πιο διάσημος τραγουδιστής όπερας στην Ιταλία του 18ου αιώνα ήταν ο Φαρινέλλι, που ήταν ευνούχος. Ήταν ίνδαλμα για τους Ιταλούς, πάμπλουτος και φοβερά επηρμένος. Έφτιαξε ένα πελώριο ανάκτορο και στην είσοδό του είχε γράψει την επιγραφή: «Πέτυχα ότι και ο Απολλώνιος», αναφερόμενος σε έναν άλλο διάσημο παλιότερο Ιταλό τραγουδιστή όπερας. Και κάποιος κακεντρεχής Ιταλός είχε προσθέσει από κάτω: «Αυτός με, εσύ χωρίς».

ΠΗΓΗ: Μια σταγόνα ιστορία, Δημήτρης Καμπουράκης, εκδόσεις Πατάκη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ:

«Βάλανε φωτιά στο σπίτι του πατέρα μας Κεμάλ Ατατούρκ». Η προβοκάτσια των Τούρκων πρακτόρων στη Θεσσαλονίκη, που οδήγησε σε πογκρόμ κατά των ελλήνων (βίντεο και μαρτυρίες)

Μικρασιατική εκστρατεία. Το ελληνικό σχέδιο για αιφνιδιασμό και η μοιραία απόφαση του πρίγκηπα Ανδρέα για υποχώρηση. Πως αντέδρασε ο Κεμάλ όταν άκουσε «οι Έλληνες δίπλωσαν τις σημαίες τους»