Μηχανή του Χρόνου: Πώς έγινε το Οκτόμπερφεστ, με αφορμή τον γάμο του πατέρα του Όθωνα

Στις 12 Οκτωβρίου του 1810, ο Βασιλιάς της Βαυαρίας, Λουδοβίκος Α΄ παντρεύτηκε την αγαπημένη του Θηρεσία της Σαξονίας-Χίντλμπουργκαουσεν. Ο Λουδοβίκος που ήταν κι ο πατέρας του βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα, έπειτα από την γαμήλια τελετή, κάλεσε τους πολίτες του Μονάχου να παρευρεθούν στην εορταστική ημέρα της βασιλικής οικογένειας. Η τελετή μετά τον γάμο θα διεξαγόταν σε έναν ανοιχτό χώρο πολύ κοντά στα ανάκτορα του Βασιλιά.

Η περιοχή ονομάστηκε «Λιβάδι της Τερέζας» (Τερεζινβίλε) προς τιμής της γυναίκας του Λουδοβίκου. Μέχρι τότε η περιοχή λέγονταν «Βίεζν». Ο γάμος ήταν μια γιορτή για ολόκληρη την Βαυαρία. Κράτησε πέντε ολόκληρες ημέρες. Στο τέλος έγιναν ιππικοί αγώνες, οι οποίοι είχαν μεγάλη επιτυχία κι έτσι αποφασίστηκε να διεξαχθούν και τον επόμενο χρόνο στην επέτειο του γάμου του Βαυαρού βασιλιά. Μια μακρόχρονη παράδοση μόλις ξεκινούσε.

Οκτόμπερφεστ, το φεστιβάλ της μπύρας

Σταδιακά, μετά το 1810 οι αγώνες ιππασίας μάζευαν όλο και περισσότερο κόσμο. Από το 1811 οι Βαυαροί είχαν την ευκαιρία να επιδεικνύουν τη γεωργική τους παραγωγή. Το 1816 δεν υπήρχαν άλλα θεάματα πέρα από τους αγώνες ιππασίας και την παρουσίαση των γεωργικών προϊόντων. Έτσι, στο Λιβάδι της Τερέζας έφτιαξαν ένα καρουζέλ και λίγες κούνιες, ενώ εμφανίστηκαν και κάποια αυτοσχέδια παραπήγματα που προσέφεραν δροσερή μπύρα. Οι Γερμανοί που διανυκτέρευαν στο λιβάδι έφερναν μαζί τους και φαγητά. Τα λουκάνικα και τα κοτόπουλα έγιναν ο καλύτερος συνδυασμός για τη μπύρα.

Οκτώ δεκαετίες αργότερα, η επέτειος του βασιλικού γάμου ήταν μια αφορμή και οι αγώνες μεταξύ των αλόγων ένα απλό θέαμα. Το 1896, τα αυτοσχέδια παραπήγματα αντικαταστάθηκαν από τέντες, με πρωτοβουλία επιχειρηματιών της περιοχής. Η χρηματοδότηση βέβαια έγινε από τους μεγάλους Βαυαρούς παραγωγούς ζύθου. Αναγνωρίζοντας το Οκτόμπερφεστ σαν μια κατεξοχήν γιορτή μπύρας, οι ζυθοπαραγωγοί είδαν μια καταπληκτική ευκαιρία να διαφημίσουν τα προϊόντα τους. Ώσπου να το καταλάβουν οι Βαυαροί, οι ιππικοί αγώνες είχαν γίνει γιορτή της μπύρας, που κράταγε 15 μέρες.

Γερμανικός νόμος για την καθαρότητα της μπύρας

Στη δεκαπενθήμερη γιορτή της μπύρας καταναλώνονται περισσότερο από 5,5 εκατομμύρια λίτρα μπύρας. Απαράβατος κανόνας είναι η μπύρα που σερβίρεται να πληροί τα στοιχεία του Ράινσχαινγκεμπότ, ή αλλιώς του Βαυαρικού Νόμου Καθαρότητας. Σκοπός ήταν να σταματήσουν οι δηλητηριάσεις από τα πειράματα που έκαναν οι παραγωγοί με διάφορα δηλητηριώδη συστατικά, όπως οι ρίζες κισσού και οι σπόροι άγριων μούρων. Το 1487, ο Δούκας της Βαυαρίας, Αλβέρτος ο 4ος, κατοχύρωσε τα τρία βασικά συστατικά που έπρεπε να έχει η γερμανική μπύρα για να θεωρείται καθαρή. Τα στοιχεία αυτά ήταν το νερό, ο λυκίσκος και η βύνη. Με την κατάλληλη ζυθοποίηση έδιναν την καλύτερη ποιότητα μπύρας.

Πρόκειται για τον μακροβιότερο νόμο. Από το 1993, η παραγωγή της μπύρας εξαρτάται από τον Προσωρινό Γερμανικό Νόμο Μπύρας που επιτρέπει μια μεγαλύτερη ποικιλία συστατικών και προσθετικών κατά την ζύμωση της μπύρας, αρκεί βέβαια να μην επηρεάσουν πολύ την καθαρότητα της μπύρας.

Η σκέψη που κυριαρχεί όλα τα χρόνια διεξαγωγής του φεστιβάλ είναι η προώθηση προϊόντων που προέρχονται μόνο από την περιοχή του Μονάχου. Η Μάρτσεν είναι η μοναδική ποικιλία μπύρας που σερβίρεται στο Οκτόμπερφεστ. Πρόκειται για μια δυνατή, σκούρα μπύρα, τύπου λάγκερ. Περιέχει 6% αλκοόλ και διατηρείται τουλάχιστον 30 μέρες σε ξηρό και δροσερό μέρος. Τα παλαιότερα χρόνια που δεν υπήρχαν οι σύγχρονες μέθοδοι διατήρησης της μπύρας, η Μάρτσεν ζυμωνόταν τον Μάρτιο για να είναι έτοιμη στις αρχές του φθινόπωρου για το Οκτόμπερφεστ. Γι αυτό άλλωστε ονομάζεται Μάρτσεν, που στα γερμανικά σημαίνει Μάρτιος.

Το Οκτόμπερφεστ στη σύγχρονη εποχή

Το 1960 διεξάχθηκαν οι τελευταίοι αγώνες ιππασίας. Το φεστιβάλ πλέον έγινε καθαρά υπόθεση μπυρολαγνείας. Διαρκεί 17 ή 18 μέρες ανάλογα με το πότε πέφτει το πρώτο σαββατοκύριακο του Οκτώβρη, όπου και επισήμως τελειώνει το φεστιβάλ. Αν και αρχικά γιορταζόταν στα μέσα του Οκτωβρίου, το Οκτόμπερφεστ μεταφέρθηκε στο τέλος του Σεπτέμβρη για να αποφευχθούν οι άσχημες καιρικές συνθήκες. Την ημέρα έναρξης του φεστιβάλ, ο δήμαρχος ανοίγει στις 12 το μεσημέρι το πρώτο βαρελάκι μπύρας. Συμμετέχουν μόνο έξι ζυθοβιομηχανίες από το Μόναχο. Η μπύρα σερβίρεται σε ποτήρια του ενός λίτρου, που ονομάζονται Μαζ, από όμορφες και «προικισμένες» κοπέλες που φορούν ντιρντλ, τις παραδοσιακές ενδυμασίες της Βαυαρίας.

Παντού κυριαρχεί η τσίκνα από λουκάνικο, ψημένη ουρά βοδιού και χίντλ, ολόκληρα κοτόπουλα που ψήνονται παραδοσιακά από Βαυαρούς ψήστες. Τα θεάματα είναι πολλά και σε αυτό βοήθησε το γεγονός ότι ο υπόλοιπος χώρος του «Λιβαδιού της Τερέζας» ανήκει σε ιδιοκτήτη λούνα παρκ. Πέρα από τις άπειρες φολκλορικές παραδόσεις, πολλοί καλλιτέχνες διεθνώς αναγνωρισμένοι λαμβάνουν μέρος στη μεγαλύτερη γιορτή για τη μπύρα. Μια γιορτή που συγκεντρώνει κάθε χρόνο πάνω από 6 εκατομμύρια επισκέπτες. Μόλις 24 φορές αναβλήθηκε το Οκτόμπερφεστ, λόγω πολέμου ή επικίνδυνων επιδημιών, όπως η επιδημία της χολέρας. Τον Σεπτέμβριο του 1980 ήταν το πιο μελανό σημείο στην ιστορία του φεστιβάλ, καθώς πέθαναν 13 άτομα από έκρηξη βόμβας. Δράστης ήταν ένας νεαρός νεοναζί.

Διαβάστε ακόμα στη Μηχανή του Χρόνου

Ελύτης και Ρίτσος αρνήθηκαν να μοιραστούν το Νόμπελ Λογοτεχνίας που απονεμήθηκε στον Ελύτη

Ο άνθρωπος που η αλλοτρίωση τον έκανε κατσαρίδα. «Μεταμόρφωση», το έργο του Κάφκα που οι Ναζί του έκαψαν τα βιβλία. Tον λογόκριναν οι Σοβιετικοί και η κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία