Μηχανή του Χρόνου: Τα 10 πιο θρυλικά τέρατα της παγκόσμιας μυθολογίας

Υπάρχουν πολλές ιστορίες για μυθικά πλάσματα, θρυλικά τέρατα και υπερφυσικά όντα. Παρά την ασαφή τους προέλευση, τα μυθικά αυτά όντα έχουν τη δική τους θέση στη λαογραφία.

1.Το θρυλικό Κράκεν

Σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία, το Κράκεν είναι ένα γιγάντιο τέρας της θάλασσας που επιτίθεται στα πλοία. Είναι τόσο μεγάλο, ένα μίλι σε μήκος, ώστε πολλοί το μπέρδευαν με νησί. Κάνει την πρώτη του εμφάνιση σε ένα ισλανδικό έπος (saga), του 13ου αιώνα, το Orvar-Oddr. Συγκεκριμένα γίνεται αναφορά σε δύο τέρατα. Το Hafguga και το Lyngbakr. Το πρώτο είναι ο προάγγελος του Κράκεν. Αναφορά του υπάρχει και σε επιστημονικά κείμενα. Το συναντάμε στην πρώτη έκδοση του Systema Naturae το 1735. Πρόκειται για ένα βιβλίο ταξινόμησης όλων των ζωντανών οργανισμών. Συγγραφέας του ο Σουηδός γιατρός και βοτανολόγος Carolus Linnaeus ο οποίος ταξινόμησε το τέρας ως κεφαλόποδο με την επιστημονική ονομασία Microcosmus Marinus. Στις επόμενες εκδόσεις του βιβλίου, το τέρας αφαιρέθηκε. Το 1746 ο Linnaeus έγραψε ένα άλλο βιβλίο, το Fauna Suecica στο οποίο το περιγράφει σαν ένα μοναδικό τέρας που ζει στις θάλασσες της Νορβηγίας. Πολλοί ιστορικοί αποδίδουν τον μύθο στην εμφάνιση ενός τεράστιου καλαμαριού μήκους 18 μέτρων. To συναντάμε στην ταινία του Τζόνι Ντεπ, οι πειρατές της Καραϊβικής.

2. Γκρέντελ, το τέρας του Hrothgar

Το Μπεογούλφ είναι ένα παλιό Αγγλικό παραδοσιακό επικό ποίημα η ιστορία του οποίου διαδραματίζεται στη Σκανδιναβία. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα Αγγλοσαξονικά λογοτεχνικά έργα όλων των εποχών. Χρονολογείται ανάμεσα στον 8ο και 11ο αιώνα. Είναι η ιστορία του Μπέογουλφ, ενός ήρωα που βοήθησε τον Hroogar, τον βασιλιά των Δανών, να νικήσει το Γκρέντελ, ένα τέρας που τρομοκρατούσε το παλάτι και ολόκληρο το βασίλειο. Η αρχαιολογική έρευνα έχει επιβεβαιώσει την ύπαρξη του παλατιού στην παλαιά πρωτεύουσα την Lejre, 23 μίλια δυτικά της Κοπενγχάγης. Η λέξη Γκρέντελ σημαίνει «καταστροφέας» και ίσως το τέρας να συμβόλιζε κάποιο κακό πνεύμα που το θεωρούσαν υπεύθυνο για αρρώστια ή θάνατο.

3. Το Κάππα

Στην αρχαία γιαπωνέζικη λαογραφία το Κάππα είναι ένας δαίμονας του νερού που ζει σε ποτάμια και λίμνες και καταβροχθίζει μικρά άτακτα παιδιά. Το Κάππα σημαίνει, «παιδί του ποταμιού» και απεικονίζεται με το σώμα χελώνας, τα άκρα βατράχου και κεφάλι με ράμφος. Στην κορυφή της κεφαλής υπάρχει μία κοιλότητα με νερό. Ενώ υποτίθεται ότι είναι υδρόβιο όν, η δράση του είναι κυρίως στην ξηρά. Σύμφωνα με τον μύθο, το κοίλωμα στο κεφάλι πρέπει να διατηρείται υγρό διαφορετικά θα χάσει τη δύναμή του. Το Κάππα είναι ένα από τα πιο γνωστά μυθικά πλάσματα της Ιαπωνίας και πολλοί το θεωρούν αληθινό. Μάλιστα, υπάρχουν πινακίδες σε μερικές λίμνες στην Ιαπωνία που προειδοποιούν τον κόσμο για την ύπαρξή του. Πολλοί εξηγούν το θρύλο του Κάππα με την τεράστια γιαπωνέζικη σαλαμάνδρα, το χανζάκι που είναι ιδιαιτέρως επιθετικό και αρπάζει τη λεία του με τα δυνατά του σαγόνια.

4. Ο θρύλος του Νίαν

Σύμφωνα με τον κινεζικό΄θρύλο, η έλευση του νέου έτους αρχίζει με την πάλη κατά ενός μυθικού τέρατος, του Νίαν που είχε σώμα ταύρου και κεφάλι λιονταριού. Λέγεται πως ήταν πολύ άγριο ζώο που ζούσε στα βουνά και κυνηγούσε τη λεία του. Προς το τέλος του χειμώνα, που δεν υπήρχε τροφή, το Νίαν περίμενε την πρωτοχρονιά για να πάει στα χωριά. Εκεί έτρωγε τα ζωντανά, τις σοδειές αλλά και τους χωρικούς, ιδίως τα παιδιά. Οι χωρικοί για να προστατεύσουν τις οικογένειές τους έβαζαν φαγητό μπροστά στις πόρτες των σπιτιών τους την πρωτοχρονιά. Πίστευαν ότι αν το Νίαν έβρισκε τροφή δεν θα κυνηγούσε τους ανθρώπους.

Όλο το χειμώνα ζούσαν υπό το καθεστώς τρόμου, ώσπου κάποια στιγμή έμαθαν ότι το άγριο τέρας φοβόταν τρία πράγματα : τη φωτιά, τον θόρυβο και το κόκκινο χρώμα. Γι αυτό λίγο πριν την πρωτοχρονιά κρεμούσαν κόκκινα φανάρια στα παράθυρα και τις πόρτες. Επίσης χρησιμοποιούσαν πυροτεχνήματα για να τρομάζουν το τέρας. Σύμφωνα με τον θρύλο το Νίαν πιάστηκε από έναν Ταοϊστή καλόγερο τον Laozu και έγινε το υποζύγιό του. Αφού πιάστηκε το Νίαν , οι χωρικοί έκαναν μια μεγάλη γιορτή που επαναλαμβανόταν κάθε χρόνο τις ίδιες μέρες. Έτσι από γενιά σε γενιά καθιερώθηκε το έθιμο να γιορτάζεται η πρωτοχρονιά με πυροτεχνήματα, θόρυβο και το κόκκινο χρώμα να κυριαρχεί στη διακόσμηση ως και στις μέρες μας.

5. Νάγκα, το ον του νερού

Πρόκειται για ένα υδρόβιο τέρας σα φίδι που ζει στους ωκεανούς,τα ποτάμια, τις λίμνες ή τους καταρράκτες. Τα Νάγκα είχαν μαύρα λέπια και ήταν πολύ μεγάλα σε μέγεθος. Τα Νάγκα ήταν η μετενσάρκωση της θεότητας του νερού και προάγγελοι της βροχής. Προστάτευαν τους ναούς και τα ιερά μέρη, σύμφωνα με την ινδική μυθολογία. Οι Kaliyatrans, κάτοικοι νήσων στον ωκεανό kaliyatran, πίστευαν ότι ο θεός έδινε εντολές στα Νάγκα γι αυτό και τα προσωνύμιά τους σχετίζονταν με το θεό, το υπέρτατο ον. Πίστευαν ότι τα Νάγκα ζούσαν σε υπόγειες πόλεις, μιλούσαν κανονικά και χρησιμοποιούσαν τις υπερφυσικές τους δυνάμεις για να επηρεάζουν τον καιρό και να παίρνουν ανθρώπινη μορφή όποτε ήθελαν.

6. Το πουλί Πιάσα

Ο μύθος του πουλιού Πιάσα χρονολογείται πριν οι Ευρωπαίοι φτάσουν στην Αμερική. Εντοπίστηκε σε μια φυλή Ινδιάνων τους Illiniwek που ζούσαν στον Μισισσιπή κοντά στο σημερινό Αλτον. Αυτή η φυλή με αρχηγό τον Owatoga ζούσε ευτυχισμένα στη φύση μέχρι που εμφανίστηκε αυτό το τρομερό τέρας. Περιγράφεται από τον Γάλλο ιεραπόστολο Ζακ Μαρκέτ το 1673 ως ένα πουλί σε μέγεθος μοσχαριού, με κόκκινα μάτια και κέρατα και αυστηρό παρουσιαστικό. Το πρόσωπο έμοιαζε με ανθρώπου, το σώμα ήταν καλυμμένο με λέπια , η ουρά του τόσο μακριά ώστε τυλιγόταν γύρω από το σώμα του και στην άκρη έμοιαζε με ουρά ψαριού. Παραδόσεις με παρόμοια πουλιά βρίσκουμε σε όλο τον κόσμο.

Στη φυλή Ντακότα πίστευαν σε ένα άλλο πουλί τέρας αρκετά μεγάλο ώστε να μεταφέρει ανθρώπους. Σε σπηλαιογραφίες στην Ινδία απεικονίζονται δράκοι που μοιάζουν στην περιγραφή του πουλιού Πιάσα. Κάποιοι αναρωτιούνται αν το πουλί αυτό έχει τις ρίζες του σε κάποιο προϊστορικό όν που υπήρχε στην πραγματικότητα. Είναι πάντως αξιοπερίεργο πως τόσοι διαφορετικοί λαοί σε όλο τον κόσμο έχουν στις παραδόσεις του παρόμοια πουλιά.

7. Οι menehune στη Χαβάη

Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι menehune ήταν μια αρχαία φυλή σαν νάνοι που ζούσαν στα δάση της Χαβάης πριν εγκατασταθούν οι Πολυνήσιοι. Πολλοί μελετητές αποδίδουν την ύπαρξη των αρχαίων αγαλμάτων των νήσων της Χαβάης στους menehune. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο θρύλος των menehune προέκυψε με την έλευση των Ευρωπαίων και ότι δεν υπήρχε τέτοια φυλή στην πραγματικότητα . Ο μύθος τους ανάγεται στις ρίζες της πολυνησιακής ιστορίας. Όταν οι πρώτοι Πολυνήσιοι έφτασαν στη Χαβάη βρήκαν φράγματα, δρόμους, ακόμα και ναούς που λέγεται ότι τα είχαν κατασκευάσει οι menehune που ήταν περίφημοι τεχνίτες.

Κάποια από αυτά τα έργα υπάρχουν και σήμερα και η δεξιοτεχνία και κατασκευαστική τους αρτιότητα είναι αξιοζήλευτη. Σύμφωνα με τον μύθο, κάθε menehune κατείχε μια συγκεκριμένη τέχνη σε βάθος. Ξεκινούσαν τη δουλειά το σούρουπο με σκοπό να την τελειώσουν σε μια νύχτα αλλιώς το εγκατέλειπαν. Μέχρι σήμερα όμως δεν έχουν βρεθεί σκελετοί ή υπολείμματα τόσο μικρόσωμων ανθρώπων στη Χαβάη ώστε να επιβεβαιωθεί η ύπαρξή τους. Ωστόσο υπάρχουν στοιχεία πως υπήρχε μια αρχαία φυλή με εξαιρετικούς τεχνίτες στην Χαβάη προτού αέρθουν οι Πολυνήσιοι.

8. Σιπακτλί, ο δημιουργός των Αζτέκων

Οι Αζτέκοι πίστευαν ότι η γη δημιουργήθηκε όταν καταστράφηκε ένα μεγάλο θαλάσσιο τέρας, που ήταν δημιούργημα των θεών και ονομαζόταν Σιπακτλί. Υπάρχουν διάφορες περιγραφές. Άλλοι το περιγράφουν σαν κροκόδειλο, άλλοι σα δαίμονα ή θαλάσσιο τέρας. Όποια και αν είναι η περιγραφή, οι Αζτέκοι θεωρούσαν αυτό το θαλάσσιο ον ως την αρχή του κόσμου. Το τέρας αυτό ήταν λαίμαργο και κάθε του άρθρωση είχε και ένα στόμα. Όταν οι θεοί άρχισαν να δημιουργούν τον κόσμο κατάλαβαν ότι όλα τα υπόλοιπα πλάσματα δε θα είχαν καμία τύχη αφού ήταν σίγουρο ότι το Σιπακτλί θα τα καταβρόχθιζε.

Έτσι αποφάσισαν να το εξολοθρεύσουν. Ο θεός Tezcatlipoca έχασε το πόδι του, όταν το χρησιμοποίησε σα δόλωμα για να παρασύρει το τέρας και να το εξοντώσει με τη βοήθεια και των άλλων θεών, παρά τη σθεναρή του αντίσταση. Οι θεοί διέλυσαν το σώμα του Σιπακτλί και απελευθέρωσαν το σύμπαν. Στη συνέχεια, ο Tezcatlipoca και ένας ακόμα θεός ο Quetzalcoatl έφτιαξαν τον ουρανό και τη Γη από το σώμα του τέρατος. Το κεφάλι του έγινε ουρανός, το σώμα του Γη και η ουρά του έγινε το βασίλειο των νεκρών.

9. Ο επιβλητικός Γρύπας

Πρόκειται για ένα μυθικό πλάσμα με κεφάλι και φτερά αετού και το σώμα και ουρά λιονταριού. Όπως το λιοντάρι και ο αετός είναι οι βασιλιάδες στο ζωικό βασίλειο, έτσι ο Γρύπας ως συνδυασμός και των δύο είχε ένα ιδιαίτερο συμβολισμό δύναμης και επιβλητικότητας. Ο Γρύπας βρίσκεται σε πολλές αναπαραστάσεις στη μινωική Κρήτη της εποχής του χαλκού ( 1500 π.χ ) ακόμα και μέσα στην αίθουσα του θρόνου, αλλά και αργότερα στην τέχνη και τη μυθολογία της αρχαίας Ελλάδας. Πριν όμως από την αρχαία Ελλάδα, ο Γρύπας απαντάται στην αρχαία Αίγυπτο περίπου το 4000 π.Χ και στην Περσία όπου συμβόλιζε την μάχη κατά του κακού και της μαγείας.

10. Τα τέσσερα μυθικά πλάσματα της Κίνας

Στην αρχαία κινέζικη αστρονομία, ο ουρανός χωριζόταν σε τέσσερα τμήματα. Κάθε τμήμα είχε επτά μέγαρα, σύνολο 28. Τα 28 μέγαρα αντιστοιχούν στους ζωδιακούς αστερισμούς της Δυτικής αστρονομίας, αν και αντικατοπτρίζουν την κίνηση της Σελήνης μέσα σε έναν αστρικό μήνα αντί για τις κινήσεις του ήλιου σε ένα τροπικό έτος. Αυτό έδινε στους Κινέζους τη δυνατότητα να παρακολουθούν την πορεία του ήλιου και της σελήνης, αλλά και να προσδιορίζουν το χρόνο και τις εποχές. Καθε τμήμα του ουρανού συμβολίζεται με ένα μυθικό πλάσμα. Ο γαλάζιος δράκος για την ανατολή, η λευκή τίγρης για τη δύση, η μαύρη χελώνα για τον βορρά και το κόκκινο πουλί για το νότο. Εκτός της αστρονομικής σημασίας, κάθε ένα από αυτά τα σύμβολα παραπέμπει και σε άλλους μυθολογικούς συνδυασμούς.

Διαβάστε ακόμα στη Μηχανή του Χρόνου:

«… φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας». Τι σημαίνει η φράση του Περικλή που «αγαπούν» οι μαθητές στο μάθημα των αρχαίων

Λακόστ, ο τενίστας που έγινε σχεδιαστής μόδας. Γιατί τον αποκαλούσαν «κροκόδειλο»;