Μηχανή του Χρόνου: Το κίνημα των εργατών που έσπαγε τις μηχανές των εργοστασίων για να μην αυξηθεί η ανεργία

Τον Μάρτιο του 1811 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες επιθέσεις εξαγριωμένων εργατών σε εργοστάσια και βιοτεχνίες. Στόχος δεν ήταν κάποιος επιχειρηματίας ή εργοδότης, αλλά οι μηχανές που είχαν εισβάλει στην παραγωγική διαδικασία. Οι εργάτες πίστευαν ότι εξαιτίας τους θα έχαναν τις δουλειές τους.

Οι επιθέσεις εναντίον των μηχανών έμειναν στην ιστορία για την αγριότητά τους. Οι εργάτες μουντζούρωναν τα πρόσωπά τους για να μην είναι αναγνωρίσιμοι και εισεβάλαν, κυρίως τις νύχτες, σε οποιαδήποτε παραγωγική μονάδα χρησιμοποιούσε μηχανές. Με τσεκούρια, σφυριά, βαριοπούλες και ό,τι άλλο μέσο διέθεταν, χτυπούσαν με μανία τις μηχανές μέχρι να τις καταστρέψουν εντελώς.

Σε κάποιες περιπτώσεις έβαζαν φωτιά στα εργοστάσια. Οι επιθέσεις γενικεύτηκαν και οι εργάτες δημιούργησαν κίνημα. Το κίνημα των Λουδιτών που δραστηριοποιήθηκε στην καρδιά της Βρετανίας, στο Γιορκ, το Μάντσεστερ και το Νόττινχαμ, από το 1811 έως το 1816 με κορύφωση το 1812. Η βιομηχανική επανάσταση ήταν σε εξέλιξη και οι σαρωτικές αλλαγές στο χώρο της παραγωγής είχαν τρομοκρατήσει την εργατική τάξη. Μέχρι το ξέσπασμα του κινήματος των Λουδιτών, είχαν σημειωθεί μεμονωμένες αντιδράσεις από μικροτεχνίτες και εργάτες, που είχαν περισσότερο το χαρακτήρα της προσωπικής αντεκδίκησης.

Το 1811 όμως οι εργάτες κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία, είχαν πειστεί ότι η εισαγωγή των μηχανών στην παραγωγή ήταν επικίνδυνη για το μέλλον τους και αποφάσισαν να αντιδράσουν. Οι Λουδίτες, προτού χτυπήσουν κάποιο εργοστάσιο ή βιοτεχνία, έστελναν ανώνυμες προειδοποιητικές επιστολές στους ιδιοκτήτες, ζητώντας την απομάκρυνση των μηχανών. Όταν εκείνοι δεν συμμορφώνονταν άρχιζαν οι επιθέσεις.

Οι εκτελέσεις

Οι αρχές προσέλαβαν αστυνομικούς ειδικά για τη φύλαξη εργοστασίων και άλλων μονάδων παραγωγής, αλλά οι Λουδίτες δεν υποχώρησαν. Όταν οι επιθέσεις έγιναν απανωτές, η αστυνομία προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις. Το επόμενο στάδιο ήταν οι εκτελέσεις. Το 1812 στο Γιορκ εκτελέστηκαν 12 εργάτες της υφαντουργίας αφού καταδικάστηκαν για καταστροφή μηχανών.

Ο άγνωστος αρχηγός

Όσο κι αν οι αρχές πίεζαν τους Λουδίτες, δεν κατάφεραν ποτέ να βρουν τον «αρχηγό» του κινήματος και αποστολέα των προκηρύξεων. Παρά τις αυστηρές τιμωρίες, οι εξαγριωμένοι εργάτες οργάνωσαν σειρά επιθέσεων τον Φεβρουάριο του 1812. Οι Λουδίτες χτύπησαν σε εργοστάσια στο Χάλιφαξ και το Λιντς και τον επόμενο μήνα προσπάθησαν να εισβάλουν στο υφαντουργείο Ράουφορς Μιλ, αλλά η επίθεση αποκρούστηκε από τους φύλακες που σταδιακά εξοπλίστηκαν και έμαθαν να περιμένουν και να αντιμετωπίζουν με βία τους Λουδίτες. Αμέσως μετά, σκότωσαν τον βιομήχανο Χόρσφαλ. Οι αρχές εξαγριωμένες αποφάσισαν να πάρουν ακόμα πιο αυστηρά μέτρα για να τους αντιμετωπίσουν. Ο νόμος για όσους έσπαζαν μηχανές πρόβλεπε απαγχονισμό.

Υποστηρικτές και πολέμιοι των Λουδιτών

Τα μέλη του κινήματος των Λουδιτών έβρισκαν υποστηρικτές στην εργατική τάξη. Πολλοί αγρότες τους ακολούθησαν καταστρέφοντας και εκείνοι μηχανές. Ένας από τους συμπαθούντες των Λουδιτών ήταν και ο λόρδος Βύρωνας, ο οποίος το 1812, όταν η τότε κυβέρνηση κατέθεσε νομοσχέδιο για την αυστηρή τιμωρία τους, εκφώνησε λόγο υπέρ τους. Η υποστήριξη του Βύρωνα εκφράζεται και μέσα από το ποίημά του Ωδή προς τους Λουδίτες.

Ο Μπάιρον έγραψε:

«Oνομάζετε τους ανθρώπους αυτούς όχλο, απελπισμένο, επικίνδυνο και αγράμματο, και μοιάζετε να σκέπτεστε ότι ο μόνος τρόπος για να ηρεμήσει η “Bellua multorum capitum” (το ζώο με τις πολλές κεφαλές) είναι να κρεμάσετε μερικές από τις κεφαλές αυτές. Αλλά ακόμα κι ένας όχλος μπορεί καλύτερα να μπει στο δρόμο της λογικής μ” ένα κράμα διαλλακτικού πνεύματος και σταθερού χεριού παρά με πρόσθετο εξερεθισμό και αυξημένες ποινές». Αντίθετα ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς, οι εκφραστές του εργατικού κινήματος δεν συμφωνούσαν με τους Λουδίτες. Πίστευαν πως οι εργάτες θα έπρεπε να στραφούν εναντίον της κοινωνικής εκμετάλλευσης και όχι εναντίον των μηχανών και άλλων τεχνικών μέσων.

Οι Λουδίτες εμπνεύστηκαν από έναν μυθικό ήρωα

Το κίνημά των Λουδιτών πήρε το όνομά του από το μυθικό ήρωα Νεντ Λουντ. Σύμφωνα με το θρύλο, ο Νουντ το 1779 είχε εισβάλει μαινόμενος σε ένα εργοστάσιο που βρισκόταν στο Λέιεσερσάιρ και διέλυσε δύο πλεκτικές μηχανές για κάλτσες. Η δράση του μετατράπηκε σε λαϊκή παράδοση και ενέπνευσε τους εργάτες που δήλωναν οπαδοί του Λουντ, χωρίς να τον έχουν δει ποτέ με τα μάτια τους. Μάλιστα, οι ανακοινώσεις των Λουδιτών έφεραν την υπογραφή του εμπνευστή τους. Μία από αυτές έγραφε:

«Δεν θα καταθέσουμε ποτέ τα όπλα μέχρις ότου η Βουλή των Κοινοτήτων να υιοθετήσει νόμο για να απομακρυνθούν όλες οι μηχανές οι οποίες είναι επιζήμιες για τις λαϊκές τάξεις και να ανακαλέσει τον νόμο για τον απαγχονισμό εκείνων που σπάζουν τις μηχανές. Όμως εμείς, δεν υποβάλουμε απλώς αίτημα, αυτό δεν αρκεί – πρέπει να πολεμήσουμε. Υπογράφεται από τον στρατηγό του στρατού των Εκδικητών Νεντ Λουντ, γραμματέας Εκδικητές για πάντα. Αμήν!».

Διαβάστε ακόμα στη Μηχανή του Χρόνου:

Μαίρη Μεταξά. Η κινηματογραφική μαμά του Βουτσά. Ο ηθοποιός έμεινε κοντά της ως το τέλος

Ο Κρητικός που σκότωσε τον Γερμανό αλεξιπτωτιστή με μια πέτρα και έγινε σύμβολο της μάχης της Κρήτης